Van wandeling tot wandeling

Gisteravond met Zalingo 7,5 km door Kigali gewandeld. Als we nog niet zo lang hebben gewandeld, loop ik tot mijn verbazing langs het Lebanon Hotel. In eerste instantie loop ik er voorbij omdat ik de omgeving niet herken. 

Maar het moet haast wel mijn Lebanon hotel zijn! Het ziet er exact zo uit. 

Dus maak ik een foto!

In dit hotel was mijn eerste overnachting bij aankomst in Rwanda. Mijn FOO Theo bracht me hier na me opgehaald te hebben van het vliegveld.

Hier heb ik 5 dagen doorgebracht voordat ze me naar Kabarore brachten, naar mijn eigen huis. Elke dag kwam een VSO auto me halen voor mijn introductiedagen.

Later ontmoette ik hier ook voor het eerst Gerjanne! 

Ik herken de omgeving niet omdat het toen achter een straat lag met louche barretjes en hele kleine shops én geen asfaltweg, maar een straatje met rode aarde. 

Het was toen verbazingwekkend dat daar achter zo’n hotel lag met een mooie tuin, een zwembad en geweldig uitzicht. 

We wandelen door en verderop is een autorijschool bezig met oefenen.

Zes lesauto’s die in een slakkengangetje achter elkaar aanrijden en keren moeten oefenen. Achteruitrijden en draaien is heel lastig als je dat zes auto’s tegelijk laat doen. Het blijft vermakelijk. 

Na de wandeling eten we bij Tea House.

De volgende dag (donderdag) heeft Zalingo weer bandrepetitie en vertrekt om 10.00 uur die kant op.

Ik ga me voorbereiden op de meeting van vanmiddag. Gerjanne en ik zouden samen naar deze meeting gaan van NGO’s die allemaal in Ece/ECD werken. Kort uitgelegd: de peuterspeelzalen/kleuterscholen. Met als grootste speerpunt leren door te spelen.

Maar Gerjanne is nog niet in Kigali door omstandigheden. Hond Flappie is gesteriliseerd door de dierenarts in Shangi en krijgt daarna complicaties.

Ze heeft haar vertrek daarom uit moeten stellen. En dus hebben we bedacht dat ik er alleen heen ga zodat ze toch vertegenwoordigd is.

Ze heeft gisteravond nog een presentatie gemaakt zodat ik dat daar kan laten zien. 

Het heeft de voorkeur om die te printen, in kleur. Op die manier is er een soort van kraampjes idee. Leuk!

Guido van Tea House vindt het geen probleem om alle 11 pagina’s in kleur ter plekke voor me te printen. 

Met een taxi vertrek ik om 12.40 uur naar de meeting. 

Ik word er hartelijk ontvangen! 

De meeting is erg leuk. Ik zit er gelijk weer helemaal in. Ondertussen kan ik wat netwerken én hou ik Gerjanne op de hoogte door foto’s te sturen.

Het is best lastig om gelijktijdig Engels te praten én Nederland te typen!! 

Maar het was superleuk om al die mensen te ontmoeten en hun werk te horen en te zien. Ga proberen om er in ieder geval één te bezoeken, hier in Kigali. Als er volgende week nog tijd is.

Ook hier zijn Twiga dukina en Gerjanne goed bekend; twee mensen vertellen me dat ze door Gerjanne zijn getraind, met Rachel van Teach Rwanda heeft ze een grotere klus gedaan en heeft natuurlijk gewerkt voor VSO. 

Als de meeting is afgelopen om 17.00 uur is Zalingo met de motor die kant opgekomen én wandelen we terug naar Tea House, 6,5 km.

Ik heb ondertussen flink last van mijn darmen, mega opgeblazen. Ben helaas mijn probiotica vergeten, echt balen!

Het is best lastig om hier te zorgen voor het juiste eten omdat ik niet zelf kook.

Skip de komende dagen even alle rijst, bonen en friet, alleen maar groente en fruit. Wie weet helpt dat.

Omdat ik ook nog steeds last heb van de luchtwegen, drink ik vanavond thee met gember en lemon en honing. De medium versie die toch nog behoorlijk sterk is! Gelukkig heb ik niet de strong versie gevraagd. Zalingo zegt daarover: it kills people. 

Nou, lekker dan. 

Voor het ontbijt vraag ik dan maar de light versie van de mediumversie.

Vandaag ga ik de Nederlandse school bezoeken én een handbalwedstrijd waar 2 Twiga dukina coaches aan meedoen.

Tot later!

Djembé project 2.0 ? Zou dat kunnen?

Sorry, ik zeg het maar alvast, het is een lang verhaal. Heb steeds wat notities gemaakt op mijn telefoon vanaf maandagavond tot nu woensdagmiddag. Net uit zitten werken, terwijl Zalingo in de stromende regen, op de moto, in mijn regenjas, met gitaar op zijn rug, is vertrokken naar zijn bandrepetitie.

Het verhaal start op maandagavond: terug in Rwanda en we gaan gelijk maar weer “go with the flow”.

De tassen van Gerjanne hebben de reis overleefd én staan al op me te wachten bij de bagageband.

Lekker vlot! Ik pik een onbemand karretje mee, scheelt gedoe met bagagejongens. Gewoon lekker zelf regelen. De taxi staat ook klaar en rond half negen ben ik bij Tea House.
Zalingo arriveert 20 minuten later.

Al kletsend over hoe we de week gaan invullen, stel ik voor om de volgende dag (dinsdag dus) naar Kaborondo te gaan om mijn jas op te gaan halen. Even heen en weer is niet echt handig, 2,5 uur heen én 2,5 uur terug. Dus stel ik voor om er een nachtje te blijven slapen en dan woensdagmorgen terug.
Ik app Alexi en vraag of de kinderen er dan ook zijn. Kunnen we de Zalingo liedjes misschien zingen met ze. Hij reageert enthousiast! De kinderen zijn er niet, maar hij gaat proberen of er een aantal eind van de middag kunnen komen.

Dinsdagmorgen: Alexi komt met het idee dat we niet met de bus komen, maar dat Bosco en Divine ons op komen pikken, want zij zijn in Kigali. Dat zou natuurlijk helemaal geweldig zijn!
Zalingo is nu op de moto om zijn djembé op te halen, zijn gitaar had hij al mee.

Bosco weet nog niet precies hoe laat hij weer uit Kigali gaat vertrekken, dus we wachten rustig af.
Hopelijk kan hij naar Tea House komen én anders wandelen we naar Remera Buspark, dat is 1,1 km . Met gitaar en djembé, geen probleem, zegt Zalingo.
De rest van de dag zitten we dus in de wachtstand op Bosco en Divine. Die uiteindelijk om 15.00 uur laten weten dat ze klaar zijn om naar Kaborondo te gaan. En, zoals ik al had gehoopt, komen ze ons bij Tea House halen. Gelukkig maar, want het is ook begonnen te regenen.

We pikken nog iemand op en dan mag Silvain ons naar Kaborondo rijden. Heb het later even besproken met Zalingo, die voorin zit. Silvain is niet zo’n hele goede driver! Het gaat langzaam, het gaat zig-zag, hij zit vaak op zijn telefoon én ziet bijna een kind over het hoofd dat plotseling oversteekt. Ik zie het koppie ineens naast het raam. Silvain wijkt net op tijd nog uit omdat Divine en Zalingo het uitschreeuwen.
Maar goed, ik zit achterin met Bosco en Divine bij te kletsen. Dit zijn zulke lieverds, die keihard werken én een groot hart hebben voor hun straatkinderen en hun moeders. Divine heeft flink gas teruggenomen, ze heeft reumatoide artritis en is door de artsen flink teruggefloten. Stoppen met dat harde werken, meer thuis zijn. Medicatie en oefeningen. Ze doet haar best, heeft nu meer tijd over en wil die tijd besteden aan de straatkinderen.

Ik probeer tijdens de autorit nog iets te plannen met Elie, maar dat lukt helaas niet. Hij is deze dag al met andere dingen bezig én wij moeten morgen heel vroeg terug.

Als we er zijn, komen Lea en Jeanette me begroeten én dan staan Zalingo en ik ineens alleen bij de auto. Lea heeft de djembé meegegrist. Waar is iedereen?!
Gelukkig weet ik de weg én gok dat ze in het lokaal zijn waar de moeders de matten maken, de kinderen de spelletjes spelen én de jeugd uit de bar ’s avonds de voetbalwedstrijden kijkt.
Als ik daar aan kom lopen, smelt mijn hart. In plaats van dat er een paar kinderen zijn, zijn alle kinderen er!! Met nog een paar grotere kinderen die ik vorige keer niet heb gezien en de kleintjes van Bosco en Divine. En ze zingen een prachtig meerstemmig lied als welkom. Ik krijg er gewoon kippenvel van!
Alexi sluit aan met een Frans gezin én vervolgens begint er een dansvoorstelling. Die is net begonnen als het licht uitgaat, geen elektriciteit meer. We gaan gewoon door, met het licht van de aanwezige mobiele telefoons kunnen we ook dansen en zingen.

Zalingo leert ze het lied Stand up, like a tree. Wat hij voor Twiga dukina heeft geschreven. Ze pikken dat hier ook snel op!
Maar ze hebben hier ook hele gave liedjes, waarbij Lea en Divine de boel behoorlijk opzwepen. Het slotlied is het allerleukst. In de kring met in het midden steeds iemand die een beweging doet en die je dan na moet doen, waarna er iemand anders die kring in danst. Zelfs kleine Igor neemt daar zelfbewust een plek in. Goed lied om zelfvertrouwen te krijgen. Twee van de oudste meisjes zeggen daarna allebei nog wat om de bezoekers te bedanken. Een heel gaaf uurtje, wat zeker de moeite waard was om deze kant op te komen.

Daarna drinken we een biertje, is er weer elektriciteit én kletsen we met Bosco.
Hij wil dolgraag het kidsproject uitbreiden nu Divine haar werk niet meer kan doen. Haar hart ligt echt bij het helpen van deze kinderen. Weten jullie nog dat we in Akagara park vroegen hoeveel kinderen ze had? Divine zei 2 en iemand anders zei: nee 10! Je ziet haar helemaal opengaan én stralen in de buurt van de kinderen. De energie spat er van af.
Ze willen allebei zo graag doorgeven aan anderen wat ze zelf ook hebben ervaren: hoe ver je kunt komen met de juiste hulp én door je eigen maximale inzet.
Ze hebben The Seven Strenghts nu als basis om de kinderen te begeleiden. Dit gaat uit van veerkracht om obstakels te overwinnen om je doelen te bereiken. Zij hanteren zeven belangrijke sterke punten die kinderen helpen de veerkracht te ontwikkelen. 1. Deel uitmaken van een gemeenschap: ik weet dat ik een positief effect kan hebben op de mensen om mij heen 2. Nieuwsgierigheid: ik ben nieuwsgierig naar de wereld om me heen 3. Vriendschap: ik heb hechte relaties met mensen op wie ik kan rekenen 4. Vriendelijkheid: ik denk aan de behoeften van anderen en doe wat ik kan om ze te helpen 5. Zelfvertrouwen: Ik kan zelf nadenken en mijn ideeën presenteren 6. Moed: ik heb de kracht om te doen wat goed is, ook al is het moeilijk 7. Hoop: ik vertrouw erop dat wat ik vandaag doe, me morgen een beter resultaat gaat geven (vertaling gaat her en der wat mank, maar de bedoeling is wel duidelijk).

Bosco is maar aan het piekeren hoe ze ook nog andere kinderen kunnen helpen. Denkend aan de Sport en Spel zaterdag van Twiga dukina. @Gerjanne, hij heeft echt in het hoofd om een keer jouw kant op te komen. Hij wil het zien én meemaken!

Op dit moment wordt hun NGO gefinancierd doordat er een deel van de inkomsten van het guesthouse naar de NGO gaat. Dus hoe meer gasten we ernaar toe kunnen sturen, hoe beter!
Het is wel echt basic allemaal, maar de inzet van Alexi én de anderen geven het zoveel toegevoegde waarde. Door de dansvoorstellingen hopen ze ook dat gasten wat extra betalen als gift.

Een Hongaarse organisatie doneert 10 euro per kind per maand. Er is dus zeker een basis voor continuïteit. Hiervan betalen ze het schooluniform, het schoolgeld én de schoollunches voor de kinderen. Hij heeft het voor elkaar gekregen bij de school om deze kids hele dagen naar school te laten gaan. Zodat ze geen gelegenheid hebben om op de markt te gaan stelen.

Bosco heeft nu vooral behoefte aan ervaring en deskundigheid hoe de kids goed te kunnen begeleiden. Hij stelt daarom voor dat Zalingo alleen teruggaat naar Kigali én dat ze mij nog een dagje gaan houden. Hij belooft me persoonlijk terug te brengen naar hem. Zalingo gaat al bijna overstag, hij moet oefenen met zijn band voor een bruiloft. Maar ik ga dat natuurlijk niet doen! Samen uit, samen thuis! En ik kan in één dag ook niet alles ophoesten, maar beloof dat ik ermee aan de slag ga.
Ook al weet ik nu even nog niet hoe.

Bosco heeft achteraf toch wel even contact had gehad met Zalingo over de djembé’s.
Alexi gaf terug aan mij dat er geen budget voor was. Dat vond ik toen een beetje vreemde verklaring: geen budget voor djembés, maar wel voor drums?
Maar omdat coach Lea aangaf dat ze echt niet weet hoe je djembés moet bespelen en ze niemand konden bedenken die dat haar zou kunnen leren, hebben ze afgezien van het plan. En dus 3 grote drums gekocht die je met stokken moet bespelen.
Het was inderdaad duidelijk dat ze niet wist hoe hem vast te houden en hoe er goed geluid uit te krijgen, maar ze deed het wel! Paar tips van Zalingo en ze werd gelijk enthousiast. En er zijn meer kinderen en volwassenen die het even willen proberen.

Ik kijk Zalingo aan, hij kijkt terug en knikt. We hebben hetzelfde idee!

Kunnen we het djembéproject van Twiga dukina nog een keer overdoen voor Akagera Kids?????!!

Hoe gaaf zou het zijn als we de kids én de moeders op djembé’s kunnen laten spelen én hun dansvoorstellingen (traditioneel en modern) uit kunnen breiden met djembé voorstellingen
Goed voor hun zelfvertrouwen, goed voor welzijn, goed om te leren zowel zelfstandig als samen iets te doen, concentratie te bevorderen, ontdekken dat je op gevoel iets kunt leren etc. etc. Het riedeltje kennen jullie inmiddels! En gasten hierdoor welwillend zijn, met het verhaal wat Alexi en Bosco ze vertellen, een gift achter te laten.

Ik hoor graag wat jullie ervan vinden.
Is het haalbaar om dit nog een keer op te gaan zetten?

Ready for take off

Zittend op Schiphol, wachtend op het boarden. Marloes heeft me weer veilig, door de mist, naar Schiphol geloosd.

Gewapend met 2 grote tassen voor Gerjanne, Twiga dukina, meld ik me bij de bagageband. En tref daar 2 Avescollega’s, die op studiereis gaan naar Zuid-Afrika. Helaas worden we allemaal een andere kant op gestuurd dus even bijkletsen lukt niet. De bagageband geeft het helaas na 10 minuten op.

Uiteindelijk worden er mensen naar een andere bagageband geleid en kan ik alsnog mijn bagage afgeven. De tassen, ingepakt door de ouders van Gerjanne, mogen mee. Ik trek alleen wel het hengsel van de turkentas kapot….. hoop dat die de vlucht overleeft. Heb hem het en der nog wat getaped thuis, maar mijn rol was sneller leeg dan ik wilde.

De rest verloopt prima!

Aan boord is een Oegandees jongetje die in Nederland is geopereerd én nu na 3 maanden terug mag naar huis. Veel foto’s met personeel en de mensen die bij hem horen van Heart for Children.

Mijn bedoeling is tijd doorbrengen met Zalingo, een bezoek aan Het Nest, de Nederlandse school. Met Gerjanne mee naar een meeting, georganiseerd door VSO. Kijken bij een handbaltraining van 2 van de coaches. Een etentje met wat Nederlandse mensen op zaterdagavond.

Dat is het plan……… maar ik ben in Rwanda, we gaan zien wat lukt en wat niet.

Het vliegtuig staat klaar voor take off.

Tot in Rwanda!

Financieel verslag van djembé project en hoe verder?

Het is 3,5 week geleden dat ik op woensdagmorgen weer op Schiphol stond.
De terugvlucht ging niet helemaal van een leien dakje......

De laatste twee uurtjes in Tea House had ik gezelschap van Zalingo. De taxi die ik had besteld voor 17.00 uur stond al om 16.30 uur met de kofferbak open naast de receptie. Helaas voor de taxichauffeur moest hij echt nog een half uur wachten. Ik had even geen zin om al om 16.30 uur te vertrekken en heel lang op het vliegveld te wachten.
Ik ben om 17.00 uur ingestapt én reed net de straat uit toen er een bericht kwam van KLM: vertraging! Van bijna een uur. Jakkes!

Omdat er maar een paar incheckbalies zijn op Kigali airport, moest er buiten gewacht worden om in te checken. Per vertrekkende vlucht werden we toegelaten. Nou ja, dat levert weer een paar leuke gesprekken op. De meeste mensen die met mijn vlucht mee moesten, waren Amerikanen die terugvlogen. Die hebben een hele lange reis voor de boeg, rond de 24 uur. Overstappen in Amsterdam.
In de lucht werd de vertraging gelukkig wel weer ingehaald. Ik heb een groot deel van de vlucht geslapen. Naast mij lag een joch van een jaar of 8 gezellig tegen me aan. Hij was onderdeel van een groot gezin en vader die naast hem zat, was druk met iedereen in toom te houden. Ik kon helaas niet met ze praten, kon ook niet achterhalen waar ze vandaan kwamen óf naar toe moesten. Het was, denk ik, de eerste keer dat er gevlogen werd. Met handen en voetenwerk heb ik een paar keer moeten voordoen hoe het tafeltje, de veiligheidsgordel én film kijken of spelletje doen werkte. In Amsterdam stapten ze uit. Jammer dat ik het verhaal niet weet.

Eenmaal op Schiphol begon het wachten op mijn koffer....... Gelukkig stonden er nog een paar mensen van de vlucht te wachten, dat schept een band. We hebben 2 uur moeten wachten! Wel heel sneu voor een jongedame die door moest naar de States, maar niet gelijk door wilde, maar een overnachting in Amsterdam had geregeld. De tijd die je rond wil kijken in Amsterdam, werd nu verspild aan wachten op je koffer. We zijn samen 3x teruggeweest naar de helpdesk, waar steeds werd gebeld met het bagagepersoneel dat er van overtuigd was dat de koffers er echt aan zouden komen. Tijdens het wachten bij de band heb ik een deja vu. Ik zie ineens Finn (van mijn vorige bezoek in mei) een duik nemen op de bagageband. Huh? En meteen zie ik ook Mats, Rebecca en Stefan naast de band lopen. Mega toevallig weer!
Ze blijken net uit Amerika te komen waar Rebecca voor haar werk naar toe moest en het gezin heeft meegenomen.

Arme ophaalploeg, die staan al twee uur in de wachtstand. En wat ik al dacht, Marloes is niet alleen. Kleindochter Nine is mee én ook Ilse is mee. Gezellig! Het kleine dametje zorgt voor hilarische momenten omdat ze met mijn koffertje wil lopen en doet alsof ze dagelijks rondloopt op die grote luchthaven.

Inmiddels ben ik al weer 3 weken aan het werk! Dat haalt je rap uit de Rwanda sfeer én dat is op zich goed.
Maar Rwanda is voor mij steeds meer onderdeel van mijn leven én dus is er vaak contact met de mensen daar.

Voor de sponsors heb ik het één en ander op een rijtje gezet. Wat een succesverhaal was dit project!
Van het ingezamelde geld hebben we 10 djembés kunnen laten maken en het benodigde transport betaald van Kigali naar Shangi. Zalingo ging op vrijwillige basis mee (zonder betaling) maar gelukkig konden we zijn reis betalen (heen en terug) en zijn verblijfskosten (kamer en een dagvergoeding voor eten en drinken). Hij heeft ongelofelijk genoten én werd gelijk opgenomen door de coaches. Hij heeft echt vrienden gemaakt daar.
Verder hebben we 10 djembékrukjes laten maken én Mutayoba een paar keer betaald voor zijn aanwezigheid om djembé te leren spelen als compensatie voor gemiste inkomsten als motordriver. Zodat hij ook met de kinderen kan spelen als djembécoach.
Zalingo heeft een extraatje gekregen als compensatie voor zijn gemiste optredens.
En er is nog geld over! Daar willen we traditionele kleding van kopen voor de djembéspelers (gelijk aan de dansgroep) en planken voor aan de muur om de djembé's op te bergen. En we willen graag hoezen laten maken zodat ze niet beschadigen tijdens vervoer. De kleermaker heeft daar vast een goed idee voor. Zalingo moet nog 1 djembé komen brengen en dan kunnen we nog een keer zijn buskosten en een paar dagen verblijf betalen. Hij wordt gemist én hij mist de kinderen ook.
Lieve sponsors, jullie bijdrage heeft een enorme impact gehad!
Op de kids, de coaches, de gemeenschap en op Zalingo. Nogmaals ontzettend bedankt!

Een week na Zalingo's thuiskomst blijkt de manager van de club waar ze elk weekend speelden een andere band te hebben geboekt en zit iedereen van de band zonder werk. Hij is dagelijks druk aan het zoeken en af en toe lukt het om een optreden te krijgen.
Hij maakt zich echt zorgen omdat het regenseizoen er aan komt en er dan waarschijnlijk minder toeristen zijn én de clubs minder bezocht worden. Daarom probeert hij ook andere bronnen van inkomsten te vinden door o.a. sieraden te maken en te verkopen.

Over 5 weken vlieg ik voor anderhalve week terug naar Kigali.
Om Zalingo te zien. En om te kijken of we een plan kunnen maken om zijn inkomsten wat stabieler te krijgen. Hij zou muzieklessen kunnen gaan geven óf zijn songs op kunnen nemen in een studio én via Itunes daar wat inkomen uit te halen. De brainstorm is gaande.
Ik ga mijn regenjas die bij Akagera Neighbours ligt,ophalen! Alexi heeft bedacht dat zij ook djembés willen én djembélessen van Zalingo. Er is nu nog geen budget, maar er zijn plannen om in de meivakantie de coaches te trainen, dus wellicht kunnen we daar verder over praten.
En ik wil graag bij Het Nest gaan kijken, de Nederlandse school. Plan was om ook bij Elie te kijken op de internationale school, maar helaas hebben zij dan ook vakantie.

Voor Gerjanne neem ik weer extra koffers mee met materialen die nog bij haar ouders staan. Die ga ik dit keer niet naar Shangi brengen, maar misschien is Gerjanne zelf in Kigali én anders zijn er vrienden waar koffers kunnen staan totdat ze die kan ophalen.
Mocht er iemand een niet in gebruik zijnde goed werkende smartphone hebben liggen, dan neem ik die ook graag mee!!
Laat het me dan weten!

Laatste dag….

Gisteren.

Het zit er bijna op.

Vier weken Rwanda, nog 1 dagje te gaan.

Ik ben echt aan het afkicken en laat alles nog eens de revue passeren. In mijn hoofd en met de foto’s.

De vier weken leken wel vier maanden en dat is ook prima! Straks eerst nog een paar daagjes vrij en dan begint het nieuwe schooljaar. En ook daar heb ik zin in.

Ik ben wel benieuwd hoe snel ik de draad op kan pakken. Maar nu het al voor de derde keer is, gok ik dat het best snel zal gaan.

De dag verloopt rustig, het is erg warm in Kigali en ik lig dan ook regelmatig lekker op bed met de ventilator aan.

Aan het eind van de middag staat een ontmoeting met Zalingo’s familie gepland. Eigenlijk zouden we dat alleen met zijn dochter doen, maar om zijn zus met haar dochters dan niet mee te nemen, is voor hen niet leuk en ondankbaar. Dus komen ze met 5 moto’s naar Remera,. Het duurt nogal lang voordat ze arriveren. De dames willen overal foto’s nemen onderweg. Net als ik op het punt sta een berichtje te doen of het plan verandert is, appt Zalingo dat ze in Kisimenti zijn. Ik heb géén idee wat of waar dat is. Eigenlijk ben ik hier in Kigali altijd op doorreis. En ga ik de stad niet in.

Ik loop dus op aanwijzingen van het personeel hier eerst compleet de verkeerde kant op. En kom bij café Camilla terecht. Ik zie geen Zalingo familie, dus bel ik hem op. Ik ben veel te ver gelopen! Dus loop ik terug en hij loopt me tegemoet. Ik ben zo druk met de route op mijn telefoon dat ik hem bijna voorbij loop. Maar gelukkig had hij me al gespot.

Kisimenti blijkt inderdaad heel dichtbij te zijn, aan de overkant van de straat achter Tea House en is een gebied met veel restaurantjes. Ik zie gelijk al veel westerlingen lopen. Grappig, dat zie ik verder nooit. Ik word ook door al die mensen begroet, dat dan weer wel.

Nu is Zalingo zijn familie kwijt, dus dat wordt weer bellen. Ze blijken verderop in de straat op een terrasje te zitten.

Iedereen is blij om ons te zien, maar een gesprek voeren is lastig. Alleen de oudste dochter van zijn zus spreekt Engels en dat is een vlotte meid die gelijk praat. De anderen praten alleen Frans. Dat betekent dat Zalingo moet vertalen.

Gaandeweg ontdooien ze wat en dan gaat uiteindelijk ook Savannah, zijn dochter, proberen Engels te praten.

Zijn zus zorgt al 13,5 jaar voor zijn dochter en daar is hij haar zeer dankbaar voor.

Landry videobelt ook nog even, zij spreken elkaar elke dag. Ze zijn allebei rasta en zo te horen zeggen ze alleen “yeah man” tegen elkaar! Maar hij belt dagelijks, begrijp ik. Meestal alleen om even hallo te zeggen, in de zin van: ik leef nog. Voor Zalingo wel leuk om te laten zien dat hij nu iedereen bij zich heeft.

Als een goed Rwandees stuurt hij de familie alvast vooruit naar de moto’s en loopt met me mee naar het hotel.

We hebben de laatste week veel contact gehad. Ga hem missen!

Vandaag.

Nu is het echt de laatste dag. Ik kan mijn kamer vandaag gelukkig nog gewoon houden.

Vanmorgen nog een leuk gesprek met Hélène, een Nederlandse die in Duitsland woont en hier met man en zoon in Rwanda studieweken voor Duitse studenten organiseert op de beroepsscholen waar je een vak leert. Leuk! Zij zegt: dat is voor 48% belangrijk voor de Rwandese studenten die zo meer vaardigheden opdoen, maar 51% voor de Duitse studenten die hier zóveel leren door de onderdompeling in de Rwandese cultuur en mentaliteit. We wisselen onze contactgegevens uit. Je weet nooit.

Nu druk met inpakken; niet de leukste klus……… Zalingo probeert nog langs te komen na voor zijn familie te hebben gezorgd.

Om 5 uur komt de taxi me halen voor het vliegveld. Om 20.30 uur vertrekt mijn vlucht om na 11 uur en 50 minuten weer op Schiphol te staan.

Tot ziens straks in Nederland!

Terug naar Kigali

Weer op tijd wakker! Ik app met Zalingo, die een plan had om in Kayonza te zijn vanmorgen en dan ‘s middags samen naar Kigali te reizen. Maar dat gaat niet door, dus kan ik mijn eigen plan trekken.

Ik neem afscheid van Anotschka en Igor. Igor, zo klein als hij is met zijn 6 jaar, is een perfecte gastheer. Zijn ouders zijn al weer aan het werk. Hij regelt mijn koffertje naar de voordeur, zorgt dat de deur van slot komt. Hij vertaalt wat zijn zusje zegt. En in keurig Engels neemt hij afscheid. Ik geef ze allebei een grote stuiterbal. Ik ben helaas niet voorbereid op de aanwezigheid van Passie, één van de straatkinderen. Ergens onderin mijn koffer is nog wel een 3e stuiterbal.

Ik loop met mijn rugzak én koffertje naar Neighbours. Het is rustig op straat, in de kerk waar ik langsloop wordt al uit volle borst gezongen.

De eerste die ik tref is Bosco, die eindelijk een klein beetje tijd heeft om te kletsen.

Ik vraag hem ernaar dat ik zie dat ze weinig thuis zijn. Dat klopt, ze werken allebei heel hard, met name om voor de beide kids een goede opleiding te kunnen betalen. Ze zitten op een private school, van een Amerikaanse dame. De “schoolfees” liegen er inderdaad niet om.

Bosco’s ouders waren farmers, een arme familie. Zijn secondary school heeft hij kunnen doen door steun van een NGO.

Daarna is hij gaan werken voor die NGO, en in de weekenden deed hij dan de University. Doorzetter!

Nu werken hij en Devine keihard in hun eigen bedrijf, helpen ze de straatkinderen én hebben ze een eigen NGO om de buurt te helpen. Ze willen ook anderen dezelfde kansen geven die ze zelf hebben gekregen.

Bijzonder stel mensen dit!

En ze doen dit samen met Alexi.

En die sluit weer aan bij mijn ontbijt.

We brainstormen een eind weg. Er ontstaat een idee om in de meivakantie het team te trainen in pedagogiek, rekenmaterialen én spel zodat ze zelf in de zomervakantie een Summer Bootcamp kunnen organiseren. Hij denkt dat ouders hier wel voor willen betalen……..?

Ik tip hem het feit dat scholen nu BLF materialen hebben die ongebruikt in een kast liggen. Misschien kan hij zo’n kast bemachtigen? Er zitten headteachers in de NGO, dus wie weet. Het steekt mij én hem enorm dat dat materiaal nu ligt te verstoffen. Alexi is zelf ook leraar geweest (o.a. van Elie) en heeft in mijn ogen een mooie kijk op het leven. En op leren.

Hij wil ook heel graag 2 djembé’s! Lea gebruikt nu een tafel als djembé. Ik moet maar eens polsen hoeveel puf Zalingo heeft om er nog 2 te maken. Betaald uiteraard, zegt Alexi.

Misschien kan Zalingo dan ook mee in de meivakantie? En Mieke?

We gaan zien wat er terecht gaat komen van deze plannen. Samen erover dromen is in ieder geval leuk.

Na het ontbijt reken ik af. Ik hoor bij de familie, zeggen ze. De prijs slaat dus nergens op, ik ben voor 3 nachten en al het eten 100 euro kwijt. Al het gereis en eten onderweg heeft Alexi betaald.

Daarna lopen beide mannen met me mee naar de busstop. Plan is om me in een bus te stoppen, maar al snel stopt er een USAID auto en die geven me een lift naar Kayonza. Kwestie van connecties. De mannen hierin blijken Justus te kennen, het hoofd personeel van VSO Rwanda in mijn tijd. Dus dat is alweer heel toevallig én heel leuk!! Ik moet hem de groeten doen.

Ik verwacht niet dat ik die tegen ga komen, maar als dat gebeurt………groeten van Philippe en John.

In Kayonza zit ik al heel snel in de bus naar Kigal die 15 min later vertrekt. Alexi appt dat ik mijn jas vergeten ben! Ah kak! Daar baal ik wel enorm van! Dat jasje hoort bij mij en bij Rwanda, dat gaat al mee vanaf mijn 1e keer.

Hij moet het dan maar bewaren tot de volgende keer.

De busreis gaat vlot, ik ben om 13.00 uur al weer in Tea House. Met weer de kamer met zicht op de tuin. Mijn eigen terrasje om te zitten. Alleen heb ik nu een tafel met 2 stoelen ipv lekkere hangzitjes. Moet toch ook af en toe wat te zeuren hebben……..

Ik spring eerst onder de douche, dan voor bijna de laatste keer samosa’s en cappucino. Was wat kleren in de wasbak.

Vermaak me de rest van de middag prima met mijn e-reader en muziek luisteren!

Op zoek naar de begrafenis

De nacht in de home stay was beetje beroerd. Ik kon maar slecht in slaap komen, het bed is nogal hard en wat last van mijn ademhaling en heb uiteindelijk maar 2 paracetamolletjes genomen.

Daarna lukte het gelukkig wel.

Vanmorgen al op tijd wakker, maar ben blijven liggen totdat ik ook de kinderen in de huiskamer hoorde. Én ….. ik hoor ook de stemmen van Bosco en Devine.

Dus gauw eruit, wassen en aankleden. Bosco’s auto staat al een hele tijd te draaien. Heb het idee dat hij aan het wachten was op mij. Dat is handig, want nu kan ik met de auto naar Neighbours voor het ontbijt.

Dus haal ik mijn tassen op, want die moeten mee, anders moet ik die later nog weer ophalen. Maar Bosco nodigt me uit om nog een nachtje in hun huis te slapen. Ik twijfel, want het hebben van een eigen plekje bij Neighbours is wel heel handig.

Maar Devine werkt vanavond niet én dat is dan een mooie gelegenheid om de spelletjes te geven én ze uit te leggen. En ik kan ook eigenlijk niet weigeren.

Dus zet ik de tassen weer terug in de slaapkamer. Op hoop van zegen dan maar.

Ik ontbijt samen met het Zwitserse echtpaar. Die waren niet op de hoogte van mijn nieuwe slaapplek. Ze hadden welgezien dat er nu andere mensen in de kamer zaten. Vannacht werden ze wakker van het bonsen tegen een deur en Marcus is eruit gegaan om te checken. Hij had bedacht dat ik die kamer in wilde maar dat het niet lukte omdat die bezet was. Haha, heel lief!

Het wordt een gezellig ontbijt! Ze doen heel erg hun best om Engels te praten. Af en toe wordt het Duits, maar dat versta ik prima.

Na het ontbijt zit ik in de tuin, bloggend en wachtend op wat komen gaat.

Alexi heeft alweer een plan. Het Zwitserse echtpaar kan ons afzetten in Rwamagana bij de beurs. Daar kunnen we rondkijken én blijkbaar ga ik ook mee naar een begrafenis? En dan met een bus terug naar Kaborondo.

Ik vraag me af of we dan op tijd terug zijn voor het middagprogramma, maar laat het wel gewoon gebeuren.

Alexi is ook erg geïnteresseerd in de djembé’s en de Zalingo songs. In overleg met Gerjanne en Zalingo ga ik ze met hem delen.

Op de beurs lopen we een uurtje rond. Akagera Neighbours staat er met eten én we eten een heerlijke versgebakken chapati daar. Zalig!

Daarna neem ik afscheid van het echtpaar.

En dan begint de zoektocht naar de begrafenis! Voordat we een bus gaan pakken, ga ik eerst nog even langs een ATM. Voor de laatste keer geld pinnen.

Alexi loodst me een bus in naar de achterbank. Vlak voor vertrek zegt hij: we gaan er weer uit. De ceremonie waar hij naar toe wilde is al afgelopen. Dus nu is de

begrafenis in Rwamagana en daar zijn we al.

En moeten we dus op zoek naar de begraafplaats. Hij weet het wel ongeveer, maar moet het ook paar keer navragen. We dalen flink af naar beneden.

Ik heb geen tijd bijgehouden maar het heeft zeker een uur geduurd om de goede plek te vinden.

We zoeken een plek in de schaduw om het begraven te volgen. Er wordt gespeecht, gebeden en gezongen. Als de kist is gezakt, wordt er ter plekke cement gemaakt. Dat is het moment waarop Alexi zegt dat we weer gaan. Want dit gaat nog een uur duren. We begroeten, net als op de heenweg, andere familieleden.

Via een andere route klimmen we weer naar boven, waar we ook weer zeker een uur over doen. Ik heb gelukkig 2 waterflesjes in mijn tas, dus kan ik hem er ook één geven.

Op het busplein probeert hij een bus naar Kaborondo te zoeken, op zijn Rwandees. Geen kaartje kopen, gewoon je netwerk gebruiken. Een bus naar Kaborondo is er niet op dat moment en ik wil niet in de grote Ritco-bus. Dat weet hij en hij dringt dan ook niet aan. We gaan eerst naar Kayonza. Proberen we daar wel een busje naar Kaborondo te vinden.

Onder het wandelen hebben we een heel gesprek over begraven en dat hij dat tussen de bedrijven door probeert te doen. Zo is het leven, zegt hij, ik kan de toeristen niet vergeten.

Het hele gebeuren heeft wel indruk op hem gemaakt, ik zit in de bus naast een hele stille Alexi.

In Kayonza lukt het hem snel een busje te vinden. We moeten wel voorin, wat megakrap is in dit busje. Het is maar 20 minuten. Alexi presteert het om ons, nadat de bus is gestopt, 10 meter later af te laten zetten bij Neighbours! Dat hadden we makkelijk kunnen lopen! Ja, maar de chauffie vond het goed, zegt hij.

Hierna sluiten we gelijk aan bij de kinderen die met Devine en coach Lea aan het dansen zijn. Erg leuk! Ze gebruikt een tafel als djembé………………….

Daarna halen Alexi en ik de spelletjes die ik heb meegenomen op uit de homestay. Ik leg alle spelletjes uit en we spelen alles even kort met de kids. Ze komen hier morgen weer, maar ik wil graag vroeg weer in Kigali zijn.

Alexi schuift aan bij mijn diner. Hij gaat eten wat ik niet opeet. Wat helemaal prima is, want wat voor mijn neus staat is veel te veel. Daarna lopen we naar de homestay waar ik met de kindjes de foto’s van de dag doorneem.

Anotschka is al flink aan het gapen en ik begin ook. Maar als ik al op bed lig, hoor ik de kids nog steeds buiten……

Dagje Kaborondo

Ik heb eens een keer uitgeslapen, tot 08.30 uur. Nadeel is dat je dan gelijk hoofdpijn hebt, maar gelukkig bleef die niet hangen.

Lekker ontbeten in de Bingaloo, zo noemen ze hier de binnenplaats met de overdekte huisjes waarin het eten wordt geserveerd.

Bosco heel even geknuffeld (die laat je dus niet los). Dat moet een gek gezicht zijn, want hij komt maar tot mijn helft. Hij is druk met de catering voor de beurs in Rwamagana.

Met mijn zwarte take away koffie ga ik bij mijn kamer buiten zitten om te lezen.

Het duurt niet lang of Alexi staat voor mijn neus.

Hij wil dat ik even kom kijken naar de vrouwen die matten aan het maken zijn.

Dat ga ik natuurlijk doen. Ze hebben naast het kinderproject en hun moeders nu ook een kleine NGO die Akagera Neighbourhood heet. Het matten maken is daar een onderdeel van. Ze maken dat van bananenbladeren en rijstzakken. Die pulken ze helemaal uit elkaar. Manden maken hoort er ook bij en halskettingen.

Het Zwitserse echtpaar dat naast mij de kamer heeft, is er ook.

En Alexi zou Alexi niet zijn als hij ook niet al een vervolgplan heeft. Het Zwitserse stel wil naar de WOC giftshop dat zo’n 10 km verderop zit. Zij hebben een auto en dus stelt hij voor dat ik meega. Dat vinden we allemaal prima, en hij gaat zelf ook mee. Omdat het stel twijfelt of ze het wel kunnen vinden. Ik weet niet wat hij heeft uitgelegd, maar het zit gewoon aan de rechterkant van de hoofdweg.

Maar voordat we kunnen gaan, vertelt Alexi dat hij een fout heeft gemaakt. Mijn kamer is dubbel geboekt. Hij heeft natuurlijk ook al de oplossing. Ik ga een nachtje in de homestay, bij Bosco en Devine in huis.

En dan de volgende dag weer terug in mijn kamer. De homestay heb ik de vorige keer al gezien, maar nog niet van binnen.

Dus dat moet dan maar.

We gaan bij giftshop kijken en ik koop zowaar iets. Allerlei poppetjes gemaakt van bananenbladeren. Heel leuk, als ik er later mee op straat loop, willen alle kinderen het bekijken.

Daarna kijken we nog in de tuin van iemand. Die is van een dokter uit het ziekenhuis, in de vijftig, heeft geen vrouw en kinderen en dus heel veel tijd, volgens Alexi. Het is een prachtige tuin! Als ik de dokter aan het eind van de dag ook zelf spreek, vertelt hij dat hij er al 12 jaar mee bezig is. En hij heeft net twee Nederlandse dokters uitgezwaaid, Mieke en Maaike. Haha, die namen horen bij mij in Rwanda, grappig.

Daarna loop ik met Alexi en mijn bagage naar de homestay. Als ik daar geïnstalleerd ben, loop ik naar Elie. Die verhuisd is én tot mijn verrassing nu een groot huis heeft! Met marmer op de vloer, een grote woonkamer incl. eethoek. Het huis staat op een compound met zes van deze huizen. Een rustige plek. Wat een verbetering! Slaapkamertjes voor iedereen en een washok binnen. Er is net geverfd en ze zijn de omgeving nog aan het bestraten. Ik heb 6x gezegd hoe mooi ik het vind. Fijn voor ze!

We drinken African tea en Pacifique heeft chips (halfkoude friet) gemaakt.

Daarna spelen we een paar potjes memory met de familie én de buurkinderen die allemaal binnen komen vallen.

Elie ziet er een stuk beter uit dan de vorige keer. Komt door de vakantie, zegt hij.

Daarna loop ik weer terug naar Neighbours en moet Alexi met mij meelopen naar de home stay omdat de batterij van mijn telefoon leeg is. Ik heb niet goed bedacht welke spullen handig zouden zijn om mee te nemen. Dus powerbank mee, sokken aan, lange mouwen en weer terug naar Neighbours voor het diner.

Dat eet ik in de tuin, onder een geweldige sterrenhemel!

Daarna krijg ik het koud en ben ik wel klaar met de dag. En weer moet Alexi dan dus met me meelopen. Hij doet dat vol overtuiging. Bij de home stay lopen 3 honden én daar heeft hij het niet zo op. De honden zijn hartstikke lief, maar hij reageert er verkeerd op. Hij snapt het gedrag niet, ik denk dat dat vaak het probleem is hier met honden. Ze zijn handig voor de bewaking, maar hoe je ze opvoedt is een ander verhaal.

In de home stay blijken Igor en Anotscka nog wakker. Het zoontje en dochtertje van Bosco en Devine, wat een leuke kids! Igor is 6 en spreekt goed Engels. Anotscka is 3 en dol op gasten.

Maar ik ben moe én ga eerder naar bed dan de kids.