Jambo beach en terug naar Kigali

Vandaag terug naar Kigali.

Eerst nog even de dag van gisteren, dinsdag.

Zalingo gaat met de moeders nog weer armbandjes maken, voor wie dat wil. We hebben gevraagd of alle moeders om 14.00 willen komen. Om af te sluiten met elkaar.

Ik zit om 09.00 uur al met Bosco te werken. We nemen de website door, is de informatie helder, zit er een logische opbouw in, etc.

De tekst over Akagera Park en de gidsen hebben we besproken en nog wat aanpassingen gedaan.

Daarna een brainstormsessie. Bosco wil in de zomervakantie Summercamp voor de kids, zodat ze elke dag kunnen komen. We bedenken hoe dat eruit kan zien. Zien we later wel of de financiën er ook zijn.

‘s Middags om 15.30 zijn alle moeders er. In de grote ruimte hebben we een tafel mooi versierd en er is chapati en een sapje voor iedereen. Het begint natuurlijk met speeches, van mij, van een aantal vrouwen en Zalingo. Ik hou een verhaal over de kracht van samenwerken, wat je samen meer kan bereiken dan alleen. Dat we snelle leerders hebben gezien en langzame. Dat de kracht zit in iedereen op hetzelfde niveau te krijgen, zodat je in korte tijd veel kunt maken. De vrouwen hebben allemaal een eigen persoonlijk verhaal. Wat ons echt raakt. Bij Josef, de naaister, ga ik bijna huilen. Omdat ik haar de klus van de hoezen heb gegeven, is ze 2 dagen niet geweest. Ze heeft hier natuurlijk geld mee verdiend. 2000 (1/5) daarvan geeft ze aan de vrouwencoöperatie. Ik vind het een mooi gebaar. Al het gemaakte spul is weer ingeleverd en geregistreerd.

Er komt een plankje in de shop voor de verkoop. Van wat verkocht wordt gaat 50% naar de maakster, 50% naar de gezamenlijke bankrekening van de vrouwen. Hier kan weer materiaal van worden gekocht. Als er straks een klein giftshopje komt voor ze, gaat er 25% naar de bankrekening en 25% naar Akagera Neigbors voor het faciliteren. De matten die gemaakt zijn, heeft Akagera Neighbours nu ook van ze gekocht met winst (gaan we gebruiken voor het plafond in het nieuwe kantoortje).

De winst gebruiken we gelijk om de chapati en de sapjes te betalen. Ik betaal de ontbrekende kosten nog daarvoor.

Het materiaal dat over is gebleven, overhandig ik aan de presidente. Dat mag gebruikt worden om de langzamere vrouwen verder te laten oefenen. Met hulp van de anderen. Eén of twee vrouwen hebben weg de neiging om voor zichzelf te gaan, die gaan wij niet voorzien van materiaal. Bosco gaat met één van hen nog een gesprek voeren, want ze is niet eerlijk geweest de afgelopen dagen. Benieuwd of ze onderdeel blijft van de groep.

Ik krijg zelfs ook nog een presentje. Een mandje van gras en decoratie voor aan de muur. Ze hebben goed opgelet, het mandje dat ik heb opgepakt tijdens de presentatie, krijg ik nu. En een kaart met bedankje.

En natuurlijk een groepsfoto maken buiten!

Bosco stelde gisteravond voor om met zijn vieren vandaag te lunchen bij Jambo beach en dan vandaar uit naar Kigali te reizen.

Leuk idee!

Ik heb gisteravond Igor niet meer gezien, die lag al te slapen. Anotschka was nog wel op, die wil steeds pas slapen als Monique en Zalingo zijn geweest. Maar goed dat we weer vertrekken, kunnen zij gewoon weer op tijd naar bed. Maar afscheid nemen is een lastig begrip voor haar. Hebben we gisteravond gedaan. Vanmorgen zei ze dat we moesten wachten met weggaan totdat ze uit school kwam.

Helaas voor haar, we vertrekken om 12.15 uur met het publieke transport, een busje dat Bosco aanhoudt. Met zijn vieren en onze bagage op de achterbank naar Kayonza.

Vandaar uit met 4 motoren naar Jambo beach.

Voor mij een herkenningspunt! Als ik vanaf mijn woonplaats Kabarore naar Kayonza moest (waar ons VSO districtkantoortje zat) wist ik bij Jambo Beach dat ik er over 15 min was. Het ligt aan Lake Muhazi, één van de langgestrekte meren van Rwanda.

Het wordt een gezellige middag. Met djembé en gitaar, samen zingen, verhalen vertellen. een grote tilapia op tafel en patat. Heerlijk aan het water.

Ik zie Bosco en Divine ook in de relaxmodus zakken. Fijn!

Rond 16.00 stappen we op.

Aan de kant van de weg wachten we op een bus die we aan kunnen houden om naar Kigali te gaan. Er stopt een auto met 2 jongens erin. De bestuurder gaat naar Kigali en we mogen meerijden. Als gast!

Ik vind dat zó bijzonder, dat je gewoon 2 vreemde mensen 2 uur rijden meeneemt.

Hij spreekt geen Engels, jammer.

Maar hij vertelt aan Zalingo dat hij zelf ook altijd mee mocht rijden met mensen en dat hij nu hij zelf autorijdt dat ook doet. Gewoon een vorm van vriendelijk en helpend zijn.

De andere passagier stapt in Kayonza uit.

In Kigali stappen we nog 2 keer een passagier in. Super! In Nederland kan dit al jaren niet meer.

Hij zet ons af op het busstation van Remera en met 2 motors gaan we naar Tea House.

We checken in, Zalinga gaat spullen naar huis brengen. Morgen heb ik afgesproken met Elie, mijn Rwandese maatje. Zin in!

De finale

Een blog nog over gisteren.

We zijn vroeg opgestaan om met Divine en de kids naar de kerk te gaan. Die begon om 07.00 uur. Ze zien er prachtig uit.

De kerk is ongeveer 20 minuten lopen. Anotschka wordt als snel moe en gaat bij haar moeder op de rug. Even later komt Bosco ons inhalen, zittend achterop een fiets. Divine neemt zijn plek over en Bosco loopt verder met ons mee.

Het is ongeveer de 5e kerk die we moeten hebben. Igor neemt ons aan de hand mee en zigzaggend door alle mensen vinden we Divine achteraan. Dat is een fijn plekje voor mij, beetje uit het zicht van de meute. De kerk zit stampvol! Kinderen zitten soms bij anderen dan hun ouders op school. Ik zie wel dat er wat jongens rondlopen die iedereen een zitplek willen bezorgen.

Ook al begrijp ik het Kinyarwanda niet, de sfeer begrijp ik wel. Van buiten is het een heel groot gebouw met een zinken dak, beetje als een loods.

Van binnen ademt het één en al katholieke kerk door de glas in lood ramen. Voor het kerkkoor (alleen mannen nu) staat een heel jonge dirigent. Het zingen is prachtig, zeker als de hele kerk mee gaat doen. Er wordt veel gezongen en niet teveel gepraat.

De dienst verloopt als een katholieke dienst bij ons, heel herkenbaar.

Na de kerkdienst, die precies 2 uur heeft geduurd, lopen we terug. Noot: deze priester begint stipt op tijd en stopt op tijd. Al zou de kerk leeg zijn, hij begint!

Pacifique, één van de kinderen, is me blij komen begroeten. En loopt mee terug.

Voor het ontbijt gaan we naar het huis van Bosco.

Daarna lopen we terug en is het wachten op de presentatie. Op het nieuwe terrein van Akagera Good Neighbours wordt druk gewerkt. De beide poorten worden blauw gespoten, de kozijnen en deur van het kantoortje worden blauw en ze zijn nog wat aan het metselen.

Bosco stelt me voor aan Gideon, de landlord. En een goede. Voor Akagera Neighbours huurt Bosco de gebouwen en de grond. Dit stuk, voor Akagare Good Neighbours, mag voor 2 jaar in ieder geval, gratis worden gebruikt. Gideon vertelt dat hij alleen gebruikte voor opslag van grind, hout en stenen. Hij staat helemaal achter het doel van AGN en is blij dat hij kan bijdragen.

Ondertussen is Divine bezig met het voorbereiden van de presentatie. O.a. met het maken van enkelbanden met flesdopjes. Van Anotschka krijg ik ketting met één flesdopje, Zalingo ook. Bosco krijgt er twee aan zijn ketting, verschil moet er zijn.

De presentatie heeft helaas maar 3 genodigden, wat uit te leggen is. We waren heel laat met dit bedenken. De meesten hadden al een ander plan. Maar we waren blij met de landlord, een leerkracht van de lagere school en een afgevaardigde van de lokale leiders. Niet de VIPs die we graag hadden gewild, maar deze drie waren wel erg onder de indruk. We vertrouwen erop dat zij goede boodschappers zijn in de community.

In de presentatie komt alles bij elkaar: de djembé’s, de armbanden en kettingen én het lied: mistakes are part of learning. Mooie afsluiting van de week.

Vandaag heb ik vooral gewerkt aan een post op de Akagera Neighbours Facebook pagina. Kostte een paar uurtjes, netwerkproblemen. En een vide die het geluid niet wilden meenemen. Maar de aanhouder wint!
En vanavond vergadering van 2 uur: dit keer om een plan te bedenken voor de vrouwen coöperatie. Hoe motiveren we ze ? Hoe zorgen we dat het eerlijk gaat? Hoe verdelen we de kosten? Hoe bepalen we de winstdeling?
O.a. afgesproken dat ze de komende twee weken de meetings op dinsdag en donderdag gebruiken om te blijven oefenen met de armbandjes zodat ze eerst zorgen dat iedereen op hetzelfde niveau komt. Productie maken kan dan in hun eigen tijd.

Morgen neem ik afscheid van ze.

Vanavond al afscheid genomen van Alexi. Hij moet naar een kliniek in Kigali en is er morgen en woensdag niet.

Tot slot spelen Zalingo en ik een potje kwartet met het kwartetspel van project Rwanda van Esther en Nienke. Dat had ik hier willen laten, maar ik heb geen tijd gehad om het ze te leren. Dus dat wordt de volgende keer. Voor ons is het vooral leuk om elkaar beetje Kinyarwanda en Nederlands te leren.

Au!

Wekker om 07.00 uur. Blijf nog heel even liggen, maar stap er dan uit. Om 08.00 uur ontbijt. Ik heb om mandazi (lijkt wel wat op de oliebol) gevraagd, ik kan niet in Rwanda zijn en dan geen mandazi hebben gegeten.

Na het ontbijt is het nog even wachten op de vrouwen. Ze zijn wat later dan anders en het is nu om 10.18 uur nog steeds een klein groepje.

Ik zit nu voor het wedkantoor, nee, geen typefout. Er wordt hier veel gewed.

Maar ik ben achter de router aan gegaan om aan de website te kunnen werken.

Alexi heeft hem mee om de meiden in de shop ernaast (het kleine winkeltje) het nieuwe systeem van belastingen uit leggen. Daar is hij nu al 3 dagen mee bezig.

Als ik me net heb geïnstalleerd buiten op de stoep in mijn stoel, valt de elektriciteit uit.

Dus kan niemand meer verder.

Nou ja, dan maar alvast een stukje van de blog schrijven. Ik heb wel internet op mijn telefoon, maar op mijn laptop heb ik de wifi nodig om bij mijn Grammarly en Google Translate te kunnen komen.

Op straat is het heel erg rustig.

Het plein voor de winkeltjes is leeg en er rijden wat busjes langs. Af en toe stopt er een omdat iemand iets wil kopen.

Bosco loopt langs, hij heeft een lokale leader uitgenodigd. Die weet nog niet of hij morgen wel op tijd klaar is, er is een meeting op het district in de ochtend. Met een beetje pech duurt dat de hele dag.

Omdat de elektriciteit nog steeds weg is, koop ik een grote fles water in de shop en ga terug naar mijn kamer. Dan maar wat lezen. Maar als ik stilzit val ik in slaap, dus doe ik een kort dutje op het bed.

Later hoor ik Bosco’s stem buiten die me roept. Hij wil me iets laten zien.

De 1e djembéhoes is klaar! Hij ziet er goed uit. Ik heb er een rits aan toegevoegd om lucht binnen te laten. Die kan dan openblijven als ze op de djembé’s zitten. Aan de onderkant een koord om de hoes dicht te trekken.

We gaan hem passen! De kleermaakster staat bij de djembé’s te wachten.

De diameter is wel wat te groot. En de rits heeft ze nu om de hele cirkel gedaan. Dat moet een kleinere zijn. We hebben dat niet nodig. Het is alleen om te luchten.

De djembé’s hebben niet allemaal dezelfde diameter. Dus meet ze ze allemaal op en ik geef haar geld om stof te gaan kopen.

Dit 1e exemplaar kan om Zalingo’s djembé.

Daarna loop ik naar de vrouwen. Ze zijn nu bezig met grote kralen armbandjes en kettingen te maken.

Divine vertelde gisteren in de feedback meeting dat de hele groep goed gefocused is op dit werk. De telefoon wordt niet aangeraakt en als er iemand belt, wordt het een kort gesprek. “Ik heb nu geen tijd”.

Nog vergeten van gisteren: de groep was groot, onze 17 vrouwen en nog een paar extra. Zalingo had het druk en was beetje kortaf tegen een vrouw die iets niet goed had gedaan. Een aantal vrouwen begonnen daarop zijn eigen Twiga Dukina song te zingen: “mistakes are part of learning”. Haha! Ik hou hier zó van!

Als we gaan lunchen, lukt het me tijdens de wandeling, plat voorover te vallen. Ik blijf op mijn slippers haken achter mijn wijde broekspijp. Ah jakkes. Er is geen houden aan, ook al wil ik mijn evenwicht weer pakken. Ik ga gewoon. En de grond hier is natuurlijk niet plat en heeft veel stenen. Gevolg: zere handen en een bloedende knie. Bosco en Divine takelen me weer omhoog. De kinderen die het hebben gezien, geven ons goede raad. Rustig lopen!

We vervolgen onze weg. Na het eten maakt Divine mijn knie schoon met alcohol (au!) en plakt er vakkundig pleisters op. Ik hoop maar die knie een beetje soepel blijft.

Als ik weer terug loop naar Akagera Neighbors, appt Alexi dat de router beschikbaar is. Terwijl de kids hun traditionele dansen gaan oefenen, ga ik buiten verder met mijn werk voor de website. Een kerk in de buurt zorgt voor de muzikale omlijsting.

Van een leien dakje gaat het niet, mijn VPN knalt er steeds uit. Na een uur strugglen geef ik het maar op. Het heeft geen zin om hierdoor geïrriteerd te raken. Wel jammer, want ik vind dat schrijven echt ontzettend leuk om te doen.

Zalingo is ondertussen op zoek naar iemand die zijn horloge kan maken. Ondertussen zijn de kids aan het dansen, zingen én drummen. Dat klinkt op een gegeven moment zó goed dat ik eerst maar eens ga kijken of dit nu met of zonder Zalingo is.

Nou, die is er wel, maar als publiek!

Christine, Candi en Divine zijn de grote aanjagers en ook Aline (de oudste van de kids) is een echte motivator.

Als de presentatie doorgaat morgen, wordt het een hele goede. Het geeft me ook alle vertrouwen dat deze djembé’s veel gebruikt gaan worden!

Ik ga weer terug naar mijn kamer en verplaats mijn kantoor én de router naar binnen. Argh, dat had ik dus eerder moeten doen. Super goede verbinding en ik kom weer helemaal in de flow van het schrijven. Met hulp van Grammarly, echt niet alle credits voor mij. Maar ik hoop hiermee aan de eerder zakelijk geschreven teksten een meer entertainend tintje te kunnen geven waar de westerse en Amerikaanse tourist door geprikkeld wordt.

Het is al laat, rond 19.30 als Bosco appt over het avondeten. Zalingo is nog niet terug. Die is naar het centrum gelopen om foto’s te maken van een soort haarband die de bruid en en de bruidsmeisjes dragen bij een bruiloft. De moeders willen dat ook nog leren.

Ik app hem en hij zegt dat hij op de terugweg is. Ik wacht even, maar aangezien de Nederlandse paar minuten nogal verschilt van de Afrikaanse minuten, app ik Bosco na 30 minuten dat hij maar even iemand mee moet sturen. En zoals het altijd gaat, staat hij buiten te kletsen met iemand.

We eten lekker, tilapia, met de kop er nog aan. Ziet er beetje vreemd uit voor mij, ik ga dat stuk ook niet eten. Maar de vis is lekker, wel heel goed opletten op de graten.

Anotschka (dochtertje van bijna 4) vraagt of de pleisters nog op mijn knie zitten . Die zitten nog goed, maar ze geeft haar moeder de opdracht dat ze nieuwe pleisters moet halen. Klein pittig dametje.

We gaan slapen, morgen om 07.00 uur gaan we met Divine mee naar de kerk. De moeders gaan daar zingen, als ik het goed begrepen heb.

Prima dag!

Lekker dagje vandaag!

Zalingo is weer druk geweest met de moeders. Vandaag leerden ze een sluitinkje te maken aan een ketting of armbandje en weer een andere techniek van kralen rijgen.

De bedoeling was om ze om 11.00 uur alleen te laten en met Divine en Alexi te zitten om input te krijgen voor een Agakera Kids song. Maar de moeders zijn heel fanatiek en willen er niet mee stoppen.

Ik ben ernaast aan het werk met de router naast me. Teksten redigeren en schrijven voor de website en ik zit er lekker in, dus laat ik het voor nu maar.

De moeders hebben nu ook een coöperatie met elkaar, met een voorzitter, een penningmeester én een bankrekening! Ze hebben met elkaar geld gespaard, zo’n 200 euro al. Heel knap! Van dat geld is 8 euro naar het openen van de bankrekening gegaan. Met dit geld kunnen ze materialen kopen om de armbandjes te maken, hun manden van gerecycled plastic en de kleine schaaltjes van vlas. Ik heb de materiolen voor nu zelf gesponsord en laat alles hier achter.

Voordeel van deze groep is dat ze grotere orders kunnen aannemen. Als iemand 100 armbandjes in de kleuren van Rwanda wil, kunnen ze dat met elkaar doen.

Voor de schaaltjes en de manden heeft een organisatie uit Hongarije beloofd dat zij alles wat er is gemaakt, bij hun volgende bezoek kopen en meenemen naar Hongarije.

Als het bijna 13.00 uur is, vraag ik Bosco die naast me zit te werken, of we niet moeten gaan lunchen? Hij is de tijd vergeten.

Gelukkig hebben ze iemand in huis die schoonmaakt en kookt, dus het eten is wel klaar. We lopen gauw naar huis, snel eten én snel terug.

Vandaag kunnen we met de kids weer op de nieuwe plek aan de slag. Het is droog. Christine is al met ze gestart met voetballen. Ik maak een filmpje voor de plusklassen van AVES die waarschijnlijk geld in gaan zamelen voor de schommel.

En wat filmpjes van de kringspellen omdat ik ze heel erg leuk vind. Vooral de energie die er vanaf spat.

Daarna kan Zalingo met ze aan de slag.

Terwijl zij bezig zijn, overleg ik met Bosco over het idee om onze aanwezigheid af te sluiten met een presentatie. Het is ook goed voor de community om te weten wat we aan het doen zijn hier. Ze zien Bosco elke dag met mij door de buurt lopen én ze horen natuurlijk ook de djembé’s. Er zijn al mensen die op de poort kloppen omdat ze willen zien wat er gaande is. Die poort gaat natuurlijk open, mensen zijn welkom.

Om aan de activiteit van vandaag een einde te breien, is er besloten om een wedstrijd te houden. Hier gaan ze voor competitie en de beste te zijn. Het schoolsysteem is daar onder andere een voorbeeld van.

Ik besluit ervoor te zorgen dat iedereen zich een winnaar voelt. De criteria zijn goed drummen, uit volle borst zingen én genieten daarvan. Zo kunnen we iedereen punten geven. Want iedereen blinkt in ieder geval uit in één van die dingen.

En we mixen het winnende team (gewonnen met een halve punt) met het team dat 2e is geworden. En volgt er een 2e ronde. Daarna vertel ik dat iedereen beter is geworden! Want we geven nu iets hogere punten. Het winnende team en de 2e plekken drummen en dansen voor elkaar als een felicitatie.

Aan het begin van de avond hebben we weer een meeting om terug te blikken en vooruit te kijken. Wat de presentatie betreft, nemen we morgen een beslissing. Nu zal het een kleine presentatie zijn met zo’n 10 genodigden. Om de NGO aan de lokale leiders te laten zien en het schoolhoofd en de leerkracht te bedanken dat ze ons de kinderen hebben gegeven. Maar misschien besluiten we ook om het te verplaatsen naar de zomer en er dan een groter gebeuren van te maken.

Morgen geen djembé, de moeders komen voor hun laatste dag, de kinderen gaan morgen oefenen met dansen.

Wordt vervolgd.

Niet mijn beste dag so far

Niet mijn beste dag, ik ben moe.

Gisteravond heb ik Justus nog geappt of hij 20 minuten voordat hij naar Akagera Neighbours komt, mij wil appen. Ik wil niet klaar staan en dan een hele tijd moeten wachten.

Zalingo tikt me om 06.15 uur aan dat ik eruit moet. Er is nog geen bericht van Justus. Dus blijf ik liggen. Om 06.25 appt Justus dat hij er om 06.45 is. Kreun! Eruit dan maar!

Precies om 06.45 appt hij dat hij er is. Ik kom er aan!

Om 07.00 uur ben ik alweer in mijn kamer.

Ontbijt is om 08.00 uur en ik kruip niet terug in bed. Had ik beter wel kunnen doen. We lopen om 08.00 naar het ontbijt. Maar dat komt pas tegen 08.50 uur, helaas.

Zalingo wil bij het zien van de 1e moeder al aan het werk zonder ontbijt, maar daar steek ik een stokje voor. Echt niet, je gaat eerst eten.

De moeders kunnen eerst zelf aan de slag met het maken van hun manden.

Na het ontbijt neem ik eerst een warme douche, ik heb het koud en moet mijn haar wassen. Daarna probeer ik te werken aan de website. Maar Alexi heeft de wifi weer mee, die moet rekeningen maken. Had ik al gezegd dat die regelmatig op onze kamer staat of dat ik die meeneem naar “mijn” kantoortje? En ik blijk echt te moe. Ik duik dan toch maar mijn bed in.

Daarna post ik mijn video met een oproep voor de grote schommel die ik heel graag hier wil neerzetten. Tjonge, in no time 2 reacties.

Van 1 bijdrage kan ik nu eerst de hoezen laten maken. Bedankt! Eén van de moeders is kleermaker. Bosco is gelijk gaan vragen naar een prijsopgave. Ik ga die nog kritisch bekijken, maar de hoezen komen er in ieder geval!

En een Aves collega wil met de plusklassen een actie starten om geld in te zamelen. Wat leuk!! Ik heb geen deadline voor de schommel. We starten als er genoeg geld binnen is.

Het is inmiddels gaan regenen. Ze zijn met gestopt met de armbandjes maken, Zalingo is naar de markt. Hij komt niet ver. Iedereen is gevlucht voor de regen.

Met Bosco gaan we naar huis voor de lunch, maar ook laat vanwege de regen. We zijn dus ook wat later terug voor het starten van het middagprogramma. Maar Christine is met de kinderen al gestart, top! Zij is één van de kandidaten voor coach. Omdat de grond nu nat is, gaan we met de djembé’s weer terug naar de oude ruimte.

Ik wil weer zonder de djembé’s beginnen. We doen hun eigen welkomstsong, waarbij iedereen wordt begroet. Dan weer Amerikaans liften, nu voor de 4e dag, het gaat een stuk beter. Alleen nieuwe kids vinden het lastig. We doen de kruisloop en Bosco zet daarbij een lied in, super leuk.

En ik leer van hen een activiteit dat ze gebruiken om te checken hoe iedereen zich voelt. Leuk! Gaan we op school doen!

Bij de djembé’s maken we een heel grote kring zodat iedereen in de kring kan zitten, moeders, kinderen, nieuwe aanloop. Alle credits naar Zalingo!

Een jongen valt weg op vandaag. Hij is er voor het eerst. Het wekt mijn interesse, ik bevraag Bosco erover. Deze jongen heeft wat meer nodig dan dit programma. De raderen draaien, wordt vervolgd.

Na de djembé’s wandelen Zalingo en ik naar een ATM om geld te pinnen. Bij de 1e ATM lukt het niet, dus dan maar voorbij het busplein naar een andere ATM. Dat lukt wel gelukkig.

We zijn pas om 18.15 weer terug, 4 km heen en 4 km terug. Goed voor mijn stappenteller.

We doen weer diner bij Bosco thuis.

Snel weer naar huis, deze blog afschrijven en ons bedje in. Toch weer later dan ik eigenlijk wil ……… welterusten.

Verjaardag 2.0 in Rwanda

De dag begon met een lieve video van de kleinkinderen en aanhang.

We starten de dag net als gisteren. De moeders zijn er weer op tijd en de sfeer zit er beter in, bij iedereen. Ze leren vandaag iets nieuws, Zalingo focust zich eerst op de snellere leerders die vervolgens de langzamere onder hun hoede nemen. Dat werkt goed. Sommige moeders zijn er om 17.00 uur nog! En nemen het daarna nog weer mee naar huis. Hoezo gemotiveerd!

Terwijl de moeders en Zalingo bezig zijn, neem ik een video op om te kijken of ik budget bij elkaar kan krijgen voor een grote, stevige schommel op de playground. Ik heb al 1/3 van dat budget bij elkaar door een spontane gever!

Heb vanmorgen ook het budget voor de djembé’s nog een keer op een rijtje gezet. Ik kom helaas zo’n 100 euro tekort. Voorlopig kan ik geen hoezen laten maken.

De lunch is weer bij Bosco thuis en zijn vader is ook aangeschoven. De kids zijn ook thuis; het is een nationale feestdag, Labour dag (dag van de Arbeid). Gezellig!

Met Bosco en Igor (zijn zoontje) loop ik terug om de activiteit klaar te zetten. Ik stuur Igor om een bal te halen bij Alexi. De eerste kids gaan al lekker voetballen. Ik laat Bosco nog weer wat foto’s zien van het speelveld van Twiga dukina. En bedenk ineens dat de autobanden ook geweldig speelgoed zijn. Oh, zegt Bosco, ik heb er wel wat liggen. Terwijl hij die met wat kids gaat halen, begin ik met volleyballen. Daar doet al snel iedereen aan mee.

Divine start na een tijdje een potje rugby. Deze kids zijn nergens bang voor en gaan dan ook voor 300% er tegen aan.

Fijn dat we hebben bedacht om met spel te starten! De sfeer is heel anders!

Daarna gaat Zalingo met ze de song van gisteren herhalen. De belangrijkste boodschap die ze hier uit het lied halen is “mistakes are part of learning”. Het raakt een van de moeders zo dat ze er bij komt staan om het lied met de kids samen te zingen.

Daarna doen we nog een drie kwartier djembé. Voordat ze gaan starten, druk ik ze op het hart dat ze plezier mogen maken. Dat het geen school is en dat het niet perfect hoeft. Ik moet helaas weg om mijn telefoon op te gaan laden en om te kleden, maar als ik op het eind nog even terug kom, zie ik dat het is gelukt! Er wordt echt super muziek gemaakt, wie geen djembé heeft doet mee met klappen en er wordt uit volle borst gezongen.

Ik moest weg om mijn telefoon te laden omdat we om 17.00 foto’s gingen maken van de 3 safari guides waar Akagera Neigbors mee (gaat) werken. Ze willen foto’s voor de website en ik mocht ze interviewen om een leuk verhaal over ze te schrijven voor de website. Haha, ik stel heel andere vragen dan Alexi en Bosco. Die zijn zakelijk en ik ben meer geïnteresseerd in hun persoonlijke verhalen. Eens kijken of we er samen goede teksten van kunnen maken.

Justus kon niet bij de fotosessie zijn, zijn safari car was nog in de garage. Hij kwam ook veel later dan de anderen.

Morgenochtend heel vroeg 06.30 probeer ik hem nog op de foto te krijgen.

Justus heeft geluk. Die blijkt later uitgenodigd te zijn voor mijn surprise verjaardagsfeestje. Na het interviewen loop ik met Bosco naar huis voor het avondeten. Zalingo ben ik al zeker een uur kwijt ……..

Als hij de deur opendoet en ik zie dat het licht uit is, weet ik al wat er gaat gebeuren. Super lief!

Muziek, ballonnen, bloemen, zingen en knalconfetti!

Justus houdt me een taart voor en ik mag het vuurwerk aansteken.

Er is eten en voor mij een cola en als toetje de taart! En natuurlijk speeches van iedereen, zoals ze dat in Rwanda doen.

En, wat ik niet had verwacht, een kitenge.

Ik moet echt een kleermaker zoeken!!

Day two

Redelijk geslapen, ondanks dat we eind van de avond in alle kamers buren kregen, inclusief een huilende baby. Ik krijg wat last van mijn rug door het matras. Vanavond het andere bed proberen. Luxe met 2 grote bedden in je kamer.

Om 07.00 uur ging de wekker en ben er maar gelijk uitgegaan om mijn oefeningen te doen. Om 08.15 uur ontbijt in de bingaloo. Zo noemen ze hier de tuin met overkapte zitplaatsen.

Gisteravond hebben we het schema voor vandaag bepaald. Zalingo start met de moeders om 09.00 tot 12.00 uur. Ik start om 09.00 uur met schrijven voor social media. Van 10.00 - 11.00 uur een meeting met Alexi en Divine om de coachingsessies van inhoud te voorzien. Het is even zoeken wat ik dan inbrengen, ze hebben het echt zelf al goed uitgedacht. Voor nu denken we dat het goed is om materialen te verzamelen waarmee je op speelse wijze kunt oefenen met life skills als focus, doorzetten, vallen en opstaan etc.

Voor vandaag richten we ons op focus. Zowel de moeders als de kids hebben dat nodig bij het leren armbandjes maken en djembé.

Daarna ga ik wat dingen uitwerken op de laptop én mijn was doen. Die kan ik op de gemeenschappelijke waslijn ophangen.

Om 12.00 uur loop ik naar Zalingo en de moeders. Een eind breien aan een activiteit is best lastig. Maar we hebben afgesproken dat de eindtijden echt eindtijden zijn, dus stopt Zalingo ook echt. De moeders gaan nog even door. De groep is heel verschillend: snelle leerlingen en moeders die wat ze gisteren hebben geleerd eigenlijk al weer kwijt zijn. Geen probleem: gewoon weer zo’n armbandje maken. Herhalen is inslijten. Wie er wel aan toe is, gaat verder met de volgende stap.

Met Bosco lopen we naar zijn huis. Ze hebben ons uitgenodigd om daar te komen lunchen en vanavond ook te komen eten. De kinderen waren niet blij dat ik niet daar niet ging slapen.

We hebben een heerlijke lunch! Smaakvol! Bijna alles wat er op ons bord ligt, komt uit hun eigen tuin of dierenstapel: melk, ananas, passievrucht, banaan, groentes, cassave (voor Zalingo op zijn verzoek).

Daarna wandelen we terug om klaar te zetten voor de djembé workshops. Bosco had het graag op de nieuwe plek gedaan. Maar ik zie dat niet zitten omdat het daar nog niet verhard is. De stoelen moeten daar naar toe verkassen en de djembé’s. Alles gaat in de grond zakken en wordt vies én er is geen schaduw. Binnen spelen daar is niet echt een optie, het is te klein voor deze groepsgrootte.

De moeders zijn er nog steeds!! Die weten van geen ophouden.

Ik zet met de kids de kring klaar. Daarna is Divine is ook en we starten samen de sessie. Welkomstlied, we herhalen de spelletjes van gisteren. Zalingo neemt het over en start met het Stand up lied van Twiga dukina. Dat kennen ze nog en dus gooit hij een tweede song er achteraan.

Wat gaat over niet opgeven, blijf proberen, van fouten kun je leren, doorzetten. De moeders zijn ook weer aangeschoven en zingen goed mee.

Daarna weer verder met de djembé’s.

Er zijn teveel kids voor 10 djembé’s en dus hebben we bedacht dat we na 10 minuten djembé’s doorschuiven in de kring. Geef je djembé aan je buur en dan gewoon weer door. Heb je geen djembé, dan doe je mee op je bovenbenen.

Ik laat de workshop echt stoppen om 16.00 uur. Vind het lang genoeg geweest, kinderen worden moe, de focus gaat weg.

De kinderen gaan nog niet naar huis, zij gaan nog dansen. Maar ik ga wel weg en belandt met een cappucino in een thermosbeker op een zitje op de kleine patio bij onze kamer.

Zalingo doet wat boodschappen en gaat dan een rondje hardlopen.

Om 18.30 uur hebben we weer een korte sessie. Terugblik op de dag en planning voor de volgende dag.

Ik start met Bosco en Alexi. Ik zeg het nog maar weer een keer. Het is ontzettend plezierig om met deze 2 mannen te werken. Ze hebben niet veel woorden nodig, wijden ook net heel erg uit, en we zitten vooralsnog nog steeds op 1 lijn.

Na 45 minuten zijn we al weer klaar, kort en krachtig. Top!

Aanpassingen:

Zalingo gaat in de ochtend 2 uur lesgeven ipv 3 uur. Hij gaat zich focussen op de snellere leerders. Na 2 uur is hij vrij en gaan de snellere leerders het weer in aangepast tempo leren aan de anderen. Ze zijn allemaal nog steeds heel erg gemotiveerd.

Ook vandaag waren ze allemaal nog steeds bezig toen wij terugkwamen van de lunch en met de kinderen wilden starten.

Vandaag viel me op dat de kinderen heel serieus bezig zijn met Djembé en minder plezier hebben dan de kids van Twiga dukina. Het lijkt erop dat ze het als school zien. Ze komen ook rechtstreeks uit school. Dus gaan we wat veranderen. De kinderen krijgen eerst een half uur vrij spelen op het nieuwe terrein. A la Twiga Dukina! Om eerst te ontspannen van de schooldag. Alexi zorgt voor ballen. We gaan nu toch ook de djembé’s ook daar doen. Het terrein wordt zoveel mogelijk platgestampt en vrijgemaakt van stenen. “We will chase the stones”.

Alexi en ik gaan goed letten op positieve coaching. Ik kan het Kinyarwanda niet volgen, maar lichaamstaal vertelt me vaak wel of het wel of niet positief én motiverend is. Een duidelijke aanpak is ook nodig, deze kids zijn opgegroeid op straat. Maar duidelijk hoeft niet negatief te zijn.

We gaan dit samen oppakken.

Daarna eten we bij Bosco en kletsen we tot 22.30. Tijd om naar huis te gaan. Morgen weer een nieuwe dag.

Drukke dag bij Akagera Good Neighbours

Zalingo gaat om 6 uur hardlopen. Ik word weer wakker als hij terugkomt. Het is 7 uur en ik ga eruit om wat oefeningen te doen. Het licht viel gisteravond al uit en nu weer. Betekent koud water voor Zalingo en ik heb geluk als het licht net weer aanspringt als ik wil douchen. Ik kan de kleine geiser aanzetten.

We ontbijten en dan is Bosco er ook. Die laat ons eerst het kantoortje zien dat hij aan het bouwen is. Ik weet niet wat ik zie als hij de poort opent. Wat een groot stuk grond!

Het ziet er al goed uit.

Hij wil de activiteiten met de moeders en kinderen uit het guesthouse, restaurant en café halen. De groep wordt groter en het gaat elkaar in de weg zitten. Van de landlord mag hij dit stuk achter het guesthouse gebruiken voor in ieder geval 2 jaar.

Ik vind het super en krijg gelijk al een beeld van speeltoestellen voor de kinderen. En ondanks dat Gerjanne druk is met haar bezoek en de gave dingen die zij daar gaan brengen, reageert ze snel op mijn vraag om foto’s van de speeltoestellen bij Twiga Dukina. Met nog wat extra info! Top!

Eens kijken of ik daar een input aan kan geven. Begint met ideeën, daarna gled

Er is elektriciteit in het kantoortje, het plafond zit er nog niet in, maar hij laat het schoonmaken en tafel en stoel inzetten. Blijkbaar heb ik nu een eigen werkplek.

Hierna gaan we aan de slag met de moeders om armbandjes te maken.

Een aantal zitten al te wachten en maken ondertussen kleine kommetjes van riet en onderzetters. Ze pikken het snel op!

Het zijn wel hele kleine kraaltjes. Een van de moeders oogt heel oud, waarschijnlijk is het een oma. Ze heeft een bril op en het gaat bij haar heel langzaam. Maar ze is mega geduldig en gaat stug door.

Divine sluit aan, in het begin doet ze maar wat, maar als ik het nog een keer voordoe en uitleg (ik met mijn ervaring van 1 armbandje maken) is ze in no time klaar. Een paar vrouwen vinden het tellen heel lastig, wanneer heb ik er nu 5 van elke kleur? Bij dat natellen kan ik helpen en met handen uitleggen dat er iets bij of af moet.

Het gaat echt heel vlot, ze zijn vooral enthousiast omdat ze hier geld mee kunnen verdienen. Als ik even wegga om naar het toilet te gaan, vind ik bij terugkomst een Masai op mijn stoel. Ik had hem al gezien bij de grote poort met zijn verkoopwaar. Hij is binnengelopen en weet natuurlijk ook hoe je armbandjes moet maken. Hij schuift aan om te helpen. Wat fijn is voor Zalingo, die heeft zijn handen vol aan 17 vrouwen.

Omdat ik veel foto’s maak en teksten ga schrijven, vraag ik Bosco en Alexi of zij toestemming hebben van de vrouwen om ze op social media te zetten. Wel mondeling maar Alexi gaat nu meteen een formulier opstellen in het Engels zodat ik die kan controleren en dan vertalen in het Kinyarwanda. Half uurtje later heb ik een opzet op mijn Whatsapp en kan hij de vertaling gaan maken.

Bosco is net naar de school van de kinderen geweest om te vragen of de kinderen ‘s middags naar de djembé workshop mogen in plaats van naar school. Hij stuurt de headteacher een lijst met namen van de kinderen. En krijgt gelijk respons: het mag!

De kids zijn er om 2 uur. Divine is er niet en dus moeten Zalingo en ik het samen doen. We doen eerst wat spelletjes in de kring om de namen van de kinderen te leren en we doe de woesj en watermelon wat daar op lijkt. Veel lol! De jongsten zijn 4 jaar, de oudsten zitten in de 1e en 2e van secondary school (voortgezet). Ik had eerst bedacht om de groep te splitsen, maar omdat er dan voor mij geen vertaling is, gaan we met de hele groep buiten op de djembé’s. En dan maar steeds wisselen. Het is weer leuk om te zien wie het snel oppikt en wie het heel lastig vindt. De moeders kijken ook mee ondertussen en genieten van de kids. Er is zelfs een vader komen kijken.

We vragen de moeders later ook om aan te sluiten. Drie durven het aan, het is echt heel moeilijk voor ze.

Om half 5 ben ik er echt zat van en ik app Bosco dat we gaan stoppen. Die is bij de bank en zegt dat hij er over 30 minuten is. Voor mij is dat echt te lang! Dan maar stoppen zonder hem. Maar ik snap ook dat hij ze instructies wil geven voor morgen. Dus app ik nog een keer en dan is hij er met 5 minuten.

Daarna wandel ik met Alexi en Zalingo naar een punt waar je prachtig uitzicht hebt met zonsondergang. Je ziet Burundi, Congo, Tanzania en Rwanda vanaf dat punt.

Ik heb gezegd een korte wandeling omdat we om 18.30 onze eerste vergadering hebben in het nieuwe kantoortje. Alexi houdt zich er keurig aan. Onderweg moet ik nog wel weer wat tests afleggen over de gewassen. En Zalingo begint ook dingen te vragen. Ik kap het snel af, dit is niet mijn eerste wandeling hier en ik niet in de stemming. Gelukkig snappen ze dat.

Na de wandeling is de 1e vergadering. Het NGO team bestaat uit Bosco, Divine, Alexi, Zalingo en ik. Het is een duidelijke vergadering: dit zijn de topics, wat willen we, wat besluiten we en door. Dus nu voor morgen het schema vastgesteld. Elke avond om 18.30 zetten we de vergadering voort.

Heel niet Rwandees, maar heel effectief.

Daarna stort ik in, best vermoeiend allemaal. Ik krijg het eten wel naar binnen, aardappelpuree, groenten én konijn! Daar probeer ik 2 stukjes van. De rest mag Zalingo hebben. Alexi brengt me nog groene thee wat ik meeneem naar mijn kamer. Ik heb last van mijn darmen en ben klaar voor vandaag.

Morgen weer verder.