Woensdag

Ik begin met het verhaal van Muzungu. Groeit op in Kayonza. Zijn moeder is daar sexwerker. Vader verlaat het gezin.

Moeder krijgt hulp van een instantie om een nieuw leven te starten. Verhuist naar rural area, maar verkoopt alles wat ze van de instantie krijgt en de kinderen krijgen geen eten. En dus moeten ze dat zelf vinden op straat, stelen dus.

Wanneer ze een keer betrapt zijn op het stelen van aardappelen op een farm, worden ze naar de lokale leiders gebracht. Deze zijn niet getraind en bedenken als straf dat ze met zijn allen in een grote watertank worden gestopt en de heuvels af worden gerold. Muzungu is dan 7 en heeft sinds dat gebeuren vaak last van zijn onderrug. Wat wervels die niet meer goed zitten? Ook tijdens het sporten heeft hij vaak last.

Hierna gaat Muzungu bij zijn oma wonen. Dat gaat een hele tijd prima. Oma zit bij onze vrouwengroep en vraagt Bosco om Muzungu in het programma op te nemen. Hij blijkt het op school goed te doen.

Bij oma wonen nog wat andere kinderen en later komt ook de broer van zijn vader daar wonen met zijn kinderen. Muzungu krijgt ruzie met zijn oom en besluit bij zijn vader te gaan wonen.

Vader heeft bij diverse vrouwen kinderen, maar is nu hertrouwd. Hij heeft dus een stiefmoeder en moet meedraaien in dat gezin. Dat is moeilijk, volgens Muzungu.

Vanmorgen dacht ik dat hij misschien in de klas blijft tijdens de pauzes om zijn huiswerk al vast te doen. Omdat hij daar na school geen tijd voor heeft. Alle kinderen hebben hier ook taken thuis, als water halen etc. En ze gaan natuurlijk 2x naar school dus ‘s middags is er ook geen tijd om dat te doen.

Heb het al met Bosco besproken.

Het kan zijn dat hij zichzelf te veel druk op legt. Als dat de reden is, dan heeft hij met 3 maanden een burn out.

Hij zegt zelf dat het probleem niet op school ligt, maar thuis.

Bosco heeft het aanbod gehad van een psycholoog om met onze kinderen te werken. Vrijwillig. Ik hoop maar dat daar een vervolg van komt, meerdere kinderen zullen daar baat bij hebben. Wat betreft start hij er volgende week al mee!

Het idee om de kids ‘s middags hier te laten komen, laat ook Bosco niet los. Wat als we iemand kunnen vinden, die de kinderen kan begeleiden met hun schoolwerk én misschien stof op een andere manier kan uitleggen? Marcel kan leren lezen en schrijven? Oris van 5 is ook bijzonder, op een speelse manier laten leren. De ochtendshift op school en de middag hier.

Qua budget denkt Bosco 150.000 RWfr per maand kwijt te zijn. Rond de 100 euro.

( heb informatie gevraagd aan anderen: een geschoold iemand voor 3 uur per dag, 5 dagen in de week = 250.000 - 300.000 RWfr.,)

Ondertussen wordt er in de keuken gekookt en dat ruikt lekker! Dus vraag ik wat ze aan het koken zijn, ik krijg er honger van. Bosco gaat even checken en tijdje later eten we allebei een bord met kahunka (spelling?), bonen en wat eggplant. Kahunka wordt gemaakt van maïsmeel en is niet mijn favoriet. Maar de combi met de bonen en wat saus maakt dat ik eet.

Food = food.

We bespreken het tailoring project.

Bosco is er al snel over uit. We weten hoeveel geld er is van de moeders en van mijn sponsorgeld. We steken in op 2 butterfly machines en wat we nodig hebben om te starten. Hij gaat achter korting aan en probeert de zigzagmachine goedkoper te vinden. Een gebruikte dus. En die ook even testen bij iemand. Die functie zit hier namelijk niet op de butterfly. Dat is de reden dat de blouses niet gezigzagd waren. Dan moet ze met de blouses naar iemand anders. De broeken waren wél gezigzagd! Hoop maar dat ze die blouses nog een keer doet: ze gaan dan echt langer mee.

Tafels doen we nog niet. Strijkijzer lenen.

En eerst naaien voor dat wat makkelijk verkoopt. A la Twiga dukina. Gerjanne, hij wordt helemaal wild van de foto’s. Gekleurde ritsen! Hoe gaaf!

Heeft ideeën over de vlaggetjes, hij wil kleefband gebruiken zodat je zelf kan bepalen welke vlaggetjes je eraan wil. Vlaggetjes met cijfers en letters erop.

Heb het al eerder gezegd: je stopt er een dubbeltje in en het hoofd gaat ratelen!

En hij wil nu toch een shopje aan de weg gaan gebruiken als winkeltje! Als dat een beetje gaat lopen, kan de coöperatie daar later ook wat huur voor betalen wellicht.

Met Christopher werk ik nog aan het laatste

social media account. En ik heb internet afgespeurd naar tips voor elk platform én daarmee een social media timetable gemaakt. Hoe vaak en op welke dagen/tijden te posten om ervoor te zorgen dat het algoritme je bericht oppikt voor zoveel mogelijk volgers. Ik ben blij dat het uitvoerende werk door Christopher wordt gedaan. Moet nog wel even werken aan de lengte van de berichten. Hij kan ze beter in stukken posten.

Ondertussen is Divine met Yvonne naar het de dokterspost. Ze wordt doorgestuurd naar een het ziekenhuis. Als ik het goed begrepen heb, gebeurt dat al morgen. En daarna moet ze schoolspullen gaan kopen voor Theo én Aline. Die gaan volgende week starten op hun boardingschool. Heb haar dus de hele dag niet gezien!

En als ik naar huis wil, gaat het regenen!! Ai, net op de dag dat ik op mijn slippers ben gekomen… ik zie me al slippen op de weg naar huis. Als het niet droog wordt, krijg ik een kamer hier, zegt Bosco.

Er zijn ook 2 nieuwe gasten gearriveerd, in een hele gave tent-op-je-dak jeep. Ik praat even met de man terwijl zijn vrouw gaat inschrijven. Ze zijn op doorreis naar Tanzania. Na een paar zinnen vraagt hij waar ik vandaan kom. Nederland. Dat dacht ik al, zegt hij. Daarna moet hij ook inschrijven. Ik zie ze verder niet meer, ga zodra het droog is op mijn slippers in het donker naar huis. Het is niet glad gelukkig, alleen af en toe een plas die ik dankzij de zaklamp op mijn telefoon net op tijd zie.

Donderdag

Ik besluit ‘s morgens eerst thuis te blijven én alles af te ronden. Soort van mijn laatste werkdag.

Social media protocol en een tijdschema voor Christopher wanneer hij aan posts “moet” werken. Nodig om zoveel mogelijk mensen te bereiken en met name andere organisaties die in hetzelfde werkveld zitten.

Een Excell document met registratie over de kinderen en alles wat maar van belang is om vast te leggen.

Een document om dagelijks te rapporteren over de kids (schoolgang, afspraken met ouders/verzorgers, medische dingen etc).

En één om de bijeenkomsten van de moeders te rapporteren.

En een Excell document om de dagelijkse financiën in weg te schrijven en van daaruit een maandrapport te krijgen.

Mijn twee sponsors uit Nederland krijgen een officieel document om ze als sponsors te koppelen aan hun kinderen. En ze sponsoren ook een deel van de maaltijden op zondag.

Ik wilde eigenlijk’’s middags nog naar Akagera Neighbors wandelen voor een cappuccino, maar de lucht betrekt en dus besluit ik om maar thuis te blijven.

Dat was een goed besluit, het regent 3 uur en niet al te zuinig. Omdat de wind de regen naar mijn ramen blaast, wordt de badkamer nat én de ramen van mijn deur blijken water naar binnen te laten stromen. Mijn gordijn wordt nat dus leg ik die wat hoger op een stoel en een handdoek voor de deur.

Kijk een film op Netflix, dineer maar met stroopwafels want ik kan zo niet naar de keuken om te koken. En lig al om 20.30 uur te slapen.

Vrijdag

Het is 13.00 uur en ik zit in een auto die stilstaat op een slechte weg in rural area. Ik ben met Bosco op pad, om zijn homeland te bezoeken én om naar Rusomo watervallen te gaan. Die liggen op de grens van Rwanda en Tanzania.

Helaas is het gaan regenen en daarom staan we nu stil omdat we anders gaan slippen. Het water stroomt langs de auto naar beneden, als soort mini riviertje.

We zijn al in het gebied van zijn familie. Ouders, ooms en tantes, zijn grootmoeder van moeders kant, alles woont hier.

Heb al de hand geschud van de jongere zus van zijn moeder.

Als de regen enigszins is gestopt, stappen we uit.ik heb gelukkig een regenjasje mee.

Bosco blijft gewoon in zijn blouse rondlopen.

En begint onze tocht over zijn land. Het is groot! Achter zijn land ligt een stuk grond wat eigendom is van de overheid. Het ziet er netjes uit, maar er gebeurt niets op. Aangezien Rwanda het land is van Thousand Hills, moet ik dus omhoog lopen. Maar als ik bovenaan deze heuvel ben, gaat het weer wat naar beneden en word ik verrast door een fantastisch uitzicht! Meren die in Akagera National Park liggen en overal natuurlijk heuvels. Omdat het een regenachtige dag is, is het uitzicht niet helder, maar nog steeds mooi!

Achter dit stuk land ligt een heuvel met rotsblokken, best hoog! Een kleinere berg, zeg maar.

Vorige zomer heb ik Monkey’s mountain beklommen én het lijkt erop dat ik nu deze berg ga bedwingen? En ja hoor, het eerste stuk is nog een mix van grasland, heuvel en wat rotsblokken. Ik wil een panoramafoto maken én daar dan ook de meren op zien. Dus gaan we steeds een stuk hoger. Ondertussen krijg ik alle verhalen te horen uit zijn jeugd. Na een tijdje zijn er alleen nog rotsblokken en wordt het echt meer klimmen. Mijn enkels zijn niet meer zo soepel maar met kleine stapjes lukt het nog. Ik zeg wel een paar keer: ik moet ook nog weer naar beneden, hè! Dat gaan mijn knieën niet leuk vinden, weet ik uit ervaring.

Als ik weer een panoramafoto aan het maken ben, begint Bosco een verhaal over een konda? Ja, een slang. Nee; ik sta hier op een berg en nu vertel jij dat er hier anaconda’s zijn? Lichtelijke paniek bij mij. Nee, nu niet meer! Vroeger!

Pffff, dit stuk gebied hoorde eerder bij Akagera National Park. Is na de genocide aan de mensen gegeven. Veel van de dieren zijn daarna verdwenen uit het gebied.

Later vind ik meer onderaan de berg koeien en schapen.

Als we zo’n 3 meter van de top zijn, vind ik wel genoeg. De rotsblokken worden steeds groter. Maar Bosco overtuigt me dat we echt naar de top moeten want aan de andere kant is een makkelijker weg naar beneden. Oké, dan zet ik nog even door.

Onder gemopper dat hij een berggeit van me wil maken, klim ik naar boven met af en toe een hand van Bosco.

Eénmaal boven snap je wel dat ik geen spijt heb. Wat een uitzicht rondom! We hebben zeker een half uur daar gewoon gezeten.

Nou ja, ik dan.

Bosco staat de hele tijd op het puntje van een rotsblok rond te draaien. Ik had mijn wandelschoenen hiervoor uit mijn koffer gehaald en dat hadden ook best wel bergschoenen mogen zijn. Bosco is gewoon op zijn bruine leren schoenen, een pantalon en een nette blouse. Geen probleem.

Als we de weg naar beneden gaan beginnen, laat hij nog even zien hoe hij vroeger van rotsblok naar rotsblok sprong.

Geen probleem.

De weg naar beneden is wel wat makkelijker. Als de afstap niet te hoog is, is het voor mijn knieeen nog te doen.

Als hij me te hoog lijkt , is Bosco even mijn wandelstok en ik ga een paar keer op mijn billen naar beneden. Er is verder gelukkig niemand in de buurt om dat te aanschouwen.

Bosco heeft plannen voor zijn grond. Hij wil hier na zijn pensioen wonen.

En dus op het punt met het mooiste uitzicht een huis neerzetten . Een gedeelte van dat huis is dan voor mij , een eigen woonkamer met keuken, een slaapkamer en een badkamer. Met natuurlijk een terras met uitzicht. Moet ik wel mee investeren om het te kunnen bouwen.

Voor die tijd wil hij er ook een ECD (peuterspeelzaal) en een school bouwen om goed onderwijs te geven aan de kids van de arme families. Een private school dus.

Het onderwijs is slecht geworden hier, zegt hij. De generatie van zijn vader en van hem, daar hebben veel bekenden het ver geschopt. Een klasgenoot van vader Minister van weet ik nu niet meer, een neef van vader ambassadeur in Nederland tijdens de genocide, een burgemeester van Kigali en hij heeft er nog wat genoemd.

Nu is het onderwijs niet meer goed. En hij wil daar verandering in.

En een deel voor toeristen, camping en guesthouse. Met safari’s, local tours, een wandel trail.

Mooie dromen!

Als we weer beneden zijn, wandelen we nog door een bananenplantage van weer een familielid. En via een nu even droogstaande beek naar een drinkplek voor koeien. De trog van stenen is door zijn grootvader gebouwd nog voordat Bosco was geboren.

Erosie speelt hier ook een rol. Maar de overheid plant hier nu weer bomen om dat tegen te gaan.

Als we naar de auto lopen, heb ik een ongemakkelijke ontmoeting. Een oudere man roept dat we moeten stoppen. Bosco loopt door, ik dus ook. Maar hij haalt ons in en dus moet er begroet worden. Dat doet Bosco en krijgt dan telefoon en loopt door. Ik sta nog in mijn begroeting en de man houdt mijn hand vast met een heel verhaal. Ik hoor foto en vraag dus of hij op de foto wil. Hij trekt zijn trui omhoog om zijn buik en borst te showen. Okee! Ik sla mijn handen voor mijn ogen en roep oya om te laten zien dat ik het niet wil zien. Weer een heel verhaal en hij doet het nog een keer. Dus roep ik bye, en loop door.

Jullie mogen zelf invullen wat zijn bedoeling was.

Daarna lopen we weer naar de auto en gaan we op bezoek bij zijn oma. Die woont samen met haar zoon, die pastor is. Zoon is er niet, maar oma van 87 jaar is er wel. We kletsen een tijdje en dan moeten we weer weg. Als we naar buiten lopen, zegt ze tegen een buurjongen dat hij in het huis de machete moeten halen.

Het duurt even maar dan komt hij met die grote hakmes naar buiten. Hij moet een grote tros kookbananen gaan oogsten. Die moet Bosco meenemen naar huis.

Daarna rijden we door en pikken we 2 oude mannetjes op. Dat blijken zijn vader en een vriend van vader te zijn. Vader had ik al een keer gezien en dat roept hij dan ook gelijk.

We rijden door naar hun huis. Daar drinken we wat en dan in het donker naar huis.

Bij Bosco thuis is er thee en eten. Igor was al gaan slapen want hij had begrepen dat ik daar niet zou komen omdat Zalingo er weer was . Maar dit zit nog in de bus van Kigali en het gaat niet zo vlot. Dus komt hij alsnog uit bed. Hij moet ook nog eten.

Heel gezellig! En och, de schat. Hij vraagt of de schommel stopt als ik weg ben?

Nee natuurlijk niet!! Lekker blijven schommelen.

Na het eten wacht ik nog tot de regen stopt en loop dan met Theo naar huis. Het duurt nog anderhalf uur voordat Zalingo er is.