Aftellen, nog 6 dagen …..

Een blogje om zelf in de stemming te komen. Over een week vlieg ik naar Rwanda……

Er is weer niet heel veel tijd om ernaar toe te leven, merk ik.

Bezig op het werk, lesgeven, gesprekken, de laatste periode tot de zomervakantie voorbereiden. Er moet nog veel gebeuren om kids af te leveren aan de volgende groep.

Nu met een koffietje bij de HEMA, voordat ik voor het concert van vanavond (projectorkest 75 jaar amateurmuziek) nog even kleding ga halen.

Als het concert vanavond klaar is, gaat de knop op Rwanda. Morgen de grote dingen inpakken. Maandag, dinsdag, woensdag nog werken en dan ben ik vrij. Donderdag de laatste dingen en dan vrijdag op het vliegtuig.

Bosco heeft er zin in!

Die zit met smart te wachten op de djembé’s. Ik had een beetje gehoopt dat hij ze al uit Kigali had gehaald, maar ze staan nog steeds bij Zalingo. Ik hoop dat het geluid straks goed is. Naar mijn idee hebben ze nog niet genoeg buiten in de zon gestaan. Het is nog steeds regenseizoen.

Bosco wil met de djembé’s een “event” (zoals hij het noemt) om Akagera Good Neighbours als NGO te introduceren in de community en daar de lokale leiders bij uit te nodigen. Of ik daar ideeën voor heb?

Nou, ehm, misschien eerst even oefenen met de kids, hun moeders en de coaches?

Het lijkt erop dat hij dat wil laten plaatsvinden in de 1,5 week dat ik er ben. Ik snap hem, de djembé’s met hun logo erop zien er geweldig uit, mooi visitekaartje. Ben heel benieuwd!

De tijd in Rwanda wordt druk zat, denk ik.

De kids gaan gewoon naar school, dus djembé spelen moet na schooltijd en in een weekend.

Maar met de moeders kan het wel overdag én we willen ze leren armbandjes te maken.

Dat wordt Zalingo’s taak.

Ik ga met Bosco en Alexi bekijken of en hoe ik ze kan gaan adviseren en ondersteunen bij het begeleiden van de kids en de moeders. Wat zijn hun verwachtingen?

Bosco zegt dat hij een huis heeft geregeld? Dus dat ga ik ook even bekijken. Een huis in Kaborondo ……… dat kan van alles zijn.

De komende twee weken heb ik gewoon weer een kamer in het guesthouse. Helemaal prima!

Vorige week even op kantoor van Aves geweest om te bespreken hoe werken in Nederland eruit kan zien als ik niet meer het volledige schooljaar beschikbaar ben. Ik hoef me daar geen zorgen over te maken. Alles is bespreekbaar, ik kan altijd aan het werk als ik in Nederland ben, heel fijn!

De maanden oktober, november en december wil ik in ieder geval in Nederland zijn, er komt een 3e kleinkind aan!

Ik hou er ook rekening mee dat ik de komende 2 weken besluit om niet de stap deels in Rwanda, deels in Nederland te maken. Het gevoel is goed, maar echt zeker ben ik pas als ik er weer ben geweest.

Intussen heeft Zalingo met het geld dat ik voor hem had opgespaard voor elke dag dat hij aan de djembé’s moest werken, een “stage” geregeld bij een salon. Hij kan daar een maand ervaring op doen. Hij is op zoek naar een 2e bron van inkomsten. Muzikant zijn, geeft geen basis meer.

Hij kon al dreadlocks zetten én wil nu ook knippen, manicure en pedicure toevoegen aan zijn skills. En dan zijn eigen salon beginnen….

Gelukkig oefent hij ook weer wekelijks met andere muzikanten. Eén keer met een theatergroep en één keer met een nieuwe band. En is hij bezig met een nieuw nummer van zichzelf aan het opnemen in een studiootje. Muziek blijft zijn basis én doel.

De kleding is geshopt, de blog post ik nu én dan focus op het concert van vanavond.

Tot in Rwanda!

Er is een maand voorbij.......

Er is een maand voorbij…… waar was ik gebleven…..

Akagera Kids djembé’s…….
Gebleven bij dat Zalingo de ruwe djembé's naar zijn huis gehaald heeft en de benodigde materialen heeft gekocht. En daar stopt het verhaal voor 2 weken. Want ik raak hem op een zondagavond kwijt.
Het laatste contact was een berichtje dat hij naar een bar ging om daar te zingen voor een jarige bezoeker, een manager had hem gebeld.
Daarna geen berichtjes meer én mijn berichtjes komen niet aan….
Ik ben hem wel vaker wat langer kwijt door een powercut of iets dergelijks, dus geen paniek.
Maandag niets, dinsdag niets en dan duurt het me te lang. Ik zoek contact met Mike via Facebook met de vraag of hij iets weet. Er komt natuurlijk niet gelijk antwoord, dus zet ik ook een lijntje uit naar Landry. Beiden zijn goede vrienden van Zalingo, dus hoop ik dat zij iets weten. De afspraak was overigens dat Mike mij in zou lichten als er iets met Zalingo zou zijn……
Lang verhaal wat korter. Zalingo is vastgezet op een politiebureau. Er was geen jarige bezoeker, hij is door een paar mannen naar het politiebureau gebracht. Iets met een geleende gitaar door Zalingo, die beschadigd raakte omdat de motortaxi een ongeluk kreeg. Zalingo wilde de reparatie betalen, maar de eigenaar wilde een nieuwe gitaar. Omdat hij gezien had dat Zalingo in Shangi djembé workshops aan het geven was, had deze persoon bedacht dat er geld genoeg zou zijn voor een nieuwe gitaar. Ze kwamen er samen niet uit. Blijkbaar heeft die persoon toen bedacht dat een politiecel Z. op andere gedachten zou brengen. Dus niet. Met hulp van een advocaat is door de rechter bepaald dat Z. de reparatie kan betalen (wel wat meer dan de schade bedroeg) en is hij weer vrijgelaten. Na bijna twee weken. Omdat het vinden van een advocaat en een afspraak bij de rechter best wat tijd kostte.
Het lastigste was dat er gedurende die tijd geen contact mogelijk was. Mike kon gelukkig op zaterdag op bezoek, waar Zalingo aangaf dat het goed met hem ging en dat het wel goed zou komen. Mike heeft me af en toe even geappt en Landry belde om de dag vanuit Kenya om te vragen hoe het met me ging. Fijn dat hij deze vrienden heeft.

Na vrij te zijn, moest hij even een paar dagen bijkomen, om zich vervolgens te storten op het helpen bij de circusdag van de Nederlandse school. Marleen heeft hem gevraagd om met een groepje kinderen iets in te studeren wat ze op de circusdag kunnen presenteren.
Omdat hij zelf geen djembé’s heeft, hebben we bedacht dat ze gaan oefenen op emmers en teiltjes. Met een beetje geluk en hard werken, zijn de djembé’s voor Akagera Kids klaar vóór de circusdag en kan hij die dan meenemen?! Zalingo zegt dat hij ervoor gaat bikkelen (I have to fight), maar dat het goed komt! En wie ben ik om dat tegen te spreken? Wat hij zegt, doet hij, dus komt het goed.

Want… waar was ik gebleven?
Mike zou een djembé als proef beschilderen met het logo van Akagera Good Neighbours. Dat heeft hij gedaan én het ziet er natuurlijk fantastisch uit! Helaas kan ik, wat hij vraagt voor het beschilderen van alle 10 djembé’s, niet betalen. Er is niet genoeg sponsorgeld. Ik stuur de foto van de beschilderde djembé naar Bosco van AGN die het ook prachtig vindt. Ik reken nog wat zaken uit, er moet nog touw gekocht worden, Zalingo moet er nog heel wat dagen aan werken én er moeten nog transportkosten betaald worden als we met de bus van Kigali naar Kaborondo gaan met alle djembé’s. En ik wil eigenlijk ook nog hoezen laten maken om het vel van de djembé’s te beschermen tegen beschadigen en daardoor scheuren.

Even tussen neus en lippen. Beste sponsoren van het Twiga dukina djembé project, Gerjanne heeft inmiddels voor die djembé’s de hoezen laten maken door de kleermaker in Shangi. Dit sponsorpotje is nog steeds niet leeg. Maar met het geld dat er nog is, kunnen we Zalingo nog weer een keer terug laten komen én een bedrag onvoorziene kosten is ook fijn. In geval van repareren bij schade.

Weer terug naar Akagera Kids djembé project.
De dagen die Zalingo aan de djembé’s werkt, betaal ik voorlopig zelf.
Als ik de kosten voor het touw en de transportkosten uit het sponsorgeld haal, hou ik nog een klein bedrag over. 35.000 Rwfr (rond 25 euro). Voor 10 djembé’s zijn de kosten 130.000 Rwfr.
Ik probeer beetje creatief te denken: wat als we 5 djembé’s met logo doen én 5 djembé’s zonder?
Dat maakt het minder arbeidsintensief en dus goedkoper?
Ik overleg met Zalingo en Bosco. We proberen logisch te denken 130.000 : 2 = 65.000.
Beiden gaan akkoord. Zalingo gaat de andere 5 djembé’s beschilderen zonder logo én Bosco betaalt de ontbrekende 30.000.

En natuurlijk loopt het weer anders dan bedacht.
Zalingo is pietje precies en vindt 5 om 5 eigenlijk geen gezicht. En dus, maakt hij een deal met Mike. Mike maakt het sjabloon, ze delen de kosten van de verf én Mike leent zijn jongere broer Brian uit aan Zalingo. Die twee samen zijn 4 dagen bezig geweest om alle 10 djembé’s in de Rwandese kleuren én met AGN logo te beschilderen. Als verrassing! Waar ik al snel lucht van krijg, door de foto’s die hij me stuurt. Huh, is Zalingo nu zelf de sjablonen aan het uitsnijden? En wie is die jonge man die aan het helpen is? En waarom zijn daar 10 djembé’s en niet 5?

En toeval bestaat niet! Ik krijg gelijktijdig een bijdrage van Mieke. Wat fijn!!
Nu kunnen de verf, het schilderen van alle 10 djembé’s én de hulp van Brian betaald worden door Bosco en Mieke en sponsorgeld. Ik vind die gedachte heel erg leuk! Omdat dit verhaal begon bij de hotelkamer die Mieke en ik boekten bij Akagera Neighbours vorig jaar. @Mieke; moet je nog wel een keertje komen meedoen!

Zo hou ik nog steeds geld over voor touw, transportkosten én een deel voor hoezen.
Mocht er toch nog een sponsor opduiken, dan kan dat naar betaalde werkuren voor Zalingo bij Akagera Kids. En wellicht kan hij dan ook daar nog regelmatig terugkomen om workshops te geven én ze liedjes met een boodschap te leren.

En nog één keer, waar was ik vorige keer gebleven?

Bij een mogelijkheid om én in Nederland én in Rwanda te zijn.
De vacature bij de Nederlandse School zag er heel leuk én uitdagend uit! Maar ik heb besloten om er niet op te solliciteren. Voor nu niet het goede moment.

Bosco is wel druk bezig geweest om het mogelijk te maken om te “werken” bij Akagera Kids én hun moeders.
Hij heeft contact gehad met immigratie voor een werkvisum. Dat lijkt geen probleem te zijn. Ik kan Rwanda binnenkomen met een toeristenvisum, aan het werk bij AGN, dan een werkvergunningsvisum aanvragen én dan komt immigratie kijken wat ik daar doe. Wat goed dat hij daar ook al echt mee bezig is geweest. Klinkt simpel, maar ik heb er nog wel wat vragen over.

Hij heeft overlegd met het team van AGN én er is in ieder geval accommodatie voor mij in de periodes dat ik er wil zijn. Hoe en wat ga ik in de meivakantie bekijken.

En verder heb ik al een uitgewerkt idee gekregen voor een programma voor de kids. Wat er goed doordacht en serieus uitziet. Sessies van anderhalf, twee uur met spelletjes, liedjes, meegeven van waarden, het verstrekken van een maaltijd én huiswerk. Bij dat laatste zet ik voor nu nog een vraagteken.
Kernwaarden: the seven strenghts (erbij horen, nieuwsgierigheid, vriendschap, vertrouwen, hoop, moed en vriendelijkheid), zelfverdediging, empathie, hygiëne, zelfvertrouwen, emotiebeheersing, mijn gemeenschap, acceptatie, positief burgerschap en mijn familie.
Ik ben hiervan echt onder de indruk!
Ik krijg zelfs 3 boeken meegestuurd. 101 manieren om kinderen sociale vaardigheden te leren. Handboek voor karaktereducatie (mooi woord!) voor jongeren. 101 genezende verhalen voor kinderen en tieners. Uiteraard in het Engels, dat wordt een paar uurtjes intensief lezen.
En ook bedenken wat ik vanuit mijn ervaringen hier en vanuit Nederlandse literatuur kan meenemen die kant op. Het is makkelijker om iets over te dragen wat al in je zit dan iets nieuws. Maar ik sta voor beide open!

Zelf ben ik me steeds meer aan het afvragen wat we voor de moeders kunnen doen. Omdat deze kids straks ook de mogelijkheid moeten krijgen om door te leren of een vak te leren. Wie gaat dat betalen? Het gezin uit de armoede helpen is stap 1, denk ik.
Een concept als 100weeks (even naar Google) zou geweldig zijn als ik dat voor elkaar kan krijgen…….
En/of daar een womenscenter waar ze hun handcraft kunnen verkopen onder het genot van een bakje koffie. Ook deze vrouwen hebben coaching nodig, denk ik. Hoe om te gaan met geld én met sociaal en emotionele uitdagingen (Sylvia Huisman; ga je een keertje mee?).

Nog 9 weken te gaan tot ik met al mijn vragen die kant op ga……

Het idee van Bosco .... en meer ....

Afgelopen zondag. Zalingo is onderweg om de kale djembé’s op te halen. Eerst met de bus naar Musanze, dan met de motor naar het dorp in de bush waar de djembé’s zijn gemaakt. Hij vertrekt om 08.00 uur vanaf het grote busstation. En het regent, wat het allemaal wat lastiger gaat maken.
Om half twaalf krijg ik een berichtje dat hij aan het wachten is op de fietsen die de djembé’s vanuit het dorp naar de hoofdweg gaan brengen. Hij heeft zakken gekocht waar 2 djembé’s in passen, zodat ze achter op de fiets gestapeld kunnen worden.
Ik krijg filmpjes van een hoge houten brug waar het water wild onderdoor stroomt én een filmpje bij het Genocide-monument dat daar ook staat. Elk dorp in Rwanda heeft zo’n Kwibuka monument.
Met 3 fietsen gaat alles richting de hoofdweg.
Daarna op motoren naar Musanze. En vandaar uit met de bus naar Kigali.
Het laatste stuk van het grote busstation in Kigali naar het huis van Musanze gaat met de taxi. Het plan was een driewielfiets met een bak achterop, maar het lukt hem niet die te vinden. Jammer, want een taxi is wel veel duurder. Maar omdat het zondag is, is het weer een hele toer om al het transport geregeld te krijgen. Dus ik snap die taxi wel!

Om 22.15 uur is hij thuis. Moe en hongerig.
Ik ben zó trots op hem dat hij dit toch maar weer allemaal doet. Zonder zijn inzet gaat het niet lukken!
Ik heb nu geld binnen voor 5 djembé’s én een toezegging waardoor de 10 djembé’s volledig van sponsorgeld bekostigd kunnen worden! Ik ben daar heel dankbaar voor.
Voor een dag als deze betaal ik Zalingo ook een bijdrage voor zijn inzet, dus daar gaat het sponsorgeld wat meer binnenkomt, naar toe.
Bosco heeft alle transportkosten geregeld voor vandaag, ook daar ben ik héél blij mee.
Dat geeft aan dat hij het project heel serieus neemt én daar ook deel van uit wil maken.

De djembé’s hebben afgelopen week, wanneer de zon scheen,steeds buiten gestaan om te drogen.
Het idee is om ze te beschilderen met de kleuren van Akagara Good Neighbours (AGN), wat eigenlijk de kleuren van Rwanda zijn.
Maar ze hebben ook een logo én Zalingo wil Mike vragen om dat op de djembé’s te schilderen. (Mike is de vriend die mij vorige keer een cadeau wilde geven en met een schilderij kwam van een olifant. Hij is een serieuze artiest).
Persoonlijk hou ik meer van natuurlijke kleuren op zo’n instrument, maar de rest is wel heel enthousiast over het idee. Ik heb wel aangegeven dat het project mij dan meer geld gaat kosten én dat ik nu niet weet of daar geld voor is. Mike gaat een proef doen op 1 djembé en bedenken hoeveel ik hem daarvoor moet betalen. Wordt vervolgd.

Gisteren is Zalingo heel Kigali doorgekruist ("I go from corner to corner" noemt hij dat) op zoek naar de benodigde materialen én waar hij die het goedkoopst kan krijgen. Dat doet hij op zijn busabonnement. Dat kost wél heel veel tijd, want sommige bussen gaan pas rijden als er genoeg passagiers in zitten (lees vol). Hij was dan ook pas weer om 22.00 uur thuis.

Vandaag is hij op pad om alles te halen: dierenvellen, houtlijm, nog een andere speciale soort lijm, scheermesjes, stalen ringen en een lasapparaat huren. Dat gaat hij op een motor doen, dat kost wat meer, maar scheelt hem ook veel tijd.

En… ik heb vorige week zondag ook mijn video-call gehad met Bosco, van Akagera Good Neighbours. Die graag wil dat ik partner word bij de NGO (zie vorige blog).
Fijn om hem weer te zien én te spreken. Hij was een half uur later dan we hadden afgesproken, omdat de Akagera Kids nog bij hem thuis waren. Maar…. hij communiceerde dat keurig van tevoren. Goede eigenschap! Devine sloot ook nog even aan bij het gesprek, voornamelijk om te zwaaien en blij te zijn. Later blijkt in het gesprek dat hij én Alexi én Devine nog geen deelgenoot heeft gemaakt van zijn plannen. Hij is nog aan het aftasten wat ik van zijn idee vind en of het haalbaar is.

Wat is er aan de hand?
Hij loopt wat vast in de begeleiding van de kinderen en hun moeders. En vraagt me te ondersteunen hierbij. Ze zijn goed bezig (geweest), maar wat kan nu een volgende stap zijn?
Eerste vraag: Hoe behoed je de kinderen ervoor om straks niet weer de straat op te gaan. Ze doen het nu goed op school (op de ranglijst tussen de 1 en de 10), zijn elke dag aanwezig, in schooluniform én krijgen de schoollunches betaald door AGN. Ze leren na school traditionele én moderne dans bij AGN én zijn op zondag bij Bosco en Devine in huis om ook in een familie te zijn (inclusief de bijbehorende taken). Maar een aantal zijn straks klaar op school én wat dan? Wat kan je ze nog meer meegeven, zodat ze het in het leven gaan redden?

Tweede vraag: Hoe kun je de moeders verder begeleiden? Wat hebben die nodig om uit de armoede te komen én zelf voor hun kinderen te zorgen. Wat voor vaardigheden hebben zij nodig?

En als derde vraag: een afzetmarkt vinden voor de “handcraft” die de moeders nu maken. Hij denkt aan een afzetmarkt in Europa, waar ik me afvraag hoe haalbaar dat is. Maar ik wil natuurlijk wel meedenken hoe dat in de omgeving van Kaborondo op te starten. In principe zijn daar ook best mogelijkheden.

Ik heb natuurlijk niet gelijk antwoorden en ideeën in dit gesprek. Maar ik spreek af dat ik ermee aan de slag ga, met mensen erover ga praten, dat ik waarschijnlijk vaak vragen ga stellen én dat we wekelijks contact houden. Via Whatsapp en een paar keer via videobellen.
Net de opdracht gegeven om mij foto’s te sturen van de handcraft van de moeders én me te vertellen hoe ze dat nu coördineren.

Hersenspinsels die ik nu heb: iets met life-skills, executieve functies, seven habits of Covey, Kanjertraining, The Leader in me, 100 weeks (moeders 100 weken wekelijks een bedragje geven wat ze naar eigen inzicht mogen besteden terwijl ze die weken ook coaching krijgen in boekhouden, sparen en plannen). Het één kan met mijn inzet én kennis en/of mijn netwerk, het ander moet weer met (sponsor)geld.

Ik heb nu toegezegd dat ik in mijn meivakantie er ben én ook in mijn zomervakantie. En natuurlijk ga ik dan ook naar Twiga dukina, maar dat even terzijde. Misschien kunnen Bosco óf Alexi óf een coach dan mee? Hopelijk lukt het Gerjanne om Volleybal for life dan te organiseren, dan kunnen coaches misschien meedoen, op kosten van AGN. Ik denk even vooruit.

Maar ik moet mee gaan draaien bij AGN om een goed beeld te krijgen, vind ik. Onderdeel zijn van in plaats van de toerist.
Voor de meivakantie wordt dat in ieder geval het djembé project op de middagen na school en een weekend. Zalingo zou dan de moeders kunnen leren armbandjes te maken, die ze dan kunnen toevoegen aan hun “handcraft” bezigheden.
Bosco gaat met Alexi bespreken of ik voor die periode een kamer in het gastenhuis kan krijgen én ontbijt en diner op hun kosten. Ik zag hem schrikken toen ik vertelde hoeveel geld de vlucht kost.
Ik mag ook bij het gezin in huis op kamers, maar dat is me de vorige keer niet zo goed bevallen.
Het huis staat wat achteraf, ze zijn er zelf meestal niet en dan ben ik bezig met de kinderen die ook aandacht willen. En…… ik kom waarschijnlijk niet alleen, maar met Zalingo. Die moet ook een plekje.
Ondertussen gaat hij met de instanties daar uitzoeken óf en hoe ik als volunteer eventueel aan de slag kan. Werkvergunning in plaats van toeristenvisum.
Dat zou dan voor mij een combinatie Nederland – Rwanda kunnen gaan worden.
Hij weet dat ik ook in Nederland moet zijn om geld te verdienen.

Ondertussen heb ik ook deze week de vacature van de Nederlandse school toegestuurd gekregen. Sluitingsdatum 25 februari.

En aankomende week ga ik informeren bij Aves naar mogelijkheden voor nul-uren contract volgend schooljaar (wat zijn de voorwaarden?).

Alle opties liggen dus nog steeds open …….

Akagera Kids, vloerankers en optie 4

Ik pak het verhaal weer op, nog weer even terug naar 2023.

Ik had al verteld dat ik in de laatste week van 2023 een leuke sessie had bij Suzan.

Omdat ik aan het uitzoeken ben op welke manier ik Nederland en Rwanda kan combineren, hebben we vloerankers gebruikt. Zelf had ik al 3 opties: vacature op de Nederlandse school, hier blijven en alle vakanties naar Rwanda óf in de flexpoule met een nul-urencontract zodat ik vaker naar Rwanda kan buiten de vakanties om (is goedkoper). Ze hebben allemaal hun voor-en nadelen, wat keuzes maken lastig maakt. We voegen nog er een 4e optie aan toe: onvoorzien, wie weet wat er nog op mijn pad komt. Elke optie komt op een blad en daarna leg ik ze op de kop neer op de vloer. Geen idee dus welke optie waar ligt. Vervolgens ga ik op een anker staan en probeer te voelen hoe dat voelt. Op anker 1 voel ik wat druk op de borst. Op anker 2 voel ik me rustig in mijn buik. Op anker 3 ook, maar bovenin is het wel wat kriebelig. En op anker 4 schiet ik in de lach. Ik ga nog een keer, in andere volgorde, op de ankers staan en ervaar hetzelfde.

Mijn conclusie: van anker 4 word ik het meest blij, anker 2 zou ook een goede optie zijn, anker 3 kan wel, maar liever niet? En anker 1 is de slechtste keuze die ik nu kan maken.

Natuurlijk ben ik heel benieuwd wat er op de ankers staat! Wat blijkt?

Slechtste keuze is Nederlandse school. Flexpoule met nul-uren kan wel, maar liever niet. Alle vakanties naar Rwanda voelt goed.

Maar blijkbaar word ik blij van de optie onvoorzien, kijken wat er nog op mijn pad komt.

Grappig, hierna laat ik het steeds nadenken over de opties helemaal los.

Intussen is Zalingo vorige week vrijdag gestart met het maken van de djembé’s. Stap 1; geschikte bomen vinden en op maat zagen. Hiervoor moet hij naar Musanze (2,5 uur vanaf Kigali) en dan nog een uur op een motor naar de bush. Die weg kan niet met een busje. Hij vertrekt op vrijdagmorgen vroeg. Ik hoor pas iets op vrijdagavond, een onbekend Rwandees nummer is me aan het appen. Het blijkt Zalingo te zijn, op de telefoon van zijn vriend in Musanze.

De reis naar Musanze duurde langer dan gepland. Ze hebben in de regen de motorrit naar de bush gemaakt en in de regen gezocht naar 2 bomen van de juiste soort, de juiste leeftijd (tussen 10 en 20 jaar) en de juiste dikte. Die vervolgens gekapt én op de goede maat gezaagd. De boomstukken versleept naar een dorpje, waar ze eerst een paar dagen moeten drogen (het water moet eruit lopen) én daarna worden de djembé’s eruit gehakt en gezaagd.

Hij blijft die nacht in Musanze, het is te laat om nog naar Kigali te reizen.

Vervolgens hoor ik pas weer iets op zondagochtend. Mede doordat zijn telefoon is overleden, dat zat er al aan te komen. Eerst viel steeds de batterij weg op 70%, daarna deed hij het alleen nog als hij aan een lader zat en vervolgens kon hij het netwerk niet meer vinden. Hij heeft nu zijn oude telefoon opgeduikeld en daarmee is videobellen geen optie, foto’s maken ook niet. De batterij vervangen gaat 60.000 Rwandese franc kosten, een nieuwe telefoon kopen 130.000 - 140.000. Dat geld heeft hij nu niet. Dus roeien we met de riemen die hij heeft.

Ondertussen heeft Bosco van Akagera Good Neighbours op mijn verzoek een video gemaakt van de kids van Akagera Kids. Heel leuk, ze hebben een soort van toneelstukje gemaakt waarin ze vinden dat ze djembé’s nodig hebben. Ik kan hem alleen niet uploaden in deze blog. Ik zet hem op Facebook.

Ik stuur hem de foto’s van Zalingo in de bush op zoek naar bomen én van de ruwe djembé’s. Hij vraagt of hij nog ergens mee kan helpen.

En dat komt goed uit! Ik heb nu genoeg sponsorgeld voor 2 djembé’s.

Zalingo moet nu weer kosten maken om de djembé’s naar Kigali te krijgen. Misschien kan hij daarbij ondersteunen? Ik had gehoopt dat een safaritruck de djembé’s op kon pikken, scheelt Zalingo héél veel werk! Maar dat lukt niet. Hij wil wel een bijdrage doen voor de transportkosten.

Zalingo berekent de kosten: hij moet zelf naar Musanze met de bus, dan met de motor een uur naar de bush. Met 3 fietsen de djembé’s in zakken naar de hoofdweg krijgen. Dan óf met motoren of met de bus (maar die gaat maar 2x op een dag) naar Musanze. Dan met een bus naar Kigali, dus wat stoelen extra kopen. En dan met de driewielmotor (die hebben een karretje erachter) naar het huis van Zalingo.

Ik stuur het door naar Bosco zodat hij kan kijken wat hij wil bijdragen.

En tot mijn verrassing wil hij alle transportkosten wel betalen! Super!

Zalingo gaat morgen de reis ondernemen. Gelukkig had hij gisteren een optreden en met dat geld heeft hij een simpele telefoon gekocht, zodat hij kan bellen en appen. Foto’s en filmpjes maken lukt niet hiermee. Maar hij is hier al heel blij mee.

Ik hou jullie op de hoogte.

Bosco heeft ook nog een ander idee……

Akagera Good Neighbours heeft voor het jaar 2024 weer toestemming gekregen om als NGO (non-government organisation) te werken op het gebied van onderwijs, onderzoek, welzijn, werkgelegenheid, besparingen en ontwikkeling van cultureel ecotoerisme. Hij stelt voor dat ik partner word van de NGO…… of ik daar ideeën over heb?

Phoe, dat is best een bijzonder voorstel!

Ik laat hem in ieder geval weten dat ik niet een partner kan zijn die voor geld zorgt. Maar als hij iets heeft aan mijn deskundigheid over onderwijs, coaches trainen en organiseren van Sport&Spel, er wellicht opties zijn?

Ik weet dat hij heel graag meer kinderen wil helpen en geïnteresseerd is in de zaterdagactiviteiten van TwigaDukina bij Gerjanne.

En ik leg uit hoelang ik zonder werkvergunning in Rwanda mag zijn (3 maanden) en dat ik dan een woonplek, eten en transport nodig heb. Dat ik pas beschikbaar ben vanaf augustus 2024. En dat ik ook weer terug moet naar Nederland om geld te verdienen én voor mijn familie.

Bosco laat zich hierdoor niet tegenhouden, hij vraagt nog wat details en wil in gesprek.

Morgenmiddag hebben we een videocall. Ik ga maar eens luisteren wat voor idee hij erover heeft.

Zou dit dan optie 4 zijn…………..???

P.S. er is sponsorgeld binnen voor 2 djembé’s. We gaan voor 10 djembé’s!

NL31 RABO 0346 5812 73 t.n.v. C.M. Spijk o.v.v. Djembé Akagera Kids.

Terugkijkje én doorkijkje

2023, Wat een jaar! Zowel op het werk als privé is er veel gebeurd.

Terugkijkend ben ik nog steeds verbaasd over wat er op privé-terrein allemaal is gebeurd.
Nog even in het kort?
Na drie jaar ging ik eindelijk terug naar Rwanda. In maart 2020 moest ik daar hals over kop weg door Corona. Omdat Corona té lang duurde, kon ik daarna niet meer terug naar mijn werk. In de meivakantie dit jaar ging ik samen met maatje Mieke even terug. Wat was het ontzettend fijn om even terug te zijn en emotioneel een periode af te ronden.
En het werd toevallig ook de start van iets nieuws.
Het blijft toch echt een wonder dat een hersenspinsel heeft geleid tot het ineens,via Whatsapp, iemand in Rwanda die 10 djembé's wilde maken. En dat ook deed! Tot het vinden van de benodigde sponsoren om het ook financieel mogelijk te maken. Tot twee weken djembé sessies bij Twiga dukina in Shangi in mijn zomervakantie. En tot afgelopen november nog een keer 2 weken djembé bij Twiga dukina, met Zalingo, zonder mij.

Ik ben afgelopen jaar 3x in Rwanda geweest, terwijl dat helemaal niet het plan was. Maar van het één kwam het ander. Het is zo gaaf om iets te kunnen doen waar ik zó van kan genieten en wat zóveel voldoening geeft. En wat eigenlijk als vanzelf ging! Een balletje dat is gaan rollen en iedere stap de goede kant op rolde.
En als soort van bijverschijnsel heb ik na twee weken djembé ook nog ineens een vriend.

Zalingo is diegene, waar ik toevallig via Landry terecht kwam, die na mijn vraag of hij iemand wist die me kon helpen in eerste instantie "afwijzend" reageerde. Ik had het idee al wat losgelaten toen hij toch ineens een Whatsapp nummer doorstuurde. Van Zalingo. En dat was het begin van alles.
Zalingo is net weer 2 weken bij Twiga dukina geweest. Om met de nieuwe kinderen djembé te spelen, liedjes te schrijven waaronder een heel gaaf Twiga dukina lied, wat door heel Shangi wordt gezongen op dit moment. En om jongvolwassenen te leren armbandjes te maken, waar een aantal mee verder wil om zo wat geld te verdienen. Weer een vruchtbaar bezoek.

Helaas lukt het hem niet meer om zijn geld te verdienen met optredens met zijn band. Tijden zijn veranderd, zegt hij. Af en toe kunnen ze nog ergens spelen en soms kan hij meedoen met een andere band om zo toch nog wat geld te verdienen. Vandaag hebben 3 leden van de band besloten de band te verlaten, omdat ze op een andere manier geld willen gaan verdienen. Wel met de belofte terug te komen als er weer regelmatige optredens zijn. Maar toch.
Ook Zalingo is druk bezig andere bronnen van inkomsten te bedenken, zowel binnen als buiten de muziek.

Op dit moment doet hij binnen de muziek mee aan een muziekwedstrijd. Via het platform Musicalee.net kan er gestemd worden op zijn liedjes. Hij zit nu al in ronde 2 van deze wedstrijd. Ronde 1 heeft hij gewonnen. Hoe verder hij komt, hoe meer geld hij ermee kan verdienen. Er zijn 3 rondes. Als hij in deze wedstrijd 1e, 2e of 3e wordt, is er een geldprijs. Hoe meer stemmers, hoe meer bonus er ook te verdienen valt: een maand promotie als artiest op de radio óf nog weer een extra geldprijs. Door mee te doen aan de wedstrijd komt zijn song tevens op een mixtape, die hij vervolgens moet promoten via social media en dan is een percentage van de opbrengst voor hem.
De hoogste geldprijs winnen betekent voor hem 2 maanden al zijn kosten betaald, inclusief het ondersteunen van zijn dochter en zijn zus, die voor zijn dochter zorgt.
Mocht je je aangesproken voelen door dit verhaal, stemmen mag! Hiervoor moet je je wel registeren op dit platform en je telefoonnummer en e-mail geven. Dat roept wellicht drempels op, dat snap ik. Tegelijkertijd geeft het ook aan dat het een serieus platform is voor serieuze muzikanten. Zo kun je maar één keer stemmen én zijn ze er zeker van dat het geldige stemmen zijn. Valse stemmen levert diskwalificatie op.

Ondertussen is hij in de studio nieuwe songs aan het opnemen. In zijn liedjes zit altijd een boodschap, dat is goed om te weten. Die we samen, via een platform als Instagram én SoundCloud hopen te promoten en zo weer inkomsten te genereren.

Buiten de muziek is hij aan het nadenken om dagelijks een inkomen te kunnen verdienen. Dat varieert van kolenhandel, een klein restaurantje voor lokaal eten, motortaxidriver, naar een printshopje. Of die mogelijkheden haalbaar zijn, is hij nu aan het uitzoeken. Zijn hart ligt bij een klein restaurantje, hij houdt van eten koken en kookt graag voor anderen. Afgelopen Kerst heeft hij met een beetje financiële hulp van mij, gekookt én die maaltijd gedeeld met 2 families die anders geen Kerst zouden vieren, omdat ze de middelen daarvoor niet hebben. De foto's van die maaltijd spreken boekdelen.
Eén en ander wordt op dit moment door hem uitgezocht.

Zo ontzettend jammer dat cultuur niet in het onderwijsprogramma van Rwanda zit. Dan had hij djembé projecten op scholen kunnen doen óf als muziekdocent kunnen werken. Ik zie als cultuurcoördinator als deel van mijn werk, hoeveel plezier dat geeft, hoe verbindend dat is én hoe kinderen worden aangesproken op andere talenten, wat goed is voor het zelfvertrouwen en hun zelfbeeld. Ik ga in de meivakantie 2024 wel proberen hem te introduceren op de internationale school waar Elie werkt, je weet maar nooit hoe een koe een haas vangt. Daar is dit verhaal het bewijs van.

Maar ...... nu moet hij ook eerst voor mij weer uitzoeken wat de kosten zijn voor opnieuw 10 djembé's!
Want dat gaan we in 2024 naar alle waarschijnlijkheid weer doen. Zp gaaf!!
Afgelopen week vroeg Bosco van Akagera Neighbours of we voor Akagara Neighbour Kids het djembé project in de meivakantie wilden doen. Ik heb hier al eerder over geblogd. Zij zorgen voor 10-12 straatkinderen, zodat ze naar school kunnen, een schooluniform hebben, dagelijks een lunch krijgen op school en op zondag deel uitmaken van het gezin van Bosco en Devine. Zo leren ze o.a. deze kinderen na schooltijd traditionele én moderne dans, die ze opvoeren voor de toeristen die er verblijven. En sinds een tijdje is er ook voor hun alleenstaande moeders een programma om ze uit de armoede te krijgen zodat ze zelf weer voor hun kinderen kunnen zorgen.
Bosco en Devine doen dit met de drijfveer dat ze zelf via een NGO kansen hebben gekregen die er anders niet zouden zijn geweest.

Ik had al met ze afgesproken dit in de zomervakantie te gaan doen, maar ze willen het graag naar voren halen. In de zomervakantie zijn er verkiezingen in Rwanda en hij verwacht dat ze dan heel druk daarmee zijn. Eigenlijk vroeg hij of het in maart kon. Ai, hij is vergeten dat ik hier gewoon een baan heb én alleen in mijn vakanties naar Rwanda kan.
Ik heb heel even gespeeld met het idee om het Zalingo alleen te laten doen, maar dat gauw weer laten varen.
Niet omdat hij dat niet kan, maar omdat ik het niet wil missen!!

Mijn eerste mogelijkheid is de meivakantie. De kinderen moeten dan wel naar school en dus wordt het een naschoolse activiteit. En in het weekend. Uiteraard willen we ook hun coaches trainen zodat zij er daarna mee verder kunnen. En wie weet kunnen we ook met de gasten jammen voor een gift voor het Akagera Neighbours programma.
Betekent wel dat ik vanaf nu hard op zoek moet naar de financiële middelen!
Het moet een nieuw geldpotje worden, los van de pot voor Twiga dukina. Daar zit nog geld in, zelfs nadat Zalingo voor een 2e keer is geweest, er nog wat kleding voor optredens is aangeschaft én een vergoeding voor het schrijven én inzingen van de liedjes. Maar daar is al een bestemming voor, namelijk hoezen voor de djembé's ter bescherming.

Voor de nieuwe geldpot is vandaag al een start gemaakt!
Met dank aan Suzan, met wie ik vandaag een hele leuke sessie had over 2023 én 2024.

Mocht dit verhaal je aanspreken én wil je (nog een keer) helpen om dit nieuwe djembé project mogelijk te maken, dan zou ik dat natuurlijk super vinden! Je bijdrage kan je dan storten op mijn rekeningnummer NL31RABO03465.81.273 ten name van C.M. Spijk, onder vermelding van Djembé project Akagera Kids.
Wie kennis wil maken met deze kids, die kan dat via mijn mailadres monique.spijk@outlook.com laten weten.
Via Whatsapp kan ik je dan een boodschap van deze ontzettend enthousiaste kinderen sturen.

Ik beloof óók buiten deze blog naar sponsoren te zoeken én jullie op de hoogte te houden.

Tot slot: allemaal alvast een goede jaarwisseling en een magisch 2024 met liefde en vrede voor iedereen!

Terug naar Twiga dukina..

Passende titel voor dit verhaal op deze dag.
Helaas gaat het niet over mij, maar over Zalingo.

Die staat op dit moment in Shangazi met 3 djembé's, een gitaar, een tas met materiaal om armbandjes te maken, een grote tas voor Gerjanne meegenomen door kennissen uit Nederland én zijn eigen rugtasje met persoonlijke spullen. Te wachten op de taxi die hem naar Gerjanne gaat brengen.
Het was nog even de vraag of het hem wel ging lukken.

Vrijdagavond kreeg ik een bericht dat hij zijn voet had verzwikt. De foto die ik krijg, ziet er niet best uit. Er zit een flink ei op zijn voet. Tijdens het wandelen, wat hij elke avond probeert te doen, is hij in het donker in een gat gestapt. Echt balen en het moment is ook heel vervelend. Hij kon er niet meer op lopen en heeft een motor genomen naar huis.
Ik geef zo goed en zo kwaad wat tips. Eerst koelen: ijsblokjes zijn er natuurlijk niet, koud water lastig te krijgen op dat moment en dus koelt hij maar met een flesje koud bier (de bar zit naast zijn huis). Dan 2 paracetamollen en slapen met zijn voet omhoog.
Hier zouden we even langs de huisarts gaan én een foto maken om uit te sluiten dat er iets is gescheurd. Dat is voor daar een brug te ver.
Dus hoop ik maar dat het meevalt.
De volgende dag is het ei weg maar is zijn voet nog steeds dik. Zoveel mogelijk rust nemen, voet zoveel mogelijk omhoog.
Niet helemaal gelukt want hij moest ook wassen én inpakken. Dat is gelukt en verder heeft hij veel geslapen.

Ik probeer hem nog te adviseren zijn komst naar Twiga dukina met een paar dagen uit te stellen totdat hij weer goed op die voet kan lopen.
Maar hij wil er niets van weten. Hij verheugt zich er erg op én iedereen daar is al voorbereid dat hij komt.

Dus is hij vanmorgen met de taxi naar het busstation vertrokken, zijn er 3 stoelen geboekt voor hem en alle spullen, daar kan hij zijn voet op ook op leggen én slaapt hij veel onderweg. De reis is prima verlopen. Hij is moe, maar verder prima én is heel blij dat hij weer terug is.

Wat gaat hij daar doen?
Hij brengt 2 djembé's mee die hij moest repareren omdat het vel stuk is gegaan. De bedoeling is om weer 2 weken djembélessen te gaan geven. Aan de kinderen op de middagen, de coaches en volwassenen die 3x per week komen, bij de zaterdag voor kinderen die dat willen én wie weet ook weer met dorpelingen die willen aansluiten.
De groep kinderen op de middagen heeft een andere samenstelling dan de vorige keer. Een aantal kinderen zijn uit het programma omdat ze het doel hebben gehaald én er zijn nieuwe kinderen geselecteerd door het Twiga dukina team. Die gaan wat leuks beleven!

Het sponsorgeld is nog niet op, mede dankzij Tineke die elke maand geld overmaakt voor de djembé leraar.
Dankzij dat geld kan hij voor 2 weken terug,
Naast het djembégebeuren gaat hij ook armbandjes maken met vrouwen/meisjes op een paar ochtenden. Hij heeft een tas vol met materialen mee. Hopelijk komen er vrouwen die willen leren hoe ze die armbandjes kunnen maken.
En kan hij zelf ook armbandjes maken én die later verkopen.
En hij kan gitaarlessen geven waar dan een kleine vergoeding voor betaald moet worden.
Gerjanne heeft voor beide activiteiten aankondigingen gemaakt. Nu maar duimen dat er animo voor is.

Zalingo zit ondertussen in de taxi en is ontzettend blij dat hij weer in Shangi is!!
En ik ben natuurlijk jaloers!

Vrijdagavond kreeg ik ook een bericht van Bosco van Akagara Neighbours Kids. Daar willen we ook graag een djembéproject gaan doen en ik had gevraagd of dat in mijn mei- of zomervakantie kon. Ze hebben nu aangegeven dat ze dat graag in augustus willen, als de scholen vrij zijn en de kinderen er dagelijks kunnen zijn.
Leuk!! Begin volgend jaar ga ik er verder mee aan de slag. In februari/maart kijken of ik dat financieel voor elkaar ga krijgen met een nieuwe sponsoroproep. Als dat lukt, kan Zalingo weer 10 djembé's gaan maken.
En kunnen we samen in augustus twee weken die kant op!

Laatste “lootjes”

Het is half negen, woensdagavond. Ik zit in het vliegtuig op Kigali Airport te wachten op vertrek.

Naast me zit niemand, maar om heen weer een hele grote familie. Schat zo’n 25 personen. Van oude man met hoed tot baby van 4 maanden. Alleen een paar van de jongeren spreken Engels, en ik gok dat het merendeel nog nooit heeft gevlogen. Het personeel heeft er de handen vol aan.

Ze moeten gaan zitten omdat ze op tijd willen vertrekken. Duurt echt even voordat ze dat begrijpen.

De laatste dagen heb ik niet geblogd.

Dus praat ik even bij.

Zaterdag was een rustig dagje! Zalingo vertrok vroeg in de middag om op een bruiloft te gaan spelen met zijn band.

Ik heb dutjes gedaan, wat dingen gedaan voor school én serie gekeken op NPO start.

Ondertussen reist Gerjanne van Shangi naar KigalI. Eerst moet ze wachten omdat het Umuganda is en dan rijden de bussen niet. Daarna mist ze haar bus. Het is dan ook al 20.00 uur als ze eindelijk bij Tea House arriveert. Maar ik heb de “pot dampend op tafel” , dus ze kan gelijk aanvallen.

We kletsen weer bij en dan naar bed.

Zaterdag om 07.00 uur ontbijt! Zalingo heeft een klus, dreadlocks zetten bij een vriend. En ik ga mee. Gerjanne ontbijt dan ook maar vroeg mee om bij te kletsen met Zalingo. Daarna vertrekken we naar Batsinda op de motor. Naar Deo, de vriend van Zalingo. Eerst moeten er nog naalden en zwart draad worden gekocht in de kleine shopjes.

Batsinda voelt niet als Kigali, maar meer als Kabarore, waar ik zelf woonde, maar wel nog een slagje armoediger en alles staat nog wat dichter op elkaar.

Ik ben dan ook verrast als we aankloppen bij het huis van Deo. Dat is groot, met glanzende zwarte tegels op de vtloer en kleurig ingericht. Buiten én binnen prachtige muurschilderingen.

In het kort zijn verhaal: hij is opgegroeid in het noorden. Toen hij 16 was, ontmoette hij daar Sukasa, een Japanner. Die daar kwam werken voor een NGO. In de drie jaar dat die daar werkte, heeft hij Deo het vak van kleermaker geleerd. Daarna verkaste hij naar Kigali en Deo ging mee. Sukasa is ook kunstenaar en werkt in Batsinda met de kinderen, als hij daar is in plaats van in Japan.

Het huis waar Deo met zijn vrouw en 2 kindjes in woont, is van Sukasa. Deo heeft nu een modeshopje waar ook de schilderijen van Sukasa worden verkocht.

Zalingo schat in dat hij 4 uur nodig heeft om dreadlocks te zetten. Dat blijkt een mega onderschatting!!! We zijn er om 10.00 uur en om 19.00 uur is het klaar. Hij heeft zo’n 30 keer sorry gezegd.

Gelukkig mag ik koffie zetten in de keuken, kookt zijn vrouw rijst met saus en halen ze een grote fles water voor me.

Zalingo heeft zijn vriend Mike gevraagd om ook te komen voor de gezelligheid. Maar het is ondertussen hard gaan regenen en dat betekent niet reizen op de moto.

Ik speel wat met het meisje van 2 jaar en 3 maanden. Leuk én slim kind! Deo laat me wat filmpjes zien, o.a. dat ze met 1 jaar al aan het verven is met verf en kwasten. Heerlijk!

Ik zit ondertussen vreselijk te vechten tegen mijn slaap. Ik kan toch niet bij deze mensen op de bank in slaap vallen!!

Later zegt Zalingo dat dat geen probleem zou zijn geweest?

Gelukkig komt Mike uiteindelijk nog om 17.00 uur. Een hele lange dunne jongen, ook uit Burundi. En ook muzikant en kunstenaar. Dat brengt weer leven in de brouwerij.

Als we klaar zijn, gaan we naar het huis van Zalingo. Huis is een heel groot woord voor de 2 kamertjes. Ik had dit al verwacht maar ook ergens gehoopt dat hij een beter plekje zou hebben. Maar niet dus. Een kamertje aan de voorkant, met wat stellingen en krukjes en alle spullen die hij nodig heeft. En een grotere daar achter, met een groot matras op de vloer en ruimte voor zijn djembé en gitaar. En zijn kleren aan de muur.

Mike is ook mee én een tweede vriend, Jah Wise, komt ook nog. We eten een brochette van geitenvlees en er wordt drinken gehaald.

Daarna weer op de motor naar Remera. En lekker slapen!

Maandag wasdag! En dat gebeurt op zijn Rwandees, in een teil in de douche. Ik hoef niets te doen, Zalingo doet alle was.

Ik lunch met Gerjanne én Leentje, die ook toevallig een weekje in Kigali is. Wachtend op haar vriend die tourguide is en pas dinsdag weer in Kigali is. Leentje heb ik 4 jaar geleden ontmoet bij Astrid. De vaste bloglezers herinneren zich dat misschien nog wel. Ze is al weer lange tijd terug in België, maar wél verloofd met Cyprian ondertussen. Ik zag op haar Facebook toevallig een foto van Kigali airport, via Messenger snel contact en lunchafspraak gemaakt! Leuk om bij te kletsen!!!

Zalingo gaat ‘s middags naar Mike om mijn cadeau op te halen. Mike wilde persé iets maken voor me. Een prachtig schilderij van een olifant dat hij speciaal voor me heeft gemaakt. In 1 dag!

We moeten hem alleen wel van het frame halen, anders kan ik hem niet meenemen. Hij maakt er ook nog één voor Jasper! Dat kost hem weer een hele dag, maar deze wordt betaald.

En dan is het dinsdag én heb ik afgesproken op de Nederlandse school Het Nest. Bij Marleen. Die hier de enige leerkracht van de basisschool is én ook de schoolleider. Pieter doet het voorgezet onderwijs. De school verzorgt de taal- en spellinglessen en cultuurlessen.

Het wordt een leuke ochtend! Met 4 kleutertjes. Zalingo is mee met zijn gitaar en we zingen dan ook wat Nederlandse én Engelse liedjes én een Zalingo liedje.

Marleen is hier sinds vorig jaar februari en gaat eind vh schooljaar weer weg. Waarheen weet ze nog niet.

Gerjanne komt nog een keer lunchen, die was toevallig in de buurt bij de handbalfederatie. Er staat een grote tas in mijn kamer waar ze nog weer van alles in komt stoppen, zodat het mee naar Nederland kan.

‘s Middags gaan we armbandjes maken, iets anders waar Zalingo geld mee verdient. Maar nu worden het er één voor mij, en voor Nine en Joa. Zalingo maakt die van mij, ik maak gelijktijdig eenzelfde, maar die is niet af bij vertrek op woensdag. Wat een monnikenwerk!!

Het kost meer dan een halve dag om één armbandje te maken, hij doet dat buiten vanwege het licht. Ik heb na 20 minuten al last van mijn rug! En dan verkoopt hij ze voor 2000 á 3000 Rwanda Francs.

‘s Avonds kijken we nog een film op mijn laptop, iets wat hij al jaren niet meer heeft gedaan. Bioscopen zijn er niet meer in Kigali na COVID, laat staan dat het te betalen is.

Woensdag: Dagje van inpakken, armbandjes afmaken, Mike is het schilderij voor Jasper wezen brengen én we jammen nog wat met het personeel. Ben om 17.00 uur in de taxi gestapt.

En nu is het woensdagavond 24:00 uur en taxiet het vliegtuig op het vliegveld van Entebbe om zo op te stijgen naar Amsterdam. Heb nu een buurvrouw gekregen.

Het vliegtuig blijkt vol te zitten met vluchtelingen (Congo) die met de hulp van IOM UN Migration een andere plek op de wereld krijgen. Mijn hart breekt als ik naar de oude man met de hoed kijk én zijn vrouw. Ze spreken geen Engels, houden elkaar steeds vast en ik moet ze een paar keer helpen met dingen openmaken. De steward zit er steeds op zijn knieën naast en degene voor hen moet steeds vertalen.

Zometeen na het opstijgen, een maaltijd en dan hoop ik te kunnen slapen!

Om op 06.35 te kunnen landen op Schiphol.

Over naar het normale leven…

Never play alone!

Het plan om naar Het Nest te gaan (de Nederlandse school) heb ik doorgeschoven naar dinsdag.

Twee coaches van Twiga dukina, Mangwende & Amani, hebben al de hele week handbaltraining van de Rwandese handbalbond, in samenwerking met Duitse trainers en coaches. Van maandag tot vrijdag zijn zij in Kigali om bij het jongerencentrum van de katholieke kerk in Kimisagara (één van de vele wijken hier) in 5 dagen te worden getraind om daarna een D-licentie als handbaltrainer te krijgen. (Wat 4 jaar geldig is).

We gaan kijken bij het afsluitende onderlinge toernooi.
Gerjanne zou hier naar toegaan maar vanwege Flappie lukt dat niet. Maar voor mij is het ook leuk, zo'n middagje handbal kijken.
En de jongens vinden het helemaal geweldig!

's Ochtends regent het steeds en ik begin me af te vragen of het toernooi binnen of buiten gaat plaatsvinden. Er is een binnenplek, heb ik gezien. Mangwende heeft eerst 14.30 uur gezegd, maar belt later dat we er toch om 14.00 uur moeten zijn.
Dus app ik Marleen van Het Nest dat het vandaag niet gaat lukken, maar dat ik dan dinsdag kom kijken.
Omdat het steeds regent, besluit ik om niet met de motor te gaan, maar met de taxi. Heb namelijk geen zin om daar nat aan te komen!
Taxi's zijn wel veel duurder dan moto's, maar in dit geval moet dat maar. Zalingo dingt nog wat af bij de taxichauffeur.

We komen wel wat te laat, er is heel veel verkeer en bij het grote buspark zijn echt heel veel mensen, moto's en auto's op straat. Dat heeft een vervelende reden, mag je me in Nederland naar vragen. Mangwende staat ons al op te wachten. Er wordt een zitplek geregeld, Mangwende doet heel erg zijn best én krijgt dan op zijn kop van zijn teamgenoten omdat hij me in de zon zet. Dus regelt hij een plekje in de schaduw. Vervolgens gaat hij iemand halen. Anacleth. Dat blijkt de technisch directeur van de Rwandese handbalfederatie te zijn én coach van het nationale team. Die weet al precies wie ik ben en waarom ik daar ben. Leuk! De jongens hebben goed reclame gemaakt voor Twiga dukina. Leuke man! Die enthousiast vertelt over de jongens én dat hij heel graag de jeugd motiveert om te gaan handballen.
We maken natuurlijk foto's én hij zet zijn naam en nummer in mijn telefoon, zodat ik dat door kan sturen naar Gerjanne.
Hij ziet al een Twiga dukina team voor zich, merk ik.

Grote taak voor Mangwende & Amani! Amani is in eerste instantie wat stil, maar komt later echt los. Hij baalt dat kinderen op de Sport&Spel zaterdag niet consequent kiezen voor handbal. De ene keer willen ze handballen, dan gaan ze weer volleyballen óf voetballen óf lezen, zegt hij. Hoe krijgen we dan een handbalteam voor elkaar??!

Ik probeer hem wat uit die denkwijze te krijgen. Ze hebben nu zoveel geleerd deze week! Zorg dat je handbaltraining héél erg leuk wordt! Probeer inderdaad dat handbalteam voor elkaar te krijgen, want dan kunnen er ook wedstrijden gespeeld worden, wat het nóg leuker maakt. Begrijp dat er in Ruzisi 2 teams zijn. De handbalbond wil echt teams door het hele land, dus wellicht kunnen die ook nog ondersteunen met materialen etc
Hij vertelt ook nog dat de yell van de handbalbond "Never play alone" is. Dat kan ik dan ook mooi koppelen aan de leus van het Twiga dukina team: Together we are changemakers!

Het toernooi is erg leuk! Alle teams spelen eerst 1x, daarna is er wedstrijd tussen de Gorilla's (jonge profspelers) én de Duitse coaches incl. Anacleth, de technisch directeur. Iedereen is natuurlijk voor de het team van de coaches! Er wordt flink gesupporterd. Daarna spelen alle teams nog 2 keer. Het team van Amani wint glansrijk het toernooi!
Mangwende heeft niet de beste dag, zijn team verliest alles én hij valt zelf uit met een schouderblessure. Echt sneu voor hem!
Hij heeft zoveel gegeven afgelopen dagen, voor zichzelf én voor Twiga dukina.

De winnaar moet eigenlijk dan nog spelen tegen het team van de coaches, maar het is al laat geworden en het duurt niet lang voordat het donker gaat worden. Alle spelers gaan naar binnen. Wij wachten een tijdje buiten, het is voor ons niet duidelijk wat er nu gaat gebeuren. Maar als Zalingo Mangwende even belt, komt hij ons halen. De uitreiking van de certificaten gaat bijna beginnen.
Ik val bij binnenkomst midden in de speech van de voorzitter (de president) van de handbalbond. Ze hebben grootse plannen: aanleggen van handbalvelden in alle districten, leveren van doelen en ballen, handbal moet op de kaart van Rwanda worden gezet.
Daarna volgt in rap tempo de uitreiking van de certificaten. De jongens zijn er mega trots op en ik ook!!
Leuk ook om te zien dat als er meiden naar voren worden geroepen, het applaus én gejuich groter is! "Empower girls" wordt er geroepen.
Daarna moeten er buiten nog officiële groepsfoto's worden gemaakt.
De jongens gaan zich daarna snel omkleden, we willen nog iets met ze gaan drinken.

Terwijl we daarop wachten, komt Anacleth mijn kant op mét de voorzitter én de secretaris van de handbalbond. Ze stellen zich officieel voor, willen weten hoe het met Gerjanne is, dat ze blij zijn dat er 2 coaches door ons zijn gestuurd én dat de jongens het goed hebben gedaan. Ze zijn allebei van plan om Twiga dukina ook te gaan bezoeken! De secretaris komt zelf ook uit Nyamasheke.
En weer benadrukken ze dat ze alle ondersteuning en hulp willen bieden om een handbalteam op poten te krijgen.
Dus Gerjanne!! Doorpakken, zou ik zeggen!

Wij drinken ergens nog iets met de jongens. Mangwende gaat daarna door naar het grote busstation, die wil met de nachtbus naar huis. Zodat hij op tijd is voor de voetbaltraining én de Sport&Spel zaterdag. Amani wil niet 's nachts reizen, dus die gaat zaterdagochtend. Zo schattig, hij belt ondertussen ook nog even met zijn moeder en vertelt dat aan mij. Ik opper dat ze wel trots op hem zal zijn!
Zalingo stuurt alle 65! foto's en filmjes door aan beide jongens en vervolgens wordt hij steeds op de hoogte gehouden van hun reis.

Het is nu zaterdagmiddag. Ik typ dit verhaal liggend in mijn bed omdat het de hele ochtend al regent. Zalingo moet met zijn band spelen op een bruiloft (6 nummers) en is weer in de stromende regen op de moto vertrokken, eind van de ochtend. Hij is de hele ochtend bezig geweest met bellen om transportkosten voor de band voor elkaar te krijgen, Niemand van de band heeft werk naast de muziek, dus is het lastig voor ze om dat voor te schieten. De ceremoniemeester wil die kosten niet vooraf aan ze betalen, hij is te druk, zegt zijn zus.
Hij gaat ze er wel mee confronteren. Hij zorgt dat hij en de soundman er op tijd zijn, ze gaan alles klaarzetten en dan ontbreken alleen nog de muzikanten. Die klaar zijn om te komen, maar nog even wachten op het geld...... Benieuwd of die strategie gaat lukken.
Gerjanne is onderweg uit Shangi naar Kigali, dat kon pas na afloop van Umuganda (geen bussen 's ochtends) én een bus missen.
Ik hoop ze allebei vanavond weer te treffen.

Ik ga zó op een wat droger moment iets van lunch regelen én stort me daarna op de rapporten voor school!

Tot later!