Woensdag

De laatste dag voor het afsluiten van het zomerkamp. We beginnen met een meeting om 09.00 uur om de laatste puntjes op de i te zetten. Welke gasten hebben toegezegd, achter wie moeten we nog aan, wie gaat wat nog regelen etc.

Met dank aan 2 sponsors in Nederland, die na mijn vorige blog een geweldig bedrag hebben overgemaakt, is mijn budget aangevuld én is er nog wat over. Daarom kan ik toezeggen dat er kleding gehuurd kan worden voor de traditionele dans. Ze huren deze kleding wel vaker voor een presentatie. Het is kleding voor 8 kinderen, die nu verdeeld wordt over 16 kinderen. De meiden krijgen de groene rok en hoofdband én dragen het blauwe t-shirt er nu bij. En de jongens dragen de groene hemdjes met hun rode schoolbroek. Goeie oplossing! Als er eind van de rit (over 2 weken) nog geld over blijft, stel ik voor om kleding te laten maken, zodat ze van het huren af zijn. Is weer een mooie investering.

De kinderen hebben onverwacht een rugbywedstrijd vanmiddag. Ai, is dat wel verstandig? Straks gebeurt er iets met één van de kinderen. En we wilden ze vanmiddag eigenlijk een rustige middag laten hebben, omdat morgen én overmorgen een lange dag voor ze wordt. Bosco belt Martin, de rugbycoach. Die zegt dat ze een wedstrijdje spelen van 14 minuten, dat hij zelf de scheidsrechter is én dat ze een versie spelen die niet heel lijfelijk is. In dat vertrouwen zegt Bosco dat de wedstrijd wel door kan gaan. Ik kan helaas niet gaan kijken, want de PowerPoint moet af vandaag! En er komt altijd iets tussen, dus neem ik het risico niet.

Terwijl ik daarmee bezig ben, hoor ik wel de geluiden van de wedstrijd. Ook wel jammer dat ik niet ben gaan kijken…… Hopelijk komt er nog een volgende gelegenheid!

Na nog een uurtje vol concentratie eraan te werken, is de presentatie klaar. Ik maak foto’s van elke dia en stuur die in de groeps whatsapp, kunnen ze makkelijk even kijken en feedback geven. Terwijl ik daarop wacht, start ik met het bekijken van de masterclass van Non Profit Network om meer te leren over fondsenwerving. Eind van de dag herinner ik Bosco nog een keer aan de presentatie en komt hij nog even snel de dia’s bekijken. Paar wijzigingen nog en dan is hij echt klaar.

’s Avonds heb ik om 19.00 uur een Kinyarwanda les én die blijkt tot mijn verrassing samen met Nicole te zijn, een student uit Amerika. Haha, voor ons beiden een verrassing maar was heel leuk! Ik moest mijn speech oefenen voor morgen én zij moest zichzelf voorstellen in het Kinyarwanda. Heeft Munga mooi opgelost. Af en toe verdween Munga uit de meeting, slecht netwerk in Zuid Afrika. Maar konden wij mooi even socializen. Nicole wil Kinyarwanda leren omdat ze straks een jaar onderzoek gaat doen hier. En omdat ze haar master in Amsterdam heeft gedaan, konden we ook in het Nederlands even kletsen. Echt leuk!

’s Avonds rond 22.30 uur is Zalingo ook weer terug vanuit Kigali. Ook fijn!

Donderdag

Ik heb om 09.00 uur de volgende Kinyarwanda sessie, waar Munga de presentatie gaat vertalen in het Kinyarwanda! Zijn idee, en heel waardevol. Ik leer er weer verschillende dingen van én de presentatie kan ik presenteren in het Engels én ze kunnen meelezen in het Kinyarwanda. (het loopt anders maar dat komt straks). We zijn er anderhalf uur mee bezig.

Ik doe dat vanuit mijn eigen kamer én daarna zet ik eerst mijn nieuwe meubeltjes in de slaapkamer. Want vanmorgen ontdekten we een werktafel én 2 stoelen en een kledingrek in de grote woonkamer! Die heb ik om 07.00 uur eerst buiten gezeten zodat de lak nog wat kon uitwasemen. En ik wil ze heel graag eerst in de kamer zetten én de boel weer opnieuw inrichten. Ben er heel blij mee!!

En daarna gauw naar de kids, want het is de grote dag van de sluitingsceremonie.

Bosco en Divine hebben slecht geslapen én lang liggen bedenken hoe ze alle kinderen in het zonnetje kunnen zetten. Hongarije heeft een tijd geleden goodie bags meegenomen, knalgeel tasje met een gele pet, een gele zonnebril én een reep chocola, allemaal van de Raiffeisenbank daar. Iedereen krijgt in ieder geval iets, de kleinsten voor hun aanwezigheid, de groteren een beloning voor het beste in dit óf het beste in dat. Als ik aankom, zijn ze nog met de coaches aan het overleggen wie wat krijgt en waarvoor.

Zalingo wacht ondertussen Nova op, de pianist die uit Kigali komt met de bus én een piano. Hij is precies op tijd om aan te schuiven bij de lunch met de kids.

Daarna gauw alles neerzetten bij de locatie van de ceremonie. We hebben toch nog besloten om uit te wijken naar de tenten aan de overkant, van Dreamland Garden. Een plek waar vaak bruiloften worden gehouden. Die tenten staan daar altijd. Achteraf een goede keuze, het heeft zo meer uitstraling én ook de community kan nu gewoon een bezoekje doen (zonder uitnodiging) én zien wat er nu eigenlijk gebeurt met die kinderen die hier steeds zijn.

De presentatie is een groot succes! Ook al moet het veel mét kunst en vliegwerk. Het soundsystem is van belabberde kwaliteit. De MC (presentator) volgt de agenda niet, waardoor we erop moeten letten dat er geen dingen worden overgeslagen. Mijn speech in het Kinyarwanda verrast de gasten én de kinderen (waardoor natuurlijk iedereen ineens denkt dat ze met mij kunnen praten in het Kinyarwanda). Maar het was heel leuk én goed om het zó te doen. De poging wordt erg gewaardeerd. Ik heb gisteravond Elie nog gevraagd een opname te maken van zijn stem, die mijn speech doet. Vooral voor de uitspraak en te weten wanneer je een pauze hebt na woorden. Lastig is wel, dat Munga én Zalingo én Elie het allemaal anders uitspreken.

Maar toen ik vanmorgen mijn zinnen liet horen aan Zalingo, kon hij ze allemaal vertalen. Dus ga ik niet veel aanpassen aan mijn uitspraak. Helaas heb ik nog geen video van mijn speech! Zalingo heeft gefilmd, maar met zijn eigen telefoon én dat is niet goed gegaan. Nova zegt dat hij me heeft gefilmd, maar op de video’s die hij me stuurt, staat niet mijn speech. Heb nog de hoop op de fotograaf……. Sorry, Munga, ik kan het je nu dus nog niet laten zien.

Mijn presentatie laten we zien op een tv scherm ipv op het projectorscherm dat we hebben geleend. Dat staat te ver af van het podium waar de gasten op zitten én het waait, dus staat het niet strak en is het beeld niet scherp genoeg. We zetten het tv scherm dichterbij op een stoel én de start van de presentatie gaat goed. Ik in het Engels en Zalingo leest het Kinyarwanda voor, want het staat alsnog te ver af van de gasten om het zelf te kunnen lezen. Na 4 dia’s wordt het scherm blauw én is Christopher mijn presentatie kwijt. Verkeerde knopje gebruikt?

Ik kom er ook niet zomaar weer in. Dus improviseren we én gaan de kinderen eerst weer presenteren. Ik overleg snel met Bosco. Ik wil niet weer beginnen én er dan na een paar dia’s weer uitvliegen. Dat kost allemaal weer extra tijd én we lopen al mega uit.

Dus zetten we de laptop op de tafel van de gasten én gaat Bosco het gewoon alleen doen in het Kinyarwanda. Kan hij dat combineren met zijn eigen eindwoord. Goede keuze geweest!

De kinderen maken echt veel indruk met hun presentatie: traditionele dans, karate, acrobatiek, djembé en zingen, theater. Met de blauwe shirts ziet er ook extra gelikt uit.

Na alle speeches en optredens krijgen de kinderen hun beloning én hun schoolspullen en hygienespullen uitgereikt door de aanwezige gasten, waaronder ik.

Er is ook een fotograaf aanwezig, die overal foto’s van maakt. Ik ben benieuwd waar we dat straks gaan terugzien.

Daarna blijven Zalingo en Nova nog wat nummers spelen voor de moeders, kinderen en andere bezoekers én ga ik met de gasten naar onze eigen playground voor de afterparty. Waar tot mijn verrassing de schommel en het duikelrek al grotendeels staan! Ik roep dan ook wauw! als ik het terrein oploop. De timmerman straalt helemaal. En ook de jongens die hem helpen, reageren enthousiast. Ik ga dus eerst gauw foto’s maken en deel ze met Jeanet van de AVES plusklassen. Daarna sluit ik aan bij de gasten. Er is drinken en wat eten: fishfingers, frietjes, brochette en salade. Simpel eten, maar de gasten zijn er gelukkig content mee. Ik neem plaats naast de politie commandant, die in het Kinyarwanda een gesprek begint. Helaas moet ik hem teleurstellen, maar gelukkig spreekt hij ook Engels. Hij is erg onder de indruk en ook de vice major van het district spreekt veel waarderende woorden. Van verschillende kanten wordt er support toegezegd. Top, daar was het om te doen. (schept ook verplichtingen, denk ik).

De hoogste gasten verlaten de afterparty na het eten, maar de rest blijft nog én we komen in een brainstorm terecht. Er zijn tips én ideeën voor een vervolg. Alexi noteert alles keurig in zijn agenda, wordt vervolgd.

Twee van de gasten blijken headteachers te zijn én bieden hun school aan voor een volgend kamp als locatie. Wauw! Dat zou mooi zijn! De TVET, technische school, heeft technieklokalen én daar zouden de kinderen technische dingen kunnen leren. De andere school heeft een bibliotheek én een computerlokaal, ook zinvol! Als we dan ook de “sportvelden” mogen gebruiken, kan alles op één locatie. Ik hoop echt dat dit zijn uitwerking krijgt. Ik moet wel beloven om beide scholen de komende tijd nog te komen bezoeken.

Christopher, die nu dagelijks met de kinderen heeft gewerkt, komt nog met het idee om ook de coaches te trainen vooraf aan een kamp. Ik vind dat een hele goede! De sportcoaches weten wel wat ze doen én ik zie best vaak positieve begeleiding. Met name de rugbycoach, Martin, kan dat goed. Die is dan ook opgeleid door Mary Watkins, een ex VSO collega. Maar ook de karate en acrobatiek coach doen het op een leuke manier. Met hoge verwachtingen, en verwachten ook de inzet van de kinderen.

Maar voor Cristopher en Candide, die geen sportachtergrond hebben, is het lastiger. En…. Als we het zomerkamp uit willen breiden, hebben we meer coaches nodig. Dus een training zou goed zijn, vooraf.

Verder komt er nog een aanbod van een gast om de website en social media technisch te hosten, gratis. En ook de fotograaf is erg onder de indruk én zegt dat hij bij een volgend evenement gratis foto’s komt maken (mits hij geen andere klus heeft).

Er zijn nog wat andere dingen genoemd, maar die heb ik niet onthouden. Gelukkig hebben we de notities van Alexi!

Zalingo en Nova spelen nog wat muziek op gitaar en djembé en de gasten zingen mee. Leuk sfeertje! Daarna gauw naar bed! Morgen naar Akagera park.

Vrijdag

We hebben geregeld dat we om 06.00 uur ontbijten bij Akagera Neighbors. Gewoon simpel, African tea en 2 kale broodjes voor mij, Gingertea en chapatti voor Zalingo. Nova en Christopher schuiven ook aan. Nova gaat weer terug naar Kigali vanmorgen, hij heeft een optreden.

Eén bus is er om 6.30 uur, de ander tegen 07.00 uur. Veel kinderen waren er al vóór 06.00 uur, maar we missen nog Olivier en zijn kids én Jean Claude. Jean Claude is de enige die zomerkamp niet consequent volhoudt. Hij komt maar af en toe opdagen en rent dan na het eten weg. Gisteren was hij wel bij de afsluiten én ik heb hem nog een dag gezien.

We vertrekken om 07.30 uur, uur later dan gepland. De kids hebben er ontzettend veel zin in en de stemming is dan ook uitbundig met het zingen van liedjes. Ik blijf toch een beetje guest of honour en zit dus op stoel 1, vooraan in de bus, naast de chauffie. Zalingo zit net achter de busdeur. Naast mij zitten is geen optie, dan zit je op een klein stoeltje en kun je je benen niet kwijt. Christopher zit daar nu wel, waarschijnlijk denkt hij dat ik vertaling nodig heb?

We pikken coach Martin onderweg op. In onze bus zitten als coaches Olivier, karatecoach Patrick, Divine en Candide. In de andere minibus zitten Bosco, Alexi én acrobatiekcoach Diane. Onze eerste stop is bij het communitycenter, nog vóór het park. Daar krijgen de kids uitleg over de geschiedenis van het park. Ik heb al eerder daarover geblogd, het verhaal blijft bijzonder, je kunt het gewoon googelen. Ik maak eerst een paar foto’s en ga dan buiten kijken en luisteren naar de mensen uit de community die de hele dag dansvoorstellingen geven met muziek en zang. Op deze manier verdienen zij geld, tenminste als de langskomende bezoeker geld in de tipbox doet. Het is een gevarieerd gezelschap van jong naar oud. Ze dansen héél goed, coach Candida doet een dans mee. Het niveau is echt wel hoger dan wat zij nu kan, zegt ze. Dat komt omdat ze het dagelijks doen, volgens haar. Ik stop, namens ons gezelschap, natuurlijk een bijdrage in de pot, in de wetenschap dat deze groep van dit geld moet leven. Doe het wel zo opvallend mogelijk, is gelukt, volgens mij.

Daar sluit ook Jean Claude nog bij ons aan. Die heeft een telefoon gevraagd van iemand en Bosco gebeld. Hij was te laat wakker en bij aankomst waren wij al weg. En Bosco zou Bosco niet zijn, als hij geen motordriver belt en hem de opdracht geeft Jean Claude alsnog naar ons te brengen bij het communitycentrum (toch een rit van 30 minuten).

Daarna gaan we richting het park. Er zijn toch wat gasten mee, die zelf betalen. Het zoontje van Mignon, de kokkin. Broertje Theo van Bosco, die vanmorgen klaagde bij Bosco dat hij niets meer te doen had. Klussen zijn even klaar bij het huis vanwege het ontbreken van materiaal én ik ben de hele dag weg, dus daar hoeft hij ook niet voor thuis te blijven. Hij mag mee, Bosco betaalt voor hem. En Olivier, de Tapping Technique Trainer, betaalt ook voor hemzelf en zijn kids. We hadden al vrij entree voor ze gekregen, maar hij staat erop een bijdrage te doen. Wat natuurlijk prima is! Ik betaal de entree voor de 2 bussen én voor 2 gidsen.

Moussa is afgehaakt, die had toch een betalende klus. En Amoul en Justus hadden ook allebei al een betalende klus. Justus heeft wel een bijdrage gedaan én geld overgemaakt zodat wij voor alle kinderen een appel konden kopen. Amoul zie ik later nog in het park, waar hij met zijn gezelschap op dezelfde plek luncht als ons. Leuk dat hij me nog even kwam begroeten.

We nemen dus 2 gidsen mee van het park. Het idee dat Bosco zelf kon gidsen, mag niet. Er moet een gids aanwezig zijn in elke bus. Wat ik, vanuit veiligheid, wel snap. Het zijn 2 vlotte meiden!

De begeleiding gaat natuurlijk in het Kinyarwanda en ik wil niet dat ze zich ook nog druk moet maken over vertellen in het Engels. Ik ben al 2x hier geweest. De kids zijn het belangrijkste vandaag. Gevolg is wel dat ik in slaap val! We knallen namelijk eerst 100 km naar het noorden, zo snel mogelijk. Omwille van de tijd, we moeten voor zessen weer terug zijn bij de uitgang, is het plan eerst zover mogelijk naar het noorden van het park te rijden én dan op de terugweg de dieren te zoeken. Natuurlijk stoppen we wel als we ergens op stuiten, maar gaan niet op zoek. En omdat er Kinyarwanda wordt gesproken, is mijn aandacht er niet en val ik dus in slaap…….. Eerst vecht ik er nog tegen, ik ben op safari! Maar dan geef ik maar toe. De beleving in een hete toerbus, de chauffeur wil de ramen voorin dicht, is toch heel anders dan in een safaricar met een Engelstalige gids én echt op zoek (op jacht) naar de Big five. Dat had ik van tevoren ook al bedacht. Het gaat vandaag om de kids én die vinden het geweldig! Net als de coaches. Voor Zalingo vind ik het een beetje jammer, maar hopelijk kunnen we nog eens een keer met de safaricar .

We spotten best veel dieren: buffels, waterbok, impala’s, neushoorns, nijlpaarden, olifanten (yes! En al heel erg in het begin), 1 klein girafje, krokodillen, verschillende aapjes. De kinderen genieten volop. Heb een paar leuke foto’s van al die koppies die naar dezelfde kant kijken.

Helaas zijn er ook een paar die beroerd zijn van het gehobbel met de bussen en hangend uit het raam steeds moet overgeven. En wellicht ook deels van de spanning.

Met respect vóór de chauffeurs die met deze grote voertuigen soms over flinke obstakels moeten manouvreren. Mijn touringcar moet bij het begin van het park nog aangeduwd worden door ons! Had al beetje een visioen van een bus die halverwege niet meer verder kon, maar het ging allemaal goed.

Bij de lunch (picknicken) gaat het wat regenen, maar gelukkig duurt dat niet lang.

Om 18.00 uur zijn we terug met blije, vermoeide kinderen. We nemen afscheid van de groep met woorden van Bosco die ze nog eens op het hart drukt deze week naar school te gaan én van de straat weg te blijven. Als je problemen hebt, dat te delen met hem of met Divine. Voor hem zijn kinderen soms best een beetje bang, maar niet voor Divine. Als we de kinderen hebben uitgezwaaid, ga ik nog met hem mee om de chauffeurs te betalen. Als de bussen wegrijden, zijn er toch nog wat kinderen die komen vertellen dat ze opzien tegen de komende week. Niet tegen school, maar tegen de tijd na schooltijd. Thuis is niet echt een plek waar je in alle rust met je huiswerk bezig kan én dus kiezen sommigen ervoor om toch de straat weer op te gaan. Eigenlijk zouden ze na schooltijd met hun huiswerk hiernaar toe moeten kunnen. Ik weet ook dat we niet alles kunnen tackelen, maar ga het toch in de groep gooien volgende week.

Als we echt alle kinderen hebben uitgezwaaid, wordt het Bosco te veel. Hij schiet vol. Tranen in zijn ogen, maar van blijdschap, zegt hij. Ik snap het, het waren 2 hele intensieve maanden voor hem, zomerkamp én Expo en hij is toch de spil van alles. Hij wil morgen alweer van alles, maar ik kom pas maandag in actie, zeg ik. Ga nu eerst maar 2 dagen uitrusten. En ik hoop ook echt dat hij dat doet. Gewoon 2 dagen slapen! Zal wel niet gebeuren…… In Nederland zouden we zeggen dat hij Alle Dagen Heel Druk is. Wat ook maakt, dat hij bereikt, wat hij wil bereiken.

Zalingo en ik bestellen wat eten en drinken bij Akagera Neighbors, we hebben geen zin meer in zelf koken. En daarna lekker op tijd slapen.

Zaterdag

Vrije dag! Die we weer besteden om in rustig tempo te ontbijten, de was én de slaap- en badkamer te doen én te koken voor de lunch. Zalingo doet de was en ik de poets. Gezellig met de hondjes die overal bij willen zijn.

Onder de poets komen verschillende ideeën op voor de laatste 2 weken hier. Waar kan ik mee aan de slag. Ik heb zelf wel een lijstje nu:

1. Een bezoekje in de klas van Marcel, hij is al 13 en zit nog steeds in P2. Bij de afsluiting hoorde ik “moeders” lachen toen Bosco van hem vertelde naar welke klas hij ging. Marcel heeft veel school gemist door zijn straatverleden, maar is ook echt bijzonder. Hij zou in Nederland op het speciaal onderwijs zitten. Ik wil graag zien hoe hij het doet in de klas, heb het idee dat ze niet weten wat ze met hem aan moeten. Misschien kan ik ergens een balletje opgooien dat hij naar ander onderwijs moet. Tijdens de activiteiten hebben we gemerkt dat hij echt 1 op 1 instructie moet krijgen, dan pikt hij best wel wat op. En alleen moet zitten om iets op papier te krijgen óf bijvoorbeeld een armbandje te maken. Met begeleiding.

Zijn verhaal kan ik nu wel delen:

Marcel en David zijn broers. Vader verliet het gezin toen Marcel 2 jaar en David 1 week oud was. Hij is voortvluchtig. Moeder is verstandelijk beperkt, heeft 6 kinderen en kon daar niet voor zorgen. Op een dag heeft ze alle kinderen meegenomen naar de politie én daar gezegd: jullie moeten voor de kinderen zorgen, als ik dat moet doen, maak ik ze dood. De politie heeft haar teruggestuurd. Moeder is blijven proberen voor de kinderen te zorgen, maar sloeg ze vaak. De oudste kinderen vluchtten naar hun oma, maar Marcel en David bleven bij moeder. Daarna is moeder hertrouwd en kwamen de kinderen overal en nergens terecht, en dus ook op straat (dit gebeurt hier vaker: bij hertrouwen wil de nieuwe echtgenoot vaak niet zorgen voor de kinderen van een andere man én moet je dus je kinderen opgeven. Omdat moeders ook in een overlevingsstand zitten en op zoek zijn naar een betere toekomst, laten ze hun kinderen achter).

Zij zijn nu bij onze” moeders”, maar niet in hetzelfde gezin (ik moet het nog wel een keer goed navragen). David wil leraar worden, Marcel piloot (piloti). Marcel liep in het begin van zomerkamp steeds weg na het eten. Maar Bosco heeft een vriend van hem uit de buurt gevraagd hem te gaan zoeken en gevraagd om ook dagelijks naar zomerkamp te komen.

Bartho, de vriend, is een stabiele factor voor Marcel. Leuk joch van dezelfde leeftijd, maar oogt veel ouder door zijn gedrag. Marcel kan natuurlijk ook getraumatiseerd zijn door zijn verleden, maar ik denk dat er meer aan de hand is.

Ik wil het verhaal van Aline opvolgen deze weken, gaat zij nog naar een andere school?

En ik wil portretten van de “moeders” maken én op zoek naar financiële ondersteuning, maar ook naar een trainer/coach voor hen. Die ze helpt met het opzetten van de coöperatie, ze leert over sparen en investeren én wellicht ook nog meer sociaal-emotioneel. Ik heb geen idee waar ik die moet vinden. Zelf steun ik 100weeks en zij werken ook in Rwanda. Ik ga ze gewoon aanschrijven, heb ik bedacht. Collega Daniëlle heeft me op het spoor gezet van een organisatie met microkrediet voor vrouwen. En ik heb de ingang bij Nieuwe Gevers misschien, een Nederlands platform waar ik komende weken een gesprek mee heb.

Zalingo blijft nog even hangen om me te helpen met de vrouwen. Of Bosco moet het samen met mij gaan doen. Maar daar vertellen ze niet alles tegen, denken we.

Maar Bosco zal ook een wensenlijstje hebben. Maandag samen zitten!

Wordt vervolgd!