monique-in-rwanda.reismee.nl

Audiënties al aangevraagd….


Zonder koffie onderweg naar Schiphol. Beetje kort geslapen, zoals meestal voor zo’n reis. Laatste dingetjes nog in huis,snel ontbijten. Marloes staat precies op tijd voor de deur. Geen tijd meer voor koffie.

Dat eerste bakje krijg ik pas om half twee in het vliegtuig…..meh

Op Schiphol is het namelijk redelijk druk en het duurt dan ook best lang om alle hobbels te nemen. Dat kost zoveel tijd dat ik na de laatste paspoortcontrole alleen tijd heb voor een toiletbezoekje en 5 minuten voor het boarden bij de gate aan kom. 

Nou ja, is weer wat anders dan uren bij de gate wachten.


In het vliegtuig zitten schuin achter mij twee mensen die me bekend voorkomen. 

Ik heb gelijk al een idee, maar vraag het pas na 2,5 uur reizen. 

Toen ik voor VSO in Rwanda ging wonen en werken, ben ik in de voorbereiding blogs gaan volgen. En één daarvan was van Three Mountain Learning. Nederlands echtpaar dat in Rwanda een e-Learning bedrijf heeft opgezet en nu al 8 jaar hier woont en werkt. 

Gerjanne doet op dit moment een klus voor Right to Play met hen samen. 

Dus die vraag was snel gesteld: kennen jullie Gerjanne? Ja dus!


De vliegreis verloopt prima, geen omweg deze keer, de landing gaat met applaus! Haha, 1x met het uitklappen van het landingsgestel,, dat was te vroeg. En dus bij de echte landing nog meer applaus én gejoel.

Ik sta keurig om 19.25 uur  op het vliegveld. Maar ook hier duurt alles erg lang en ik ben pas om 20.41 uur buiten. Arme taxichauffeur, die heeft meer dan een uur moeten wachten. 

Het welkom in Tea House is leuk! Allemaal geknuffel van de bediening. Guido had me een kamer beloofd met uitzicht op de tuin…. Eh de tuin zie ik even niet,  maar ik heb wel een patio. En dat had ik gevraagd, dus prima. Vraag morgen wel hoe hij de tuin dan had bedacht. 


De audiënties worden al aangevraagd! Een foto op je Whatsapp status doet het werk. Damascene vraagt waarom ik niet heb gezegd dat ik vanavond in Kigali aan zou komen, want dan had hij me ontvangen op het vliegveld.

Ehm….. misschien omdat ik niet weet dat hij in Kigali is? Hij woont namelijk nog steeds in Kabarore.

Maar hij is hier voor een sollicitatie, super! 

Voor Innovation for Poverty Action, data field collection. Wel jammer dat het geen onderwijs is, maar wel fijn dat hij mogelijk een baan kan krijgen. 

Die ga ik zien van de week!

Mijn SNECO (Special Needs Coordinator) Tony reageert ook al, hij woont nu ook in Kigali. Dus die ga ik ook zien, denk ik.

Tharcille reageert ook, ik moet nog uitvinden waar zij is. 


Net nog even contact gehad met Zalingo. Waarschijnlijk ga ik hem morgen bezoeken, samen met Isaac. Want die is ook nog in Kigali. 


Maar heb nu eerst lekker wat gedronken en samosa’s gegeten. Gewapend met twee flessen water ga ik mijn bed opzoeken. Even wennen zonder mijn slapie…..



Dit verhaal is gemarkeerd als spam en is daarom niet zichtbaar voor bezoekers.

Ge.....lukt!!

Ongelofelijk! Het is gelukt!!

Nadat ik 9 dagen geleden mijn blog had gepost, kwamen er het weekend daarna achter elkaar 8 bijdrages binnen.
Er zijn nu 21 sponsoren die een bijdrage hebben geleverd.

Er is nu genoeg geld voor 10 djembés, transportkosten om ze met de bus naar Shangi te vervoeren, reiskosten voor Zalingo en verblijfskosten voor hem voor 2 weken.

Het is G E W E L D I G!
Bedankt, bedankt, bedankt, bedankt, bedankt, bedankt, bedankt, bedankt, bedankt, bedankt, bedankt, bedankt, bedankt, bedankt, bedankt, bedankt, bedankt, bedankt, bedankt, bedankt, bedankt!

Afgelopen maandag is Zalingo gelijk begonnen met het kopen van materiaal en het slijpen van de benodigde gereedschappen.
Ik krijg een "ondersteboven" filmpje van het slijpen. Ik heb geprobeerd het filmpje te draaien, maar dat lukt me niet. Het is vanwege het ondersteboven niet helemaal goed te zien, maar er zit iemand met 2 stokken in 2 halve bollen, bedekt met as, te prikken en wakkert zo een vuurtje aan. Een soort van blaasbalg dus. Daar wordt het gereedschap heet gemaakt en vervolgens geslepen. Een hoefsmid idee krijg ik er van.

Het vinden van hout (stukken boomstam) is niet gelukt in Kigali, hij moet hiervoor naar Musanze (90-100 km verderop) reizen.
Later zegt hij dat de regering in Kigali alle activiteiten die niet passen bij de nieuwe milieubeschermingswetten heeft verboden.
Oei........ ik hoop niet dat we nu verantwoordelijk zijn voor illegale houtkap?!
Ik hoop maar dat het alleen geldt voor Kigali en omgeving en dat het in Musanze wel mag? Ik ga dat natuurlijk nog even navragen.
Maar het kwaad is al wel geschiedt, zoals je hieronder kunt lezen.

Dinsdagavond krijg ik bericht dat het zwaar werk was, dat hij nu erg moe is en gaat slapen.
Op woensdagochtend krijg ik allemaal filmpjes van Zalingo die onderweg is naar Musanze.
Zalingo in de bus, Zalingo naast de bus, Zalingo bij een meer, Zalingo op een motor, Zalingo op de hangbrug lopend naar het woud.
Hij neemt het bloedserieus, op alle filmpjes heeft hij hetzelfde serieuze gezicht. Een lachje kan er niet vanaf.

Van mijn team ontving ik ook vaak foto's en filmpjes met hele serieuze gezichten, die weten inmiddels dat ik ze liever lachend zie.
Maar goed, Zalingo heeft een opdracht en die gaat hij uitvoeren, links- of rechtsom.

En dan op donderdag krijg ik een filmpje van het meten van een stuk boomstam én een filmpje van een hele lange omgehakte boom die ook al in stukken is gezaagd. Het is gelukt, er is hout gevonden! Het was wel heel duur, zegt hij. Details hierover weet ik nog niet.
Maar dit is echt het begin van de djembés.

Zaterdagmorgen doe ik een berichtje naar Zalingo om te vragen hoe het met hem gaat. Hij is terug in Kigali voor werk en gaat maandag weer die kant op. Ik vraag me nu af of de boomstammen nog steeds in Musanze zijn.... daar lijkt het wel op.
En dan komen er 's avonds ineens een aantal foto's op de app. De boomstammen zijn veranderd in de ruwe vorm van djembés!
Ze staan keurig op een rijtje naast elkaar.
Met kippenvel kijk ik ernaar, er worden echt djembés voor ons gemaakt, met de hand, op de traditionele manier! Ik vind het zó gaaf!

Een djembé wordt gemaakt door een stuk boomstam uit te hollen en te bespannen met een geitenvel. Of een koeienvel. Een luipaardvel kan ook.... maar dan is het óók (weer?) illegaal. En die wil ik natuurlijk helemaal niet!
Het vel wordt met ringen en een touwbespanning op de djembé bevestigd.
Voor wie wil zien hoe dat gaat, hier een linkje van een filmpje https://www.youtube.com/watch?v=aLeede5z1vQ uit Ghana.
En als het je dan net zo vergaat als mij, verdwaal je daarna in nog meer leuke en gave djembé filmpjes.

Ok, Monique! Terug naar het onderwerp!
Wil nog 2 mensen even noemen.
Ik ga regelmatig bij Mathilde langs voor een massage (elke keer weer genieten!) en deze keer staat er ineens een klein schattig djembétje voor mijn neus! Mathilde drumt bij Flevo Sticks en heeft deze een tijdje gebruikt om ritmes op te oefenen. Maar hij is eigenlijk veel te groot voor volwassen handen en nu mag ik hem hebben!
Super leuk! Ik ga zeker proberen deze in mijn backpack mee te nemen, volgestopt met ondergoed en sokken, denk ik.
Voor de kleintjes bij Twiga dukina.
Ze heeft ook een filmpje opgenomen én ik moet plechtig beloven die alleen voor eigen gebruik te houden, maar nu heb ik naast "appel, appel, sinasappel, peer" (of was die nu van gitaarles...?) en "hokus pokus pilatus pas" ook "Bas bas op de rand", "kooooffiekopje" en "Hé meneertje, doe je lekker mee?. Haha, snappen jullie het nog?
En Jelle heeft me een fysieke djembé aangeboden. Dat aanbod heb ik af moeten slaan, simpelweg omdat die niet in mijn backpack past én dan als extra bagage mee zou moeten. Wat weer 60 euro kost en daar dan dus weer een sponsor voor gevonden moet worden. Dus helaas, maar het aanbod waardeer ik zeer!

Over 3,5 week vlieg ik.
Ik ben nu bezig om de gedoneerde voetbalschoenen, gekregen via "ome" Joop en "tante" Mar" uit Heerenveen te ordenen.
Even kijken of die deze ronde meegaan of met de volgende bezoeker voor Gerjanne. Want bij haar ouders staat nog sportkleding van Mieke en vrienden van haar hebben ook nog spullen die naar Rwanda kunnen.

Foto's (wel hier) en filmpjes staan op mijn Facebook.
Ik laat weer van mij horen als er djembé nieuws is!

Fijne zondag nog allemaal!








https://www.youtube.com/watch?v=aLeede5z1vQ&t=7s

Bijna... bijna.... bijna.... en het nummer 10

Even een kort berichtje!
Over 4 weken en 4 dagen vlieg ik naar Rwanda.

En het gaat er zó ontzettend op lijken dat wat begon met geborrel, uit gaat monden in een werkende vulkaan.
Haha, hele rare zin, maar jullie snappen vast wat ik bedoel!

Afgelopen week was Gerjanne in Kigali én heeft daar een hele leuke ontmoeting gehad met Zalingo,
Ik was zó ontzettend benieuwd wat zij van hem zou vinden?
Zou mijn gevoel dat ik over hem heb, bevestigd worden door Gerjanne of zit ik er helemaal naast......?

Maar ik ben zó blij dat Gerjanne een enthousiaste Zalingo heeft getroffen! En er goed gevoel bij heeft!
We weten nu dat hij gevlucht is uit Burundi en sinds 7 jaar in Rwanda is. Hij is een rastafarian (een rasta-man) én zijn ontzettend lange haar (zie mijn Facebook) staat symbool voor het zijn van een goed mens, iemand die zich goed gedraagt én dus respect verdient.
Ze heeft 2 uur met hem gesproken, de maten doorgenomen (dus geen verwarring meer over cm of inches) én al brainstormend is er een soort van plannetje ontstaan voor de kinderen én de coaches.
Niet alleen voor djembé workshops voor de kids. Tijdens die workshops kunnen we ook nog werken aan hun Engelse woordenschat.
Maar ook een muzikale thema middag voor de coaches van de Sport- en Spelzaterdag. Thema's als inclusiviteit, "peace and love", jij als rolmodel voor je omgeving (alcohol, roken, drugs) afgewisseld met djembé rondes én liedjes in dit thema.
Zalingo heeft al een filmpje gestuurd van een liedje dat hij hiervoor op verzoek van Gerjanne heeft gemaakt. Hij is ook zanger én gitarist namelijk.
En mochten er nog andere mensen in de omgeving van Twiga dukina muziek willen maken, dan kan dat wellicht ook nog.
Gerjanne hoopt dat we ook de vrouwen kunnen motiveren om bij elkaar te komen, muziek te maken én thema's bespreekbaar te maken.
En al typend, denk ik aan leerkrachten......?

We hebben alle plannen en afspraken nu in een soort van overeenkomst gezet, zodat we alledrie weten waar we aan toe zijn.
Ik heb deze overeenkomst net naar Zalingo gestuurd en hoop dat hij ermee akkoord gaat.
Want dan gaan we een aanbetaling doen en kan hij een start gaan maken met het maken van 10! djembé's.
Joehoe!!
Wat een bedrag is inmiddels binnen, met ontzettende dank aan de 13 sponsors die hebben gestort.
Er is nu geld voor 8,9 djembés én ik vertrouw er gewoon op dat er nog wat komt om die 10 djembés allemaal te bekostigen.

En waarom ga ik niet gewoon voor 8 djembés? Nou,.....
Omdat ik het cijfer 10 een mooi rond cijfer vindt....
Omdat ik 10 djembés beter vind klinken dan 8 djembés....
Omdat er dan 2 kinderen / coaches extra mee kunnen doen....
Omdat Gerjanne sowieso nog opbergruimte moet bedenken / creëren en dat het dan niet meer uitmaakt of ze dat doet voor 8 of voor 10 djembé's.
En omdat het nummer 10 een symbool is van positieve houding en optimisme. Geloven dat je het juiste doet en dat het allemaal wel gaat lukken.
En dat doe ik!!

En ik geloof zelfs dat er daarnaast nog wat binnen gaat komen om transport-, reis- en verblijfskosten voor Zalingo te betalen.
Globaal hebben we uitgerekend dat we daar nog ongeveer 300 euro voor nodig hebben: 65 euro voor vervoer en 120 euro verblijfskosten per week.
Dan gaan we ervan uit dat hij 2 weken blijft, want dat is het plan.
Als de 1e week voor iedereen naar wens verloopt, gaan we het de week erna nog een keer doen.
Zalingo verwacht dat hij in het weekend daartussen met bevriende muzikanten optredens kan gaan doen in Kamembe.
En daar dan inkomsten uit kan halen voor hemzelf.

Er zijn 102 volgers voor dit blog en daarnaast is mijn
Facebook er ook nog.
Eventueel draag ik zelf nog bij, mocht dat nodig zijn.....
Daar gaan we het niet om over laten gaan.

Het is nu 23.59 uur.
En Zalingo stuurt net dat hij de overeenkomst heeft gelezen en dat hij akkoord gaat. Morgen stuurt hij de getekende versie.
Dus nog een keer joehoe!! Sorry, buren......

Voor wie nog een kleine bijdrage wil geven, mijn bankrekeningnummer is NL31RABO03465.81.273 op naam van C.M. Spijk.
Murakoze cyane (alvast ontzettend bedankt!)

N.B.
Ik ga Zalingo vragen elke dag foto's te maken van het maakproces van de djembé's, zodat we dat goed kunnen volgen.
Hoop dat dat leuke plaatjes gaat opleveren.




Dit verhaal is gemarkeerd als spam en is daarom niet zichtbaar voor bezoekers.

Tijd voor actie: ik gooi alvast een djembé (lees een balletje) op

Vier weken thuis. Anderhalve week na thuiskomst heb ik het volgende ticket geboekt. Voor de zomervakantie. Nu voor vier weken. Ik wil graag langer meedraaien bij Twiga dukina én met de kinderen werken aan iets waar ze, als school weer begint, profijt van hebben. Wat meer tijd doorbrengen met Elie én misschien iets voor/met de straatkinderen van Jean Bosco, Devine en Alexi doen. En tussen die activiteiten door nog wat meer cultuur en natuur van Rwanda beleven. Dit gezegd hebbende, door naar waar ik het eigenlijk over wil hebben.

k ga in deze blog een aantal dingen samen laten komen, met hopelijk een goede opbrengst!

Voordat ik terugging naar Rwanda, hadden wij op school een paar weken geweldige djembé workshops van Moustapha Seck. En noem het toevallig, maar dat bestaat niet, toch?
Want…., de vorige keer dat ik naar Rwanda ging om daar te gaan wonen en werken als vakdeskundige in het onderwijs (2019), hadden mijn collega's (op de Horizon) een djembémiddag georganiseerd als afscheidscadeau. Ik weet nog steeds niet hoe ze het gedaan hebben, maar 's middags moest ik mee naar een leegstaand lokaal en daar stonden ineens 30 djembé's!
Die waren, langs mijn lokaal, de school in gesmokkeld en met Moustapha had ik vervolgens met alle groepen een geweldig djembé feest.

Nu, dus vóór mijn reis 6 weken geleden, hadden we op mijn huidige school 4 weken lang djembéworkshops voor alle groepen, met ….. Moustapha!
Als Senegalees én komend uit een griot familie (een familie uit West Afrika met dichters, lofzangers en muzikanten) kan hij met een groep een ongelofelijke sfeer neerzetten waar de energie van afspat. Daar hebben we allemaal ongelofelijk van genoten!

Bij Gerjanne, op de sport- en spel zaterdag van Twiga dukina, is er 1 djembé. Er is altijd wel een kind dat erop speelt. Maar........... dat betekent ook dat er maar 1 van de 300 kinderen daar dan mee kan...... er ging al iets borrelen bij mij.
Tijdens de Playful Foundational Learning , het ondersteunende programma dat Gerjanne draait voor een kleinere groep kinderen, is er ook altijd wel eentje die een tijdje op die djembé ging trommelen.
Ik heb een groepje jongens de filmpjes van onze workshops laten zien en die vonden ze mega interessant.

Ik maakte foto's en filmpjes van deze kids én stuurde die naar Moustapha. Met de opmerking dat hij ook maar een keer mee moet naar Rwanda om daar met de Twiga dukina kinderen workshops te doen. Hij reageerde best positief....

Ondertussen ging mijn hoofd steeds meer borrelen.......

In Nederland volg ik bij de AVES-dag (studiedag van de scholenstichting) een workshop over kansengelijkheid. Met .... alweer..... een djembé workshop. Nu niet met Moustapha, maar met Jelle Roeper. Die nog eens de rol van cultuur aanstipt om talenten van én vaardigheden bij kinderen te ontwikkelen én nog eens bevestigt waarom ritme en zingen zo belangrijk zijn: sociale binding, welzijn, stress verlagend, stimuleert oxytocine (het geluksstofje), vergroot empathisch vermogen, goed voor bloedsomloop en concentratie.

Allemaal input tot nog meer geborrel!

Hoe maak ik dat geborrel nu tot iets concreets?
Nou, ….1 djembé is natuurlijk niks. Daar kun je geen workshops mee doen.
Dus..... hoe gaaf zou het zijn als je meer djembés tot je beschikking hebt. Ondertussen weet ik van Moustapha dat het geen djembé is, maar een doundoun. Die lokaal bij Gerjanne in het dorp is gemaakt. Leuk! Dat betekent dat ze er meer kunnen maken!
Maar een doundoun is er om djembés te begeleiden, dus wil ik ook djembés!
En ik zie al voor me dat er elke zaterdag, naast de sport, dans en spel, ook muziek gemaakt kan worden.
Dus hopelijk is er iemand te vinden die wekelijks met kinderen ritmes kan inoefenen.

Gerjanne bespreekt het idee met haar coaches.
In Rwanda is een doundoun of djembé er vooral in combinatie met traditionele dans én niet als instrument op zichzelf. Ik stuur de filmpjes van de workshops van school én Moustapha stuurt me wat filmpjes van zijn familie en zijn bands, zodat ze kunnen zien hoe je muziek maakt met alleen drums. Zodat ze er een idee bij krijgen.
Isaac (hoofd coach) zegt dan: "Als Monique ons wil helpen om drums te krijgen, dan kunnen we geen nee zeggen. De drums/djembés kunnen ons helpen in ons programma met de kids (doordeweeks). Zeker als het goed is voor hun cognitieve ontwikkeling. Ondertussen kunnen we blijven zoeken naar een leraar voor de zaterdag".
Isaac kan een beetje drummen, dus die kan dat in eerste instantie wel begeleiden.

Het geborrel is nu bijna een vulkaan die op uitbarsten staat…….

Om Moustapha mee te nemen naar Rwanda, is wel een beeeetje kostbaar...... dus ben ik aan het proberen via Landry of andere Rwandezen iemand te vinden die daar een paar workshops wil doen in de zomervakantie. In het "slechtste" scenario ga ik in de zomervakantie met Isaac de workshops van school hier, daar met de kinderen nadoen. Volgens mij moet dat lukken met de tips die ik heb gekregen. Youtube filmpjes ook helpend, bij gebrek aan beter.
Ondertussen zijn we in Rwanda ook op zoek naar mensen/bedrijven die betaalbare djembés voor ons kunnen maken.
Het liefst lokaal gemaakt zodat het geld ook weer in de community terecht komt.

En nu ben ik weer aangekomen bij het begin van deze blog….. waarschijnlijk voel je het al aankomen.

Goede opbrengst ……..op zoek naar centjes …… en daar heb ik mijn netwerk bij nodig.

WIE HELPT MEE om djembés voor Twiga dukina te krijgen?
Om een idee te geven, een doundoun kost 15.000 Rwfr (zeg maar 15 euro) én een djembé tussen de 15.000 en de 80.000 Rwfr (80 euro). Die van 15 euro zijn wél heel erg klein, die van 80 euro héél erg groot, dus het zal wel ergens in het midden uitkomen. Afhankelijk van het geld dat ik bij elkaar krijg, kunnen we er dan een aantal gaan laten maken. En het liefst hoop ik zoveel geld op te halen dat ik in de vakantie een Rwandese drummer mee kan nemen die kant op. En een bedrag (of iets periodieks) zodat er ook een leraar betaald kan worden die wekelijks met ze aan de slag kan. Want dat zal hoogstwaarschijnlijk dan iemand zijn die anders op de zaterdag als driver, bewaker óf werkend op het land zijn geld verdient. De coaches op de zaterdag krijgen 10.000 Rwfr (10 euro) per maand.

Ik deel met jullie mijn eigen bankrekeningnummer, NL31 RABO 0346 5812 73.
Met daarbij de belofte dat, mocht het niet lukken om goede djembés en/of een drumcoach te vinden dat ik het geld naar je terugstort. Je gift gaat rechtstreeks naar deze actie en verdwijnt niet ongevraagd in iets anders voor Twiga dukina. Tenzij je aangeeft dat je dat ook oké vindt.
Het kost me wel wat tijd, streven is om in augustus djembé’s te hebben, maar kan niet garanderen dat het lukt. Soms heeft het een lange adem nodig en dat geldt zeker in Rwanda.

En natuurlijk hou ik je op de hoogte van deze actie!
(foto's bij dit verhaal zijn te vinden op mijn Facebookpagina)

Fingers crossed dat dit gaat lopen…….

Afscheid!

Heerlijk geslapen, voor de 3e keer in onze “eigen” kamer. Geen wekker gezet, maar natuurlijk zijn we gewoon om 6 uur wakker.

Dan maar lezen.

Douchen, met helaas koud water maar wel lekker om wakker te worden. En ontbijtje buiten op het terras.

Vanaf 10.15 uur ga ik de mannen maar eens “pushen”. Want anders weet ik niet of het ze gaat lukken. Iets met ze afspreken was altijd al lastig, dus begin ik eerst met goedemorgen, hoe gaat het? Wij zijn er klaar voor om jullie te zien.

Theo reageert als eerste. We zijn welkom bij hem thuis. Arghhh, dat was nou net niet de bedoeling. Maar ik snap hem al, ik zag vanmorgen op zijn Whatsappstatus dat zijn vrouw jarig is vandaag.

Dus feliciteer ik hem en zeg dat wij niet naar zijn huis kunnen komen omdat er hier ook meer bezoek komt. Ik stuur hem een foto van onszelf, dat we aan het wachten zijn. Ergens hoop ik dat hij toch kans ziet om te komen, maar als er een officiële verjaardag wordt gevierd, is dat heel lastig. Hij had dat natuurlijk ook gisteren al kunnen zeggen………..

Maar goed, ik neem wel genoegen met zijn opmerking dat hij graag lijfelijk hier had willen zijn maar dat zijn hart wel bij ons is.


David antwoordt na een uurtje. Die heb ik ook eerst goedemorgen gewenst en later een foto. Hij vraagt of we op dezelfde plek zijn als ik hem eerder had gezegd.

Dat zijn we! Ik kom eraan, zegt hij!

Top! Een half uurtje later probeert er een auto het terrein op te komen. Maar de helling is nogal steil en hij glijdt terug. Ik denk David te herkennen aan zijn profiel. De auto probeert het nog 2 keer en dan lukt het. Als diegene uit de auto stapt, twijfel ik even of het hem wel is. Hij loopt naar binnen en gelijk weer naar buiten. Ja hoor, het is hem!

Vervolgens volgt er een enorm lange knuffel! Denk even dat hij me niet meer los gaat laten. Maar Mieke moet ook geknuffeld en die krijgt ze dan ook!


We gaan zitten en de bediening krijgt al gelijk de opdracht om ons op de foto te zetten. Dat moet dan wel met mijn telefoon, want die van hem kan ze niet van goede kwaliteit leveren. Ik moet enorm lachen, want dit is David ten voeten uit. Gelijk instructies uitdelen.

We kletsen lang bij. Hij ziet er goed uit, zijn huidige baan is een stuk minder stressen dan die van VSO. Hij heeft nu 4 kinderen, de oudste is 12 en de jongste 2,5. Hij heeft zijn oudste dochter belooft dat ze met mij mag videobellen. Maar ze zit nu nog op school en komt tussen de middag thuis voor lunch.

Toen ik tijdens COVID vanuit Nederland werkte, had ik soms een ZOOM meeting met David die natuurlijk ook vanuit huis moest werken. Haha, dan sprong dit dametje steeds in beeld en wilde met me praten.

We bespreken van alles. Onze reis, VSO, BLF, zijn plannen. Volgens David is één van de redenen dat BLF moest stoppen, gekomen is doordat de Engelse regering Oekraïne is gaan steunen….

Hij had het 5 jaar geleden met Mieke al over zijn droom om een eigen NGO te hebben met werkgebied inclusiviteit en gender in het onderwijs. Drie jaar geleden heb ik dat ook te horen gekregen en nu heeft hij die droom nog steeds. Gaandeweg proberen we die droom te trechteren. Groot dromen is helemaal prima, maar het begint natuurlijk met het zetten van kleine stappen. En het lijkt er op dat hij die maar steeds niet zet. Hij ziet het al helemaal zitten, hij een NGO en wij als adviseurs én trainingen geven. Is ook niet nieuw, dat heeft hij al eerder gevraagd.

Alles kan, maar dan moet je met concrete plannen komen én die 1e stap gaan zetten. Dat is jouw verantwoordelijkheid!

Begin eerst maar met je NGO te registeren en een kleinschalig actieplan, vinden wij.

Het is ook jouw verantwoordelijkheid om contact met ons te houden.

Het steekt hem een beetje dat ik wel bij Elie thuis ben geweest en niet bij hem. Dat zie ik wel. Sorry David, de band met Elie is voor mij toch beetje anders, maar dat gaat hij niet snappen, denk ik.

De videocall met zijn dochter lukt niet, dus bellen we gewoon maar even. Ze praat goed Engels en stelt ook leuke vragen. De trots straalt van papa af.


De rest van de middag besteed ik aan lezen en mijn backpack en rugzak herpakken.


Om 17.00 uur staat de taxi klaar. Ik vlieg om 20.25 uur. En sta morgen om 07.00 uur weer op Schiphol.

Update: ik had bijna moeten blijven! Op mijn ticket staat Monique en dat staat niet in mijn paspoort…….. Ai, dat was niet handig, iedereen in de war. Dus wachten, moest eerst uitgezocht worden. Maar mag toch mee.

Mats&Finn en hun ouders zijn hier ook, we zitten bij elkaar in het vliegtuig.


Het laatste woord van deze blog wijd ik aan Mieke.

Mieke heeft mij 3 jaar geleden opgepikt door internet. Ze kwam mijn blog tegen, reageerde daar op en ging het volgen. Toen ik terugkwam naar Nederland en Gerjanne ook, vanwege COVID, hebben we met zijn 3en afgesproken. In de jaren daarna elkaar, steeds met zijn 3en, nog 2 keer gezien. Kletsen, lunchen, wandelen.

Eigenlijk kennen we elkaar dus niet echt, maar dit samen doen was zó logisch.

En het ging van een leien dakje!

We hadden weinig woorden nodig, in de basis staan we er hetzelfde in.

Lieve Mieke, ontzettend bedankt voor twee geweldige weken samen reizen!!

Bedankt voor je gezelschap, samen de slappe lach, je inspiratie én vooral bedankt voor je zakdoekjes!!!


Ik wens je de komende 4 weken ongelofelijk veel plezier in Rwanda en knuffel al onze gezamenlijke bekenden ook namens mij.

Hou onze Rwanda ladies app ‘up to date’ want dan reis ik gewoon ook de komende 4 weken nog met je mee.

Blijf gezond en geniet!

De één na laatste dag

Met een slakkengangetje tourt de bus van Omega door NyungweNational Park. Mijn oren klappen dicht en open. Om de zoveel kilometer staan soldaten. Zij moeten de weg bewaken. Het park ligt deels in Rwanda, deels in Burundi. De relatie met het buurland is niet altijd even ontspannen.

Ik zit, dankzij Mieke, nu op stoel 1 en dat geeft prachtig uitzicht. De bus doet niets anders dan klimmen en bochten maken en dalen en bochten maken. Beneden ligt het park en heb ik goed uitzicht op de bergen die af en toe in de mist verdwijnen. Hier moeten we toch ook af en toe uitwijken omdat er aarde, stenen en bomen op de weg zijn geschoven. Maar dat is niets vergeleken bij de ramp die op de andere route is gebeurd. We moeten 7 uur reizen.

Mutoyoba heeft ons samen met een andere motordriver naar de bus gebracht. Onderweg regelt hij er toch nog een derde driver bij voor de tas van Mieke. Die is toch te onhandig voorop de motor.

Het had vannacht toch ook nog wel geregend maar de weg is wel te doen. Af en toe voelde ik wel het achterwiel wegslippen maar deze jongen heeft het prima onder controle.

We hebben Mutoyoba gevraagd te wachten op de bus en te helpen met de bagage. Dat doet hij, bij het instappen lijkt het erop dat er een discussie ontstaat met de buschauffeur over onze bagage. Maar het lukt Mutoyoba om ons op stoel 1 en 2 te krijgen en de bagage naast Mieke. Weer top gedaan! Hij wil weten wanneer we terugkomen en belooft dat hij er dan ook nog steeds is. Dus, dat is weer geregeld, Gerjanne!!


Inmiddels is het 13.00 uur en rijden we Huye uit. Tegen kwart voor 2 stoppen we op de pauzeplek. Gerjanne moet dit even bevestigen maar in vergelijking met 3 jaar geleden is die flink opgeknapt! De samosa’s en brochette lucht is heerlijk. Koop toch maar niets, we moeten nog 2,5 uur. Ik hou het bij wat slokjes water en ons laatste koekje. Broodje hadden we eerder al gegeten. Straks in Tea House eten we wel verder.


SLF Emanuel appte gisteren of ik nog steeds in Rwanda ben. Ik kan niet weggaan zonder dat we elkaar gezien hebben, zegt hij. Idee was om hem vanavond nog langs te laten komen. Maar hij oppert zelf later al dat ik misschien wel moe ben na de busrit. En dat klopt eigenlijk wel……..


Tijdens het laatste stuk app ik nog met David en met Theo. Morgen is hun laatste kans om langs te komen. Ze zeggen beiden dat ze komen, “before midi day”.

Heb ze beiden voorbereid dat de ander er ook zal zijn. Ben heel benieuwd hoe het met ze gaat. Deze beide mannen hebben heel veel samengewerkt! Nu allebei niet meer bij VSO, maar is beetje onzin om apart met ze af te spreken. Ik heb alleen morgen nog maar.


Bij aankomst op het mega busplein van Nyabugogostaan de taxidrivers al bij mijn raam te roepen. Een heeft een speciale taxi, zegt hij. Ehm, dat klinkt een beetje dubieus? Dus daar maak ik een grapje over en de buschauffeur doet mee. De taximeneer verdwijnt. Blijven er nog 6-7 over. Ze proberen het met sister en Auntie. Dat zijn we ook niet, zeggen wij. Maar eerst moet die hele meute uit de bus voordat wij uit kunnen stappen. Mieke is als eerste eruit en kiest: “die ene met dat rode shirt? “ Helemaal prima! Hij ziet er in ieder geval netjes uit. Hij neemt mijn

backpack mee, Mieke heeft een roltas dus dat is makkelijker te vervoeren.

Het duurt even voor we het busplein af zijn . Eerst moet hij nog Google Maps op zijn telefoon zetten én we willen op de meter rijden dus dat vereist ook wat administratie. Maar eenmaal onderweg (is nog 10 km) ontpopt hij zich als stadsgids en wijst alle belangrijke gebouwen die we tegenkomen aan.

Hij vraagt wat we van Rwanda vinden. En of we ook wel eens in Kenia of Tanzania zijn geweest. Dat zijn we: Mieke in Kenia, ik in Tanzania. Hij vraagt naar het verschil met RwandaWe hebben het al vaker gezegd maar wij vinden de Rwandese bevolking echt geweldig. Spontaan, lief en vol humor. Ondanks hun verschrikkelijke geschiedenis.

Volgens Hubert (weet inmiddels zijn naam doordat ik een factuur van de meter heb gekregen) komt dat juist door de genocide. Dat heeft ons geleerd dat we “ peacefull” moeten zijn. Het heeft ze ook sterker en veerkrachtig gemaakt. Ook hij is open over de genocide. Hij is erna geboren, maar merkt nog steeds dat het voor iedereen nog steeds lastig is. Op dit moment wordt er een debat gevoerd of de nieuwe generatie geleerd moet worden over de genocide of juist niet.


Hij levert ons keurig af bij Tea House. We bedenken later pas dat we zijn telefoonnummer hadden moeten vragen…… dom. Altijd handig om dat soort contacten te hebben.


Ik app nog even met Landry om nog wat foto’s te sturen. En die stuurt 2 geweldig mooie foto’s terug! Hij zit nu vlak bij Akagera park op een berg met uitzicht op het park en op Lake Ihema. Hij is zelf ooit 1x het park in geweest om vogels te kijken, zegt hij. Ik maak hem kandidaat voor het groepje met wie ik ooit nog eens het park ga bezoeken. Hoe meer zielen, hoe meer vreugd en hoe minder kosten. Het is leuker om met Rwandezen dit te doen dan met “verwende” toeristen. Wie weet!


Ik ga zo de binnenkant van mijn ogen bekijken. Laatste nacht met mijn reismaatje…