Weekend van 4 en 5 januari
Rustig weekend! Mijn huis en mijn was weer schoon door mama Ali. Er is al een paar dagen geen water meer. En dus moet ze water gaan kopen om mijn huis en was te doen. Er komt iemand met jerrycans water, afgeladen op een fiets. Om te voorkomen dat het water uit je jerrycan klotst tijdens vervoer, stop je gewoon een groene bakbanaan in het gat. Hij giet 4 jerrycans over in mijn jerrycans: kost me 400 Rwfr ( = 40 cent).
Met Elie hou ik zondag een Whatsapp meeting omdat onze manager niet echt een plan heeft voor januari en dus bedenken we samen een plan voor onze beide teams. Start maandag met een meeting. Verder kijk ik films en lees ik een boek.
Wil aan het werk!
Stuur mijn motordriver een sms dat ik hem morgen nodig heb, dat ik nog steeds aan het knokken ben voor zijn contract, dat dit niet makkelijk is en dat hij dus niet dronken of met een kater mag verschijnen. Yes, zegt hij.

Maandag
Augustin is op tijd én ziet er goed uit. Open blik, netjes in de kleren, nuchter én schoon! Top!
Heeft een supersonische motor bij zich, om weer uit te proberen blijkbaar. Met tijgerprint, beetje pooierlook! Maar ik zit er goed op, heb zelfs een extra steuntje voor mijn billen. En deze motor is wat langer waardoor er meer ruimte is tussen hem en mij. Handig om een extra tas mee te kunnen nemen. Op de terugweg wéér een andere motor! Met een zacht rugsteuntje, lekker hoor. Ik was met Bigabo al aan het teruglopen toen hij eraan kwam. Fijn dat Bigabo ook op de hoogte is van Augustin zijn zwakke punt: nu kunnen we beiden op hem letten én coachen. Van FOO Theo mag ik hem nog als driver gebruiken voorlopig, de nieuwe contracten komen pas in april.
Superleuk om iedereen weer te zien! Zo te zien en te horen, heeft iedereen een goede vakantie gehad. Vooral veel uitgerust, hoor ik. Sommigen op familiebezoek. Maar sommigen ook bewust niet omdat het reizen nogal veel geld kost. Van Damascene hoor ik dat hij ervoor zorgt dat zijn jongere broer en zus naar school kunnen, dat kost hem 210.000 Rwf per termijn. Dat is dus elk kwartaal een maandloon voor hem. Ik hoor steeds meer dat jongeren werken om het schoolgeld voor hun broers/zusjes te betalen. En weer……. Respect voor deze jongelui! Ouders zijn niet in staat vanwege allerlei problemen om hun kinderen naar school te laten gaan door diverse omstandigheden: armoede, ziekte, alcoholverslaving. Goed dat deze generatie het wel oppakt, waardoor er meer kansen komen op een goed bestaan zonder armoede en de problemen die daarbij horen en een betere persoonlijke ontwikkeling.
Heb van Gerjanne het memoryspel Ik hou van Holland meegenomen en dat spelen we als start! Hilarisch weer, hoeveel lol kun je hebben met zo’n simpel spelletje. Waarbij je dus tegelijkertijd werkt aan geheugen en concentratievermogen. En……….. de Hollandse cultuur!

Dinsdag
Had me verheugd op elke dag erop uit te gaan om scholen te bezoeken, maar moet dat nog even uitstellen. Er moeten gegevens worden verzameld op alle scholen onder alle teachers van P1 t/m P5. En er moeten SSLs worden benoemd op alle scholen die P1-P3 gaan ondersteunen.
Of dat aankomende donderdag ingeleverd kan worden! Haha, nee dus! Heb dat ook gelijk teruggemaild: impossible!
We hebben nu 95 scholen ipv 93. Ik was nog in de veronderstelling dat we formulieren konden afleveren, dat ze dat dan zelf even in kunnen vullen én dat we die formulieren aan het eind weer op konden halen. Maar zo werkt het niet, Monique! Formulieren moeten ter plekke worden ingevuld om er voor te zorgen dat het zorgvuldig en goed gebeurd. Leraren moeten veel gegevens over zichzelf afgeven, dat moet persoonlijk, kan niet via de headteacher. Dat betekent dus naar de school, alle betreffende leraren optrommelen en dan invullen. Bigabo is de enige SLF die de beschikking heeft over een laptop en dus ter plekke die formulieren gaat intypen. De rest heeft alleen een tablet waarop deze lijsten invullen heel lastig én tijdrovend is. Dus………. die gaan het invullen op een kopie met de hand.
Ik blijf thuis want meegaan kost nóg meer tijd in de vorm van beleefdheidsgesprekjes met headteachers etc en maken van groepsfoto’s. Dus zodra er een lijst is ingevuld, foto maken en naar mij sturen. Dan kan ik het hier thuis intypen. Dat gaat een stuk sneller (denk ik...). Ondertussen kan de SLF naar de volgende school. Wel graag duidelijk schrijven, heb ik als opdracht meegegeven.
Tegelijkertijd baal ik er enorm van. Al dat thuis zitten, is niet goed voor mijn humeur. Volgens de planning moet ik deze maand een aantal trainingen doen: een training over Social Collect (het monitoring, evaluation and learning programma), een technische oriëntatie over Foundation 1, een oriëntatie over het SSL-model én dit daarna doorgeven aan de SSLs. En een meeting in Kigali met alle veldteams. Dus hoop ik maar dat het nu even stilte is voor de storm. Heb zó de neiging om David te vragen óf hij al datums heeft en hem eraan te herinneren dat ik in dit opzicht nog steeds een nieuwe DTA ben (wat ze voor het gemak maar even vergeten). Maar wil hem niet opjagen óf irriteren in het kader van choose your battles en dus vertrouw ik er maar op dat het goed komt.

Woensdag
Ben om 5 uur klaarwakker! Gats, veel te vroeg. Even later barst er hevig onweer los met fikse regen. Om 6 uur krijg ik al de 1^e Whatsappjes van mijn team, kunnen ook niet meer slapen óf willen vroeg op pad. Ik probeer nog wat weg te dommelen, maar lukt niet. Dus lees ik in mijn bed én als ik dat zat ben, kijk ik nog een aflevering van een serie. Om 08.00 uur er toch maar uit. Nieuwe dag en mijn hoofd vol plannen, mailtjes naar diverse mensen en verder met de datacollectie.
Gelukkig blijken veel scholen zelf al een document te hebben gemaakt met daarop de gegevens van alle BFL teachers en SSLs. Dat scheelt een hoop tijd, echter……… mijn internet is zo traag als dikke stront (sorry!). Dus zit ik continu in de wachtstand totdat de info verstuurd van mijn telefoon beschikbaar is op mijn laptop en ik het kan toevoegen. Weer een flinke geduldsoefening hier. Ik ben gewend om aan verschillende dingen tegelijk te werken, maar mijn internet trekt dat echt niet. Dus moet ik iedere keer wachten totdat een bericht is verstuurd voordat ik iets anders op het internet kan doen…….. Ik zie mailtjes binnenkomen maar kan de inhoud niet lezen omdat het downloaden niet lukt, aarghhh!
Organiseer tussendoor mijn waterhuishouding omdat er de laatste dagen al verschillende keren gen water was. Heb mezelf een thermoskan van 2 liter gekocht zodat ik de hele dag heet water heb voor thee en koffie (truc van Gerjanne). Zorg dat mijn jerrycan tot de top is gevuld, extra emmer met water in de badkamer én vul verschillende thermosbekers en flessen voor het geval dat.
Gistermiddag kwam er een mailtje van David dat er vrijdag een planning meeting is met de 3 teams van onze districten in Nyagatare, uurtje met de bus. Dat betekent donderdagmiddag reizen, warme douche en nachtje in hotel zodat we op tijd kunnen beginnen. En natuurlijk heb ik daar zin in….. alleen betekent het wel weer een dag minder om data te verzamelen. Vanuit het hoofdkantoor wordt de druk flink opgevoerd met herinneringsmailtjes. Sorry, het is niet anders. Dit is pas de 1^e gelegenheid om correcte en complete gegevens te verzamelen. Mijn SLFs waren op verlof in december en scholen waren toen nog niet in staat om de juiste gegevens te geven. En ik hou er niet van om iets in te sturen dat nog niet compleet en gechecked is. Dat geeft alleen maar meer werk voor de ontvangers.
David belt om te overleggen nadat ik een bericht heb gedaan dat iedereen keihard bezig is maar dat de deadline halen heel lastig wordt. Ben blij dat hij meedenkt……. Er zit wel iets speling in de deadline, onder ons gezegd. We werken gewoon keihard door én dan stuur ik het morgen om 12.00 uur in, met de opmerking dat de lijst nog niet compleet is. De complete lijst kan ik dan volgende week dinsdag/woensdag versturen.
Mijn internet gaat vanaf 12.00 uur als een speer!! Mooi, houden zo!
Ondertussen bericht dat de week van 21 t/m 25 januari ik in Kigali moet zijn voor training om de SSLs te ondersteunen (2 dagen) én de kick-off van de verlenging van BLF voor P4-P5 (1 dag). Intensief, maar vast ook heel gezellig met iedereen.
Om 14.30 uur nokt internet er weer mee! En mijn telefoon moet aan de lader. Ehm, misschien een goed moment om even een half uurtje wat anders te gaan doen. Dutje maar, denk ik! Heb vierkante ogen inmiddels.
Vanaf 16.00 uur loopt het weer als een trein. David komt eind vd middag op mijn verzoek langs om een aantal zaken aangaande mijzelf te bespreken. Ik wil weten welke opties ik heb. Maar…… hij heeft ook een aantal verzoeken aan mij. Mijn werk verschuift voorlopig wat meer naar andere districten, die op dit moment geen DTA hebben. En morgen ga ik de programmamanager bellen om te pleiten om Elie te behouden als acting-DTA. Eind januari schijnt zijn district Nyagatare een Internationale DTA te krijgen en zou hij weer terug moeten naar SLF. Dat zou echt zó zonde zijn! En team Kayonza heeft een acting DTA nodig en die zou dan uit mijn team moeten komen. Sorry, ik heb misschien 1 SLF die dat zou kunnen, maar die moet echt in dit district blijven omdat hij hoofd van de familie is en deze familie heeft heel veel problemen. Elie heeft zoveel inzet en kwaliteiten, dat is voor mij de aangewezen persoon, hoop dat ik de programmamanager kan overtuigen. David heeft dat vanmorgen geprobeerd, maar kwam er niet echt doorheen, zegt hij. Nu ik met hetzelfde idee kom, wil hij dat ik de programmamanager bel. Ga mijn best doen, ik moet er niet aan denken dat ik Elie kwijtraak als collega én maatje. Hou hem liever in de buurt! Zou ook echt een uitholling zijn van mijn Rwanda-jaar!
Tussendoor even koken en dan weer verder met mijn datalijst. Om 22.30 uur besluit ik toch maar te stoppen. Ik word moe en wil geen fouten maken. Ga er wel om 06.00 uur uit morgen, mijn SLFs hebben echt zo verschrikkelijk hard gewerkt deze laatste 2 dagen. Wat ze hebben aangeleverd, wil ik ook echt morgen indienen!

Donderdag
Heb voor geen meter geslapen: mijn hoofd vol met data én wat ik tegen Philbert, de programmamanager ga zeggen. Philbert hangt net onder de hele grote baas, PapaDiouf en heeft samen met Damian (die me heeft aangenomen) de leiding, Heb hem 2x gesproken tijdens mijn introductie en iedereen was op zijn hoede als hij je iets ging vragen. Weet nog dat hij me toen echt aan het testen was, wat weet je allemaal al van BLF. Had me in Nederland al goed voorbereid maar hoe meer goede antwoorden ik gaf, hoe leuker hij het vond én nog meer ging vragen. Voelde ook echt als een soort examen, weet ik nog. Ben om 03.00 uur weer klaarwakker! Dan maar weer lezen tot ik weer in slaap val. Om 06.00 uur eruit en om 07.00 uur zit ik weer startklaar achter mijn laptop. Mijn SLFs zijn ook weer goed bezig, de data stromen al weer binnen. Heb even uitgerekend, 95 scholen met gemiddeld 10-15 leraren, dat zijn meer dan 1000 leraren waarvan we de data moeten verzamelen, gekkenwerk!! Ik kan geen ID nummer of Mobile Phone number meer zien. De meeste SLFs sturen me getypte info toe, dat is dan knip en plakwerk én ze splitsen in rekenleraren in P4-P5, rekenleraren P1-P3, leraren Engels in P4-P5, leraren Engels in P1-P3 én dan ook nog wie de SLLs zijn in de onderbouw. Maar beide meiden sturen me foto’s van handgeschreven gegevens, wat ik zelf heb voorgesteld, om ze geen dubbel werk te laten doen. Maar………… vanaf een foto nummers en namen in het Kinyarwanda overtypen is echt een hels karwei!
Om 09.00 uur bel ik Philbert en vraag of ik hem iets voor mag leggen. Hij is heel verrast, maar weet heel goed wie ik ben. Wat ik dan weer knap vind! Dus vertel ik mijn verhaal en draag Elie voor als acting DTA in Kayonza of Nyagatare. Onderstreep nog eens zijn kwaliteiten en dat beide teams veel respect voor hem hebben. Het zou echt een groot verlies zijn voor BLF als Elie deze functie weer kwijtraakt. Hij luistert aandachtig. Legt me wat issues voor, die niets met Elie te maken hebben, maar meer met organisatorische zaken. En dan zegt hij: Ok! Wil jij dit met Elie bespreken of ga ik dat doen? Ik twijfel even, ik ben hier niet degene die mensen aanneemt. Maar ik zie Elie morgen, dus zeg ik dat ik het wel met hem wil bespreken. Prima, zegt hij, hou me op de hoogte. Yes, boss!

En vervolgens krijg ik half uurtje daarna een mailtje dat ik verondersteld wordt om, naast mijn Gatsibo team, 30% van mijn tijd te besteden aan team Nyagatare (het team van Elie). Als ervaren DTA. Haha, ze vergeten hier steeds dat ik er nog maar 3 maanden ben, heb nog niet eens een klas in actie gezien én een schoolvisit gedaan zoals het hoort. Ik leer meer van Elie dan hij van mij. Maar prima! Werk graag met hem samen. Als er een internationale DTA komt voor Nyagatare, kan ik dat na een tijdje weer loslaten, denk ik?
’s Middags reis ik met David in de bus naar Nyagatere omdat we morgen een meeting daar hebben. Ik heb echt nog niet de helft van de data klaar en ventileer dat een paar keer tegen David, die het maar wil versturen. Beide andere teams lopen tegen hetzelfde aan. En we arriveren allemaal doodop in het hotel: van het ophalen van de gegevens op de scholen (SLFs) óf van het samenstellen van de lijsten (DTAs). Ik werk in het hotel nog weer twee uur aan de lijst. Vierkante en branderige ogen. Uiteindelijk komt David tijdens het eten met het idee om morgenochtend om 08.00 uur nog 1 uur samen te besteden hieraan. En het dan naar Kigali te sturen met de vermelding dat het nog niet compleet is en dat we begin volgende week nog een update sturen. Heel fijn, David!! Hoeven we nu na het eten ons niet meer druk te maken, kunnen we even ontspannen en op tijd het bed in.

Vrijdag
Om 08.00 uur zit ik met mijn team in de conferentiezaal om verder te werken aan de data. De andere teams druppelen ook langzaam binnen. Blij om Elie te zien! Straks even bijkletsen en mijn opdracht van Philbert uitvoeren.
Na een uurtje komt David ook, hij is eerst bij het district geweest. Iedereen is echt keihard achter zijn laptop bezig en/of Headteachers aan het bellen. Hij is onder de indruk, zie ik. En dat maakt dat hij besluit om de meeting heel kort te houden zodat we de rest van de dag hiermee verder kunnen. Na de (echt korte!) meeting gaat hij onbewust buiten de groep zitten met zijn laptop. Mede omdat hij ook nog moet ontbijten daar. Als ik even later hem wat ga vragen en een foto wil nemen van de hardwerkende groep, maak ik een grapje dat hij als echte baas nu buiten de groep zit. Ai, dat komt aan. Ik geef aan dat het een grapje is, dat snapt hij, maar ik heb ook gelijk, zegt hij. En vervolgens komt hij tussen de rest zitten. Rond 14.00 uur houden de meesten het voor gezien: of ze zijn klaar óf ze moeten met de VSO car naar Kigali. Ik kan mee in de VSO car, maar heb met Elie afgesproken dat wij nog doorwerken en samen reizen: ik naar Kabarore en hij naar zijn gezin.
Tussendoor overhandig ik ook nog de gehoorapparaatjes van Sabine aan een andere Elie, die het bij de Rwandan Union of Deaf gaat afleveren. Blij dat het me gelukt is dit bij een instantie te krijgen die er een kind mee gaat helpen!

Elie is superblij met mijn pleidooi bij Philbert om hem acting DTA in Kayonza te maken. Hij vindt deze functie leuk, wil nog veel meer ervaring ermee opdoen én hij kan dan weer bij zijn gezin wonen, want die wonen in dit district. Zó fijn voor hem! Ik gooi nogmaals een mailtje naar Philbert met verslag van ons gesprek. Nu maar hopen dat het ook echt gaat gebeuren: dat weet je namelijk maar nooit!

Tot 00.00 uur werk ik nog aan de data. Heb ondertussen contact met SLF Jean de Dieu, die nog steeds bezig is met het intypen van de data op zijn tablet. Ik maak me zorgen! Hij moet morgen weer in Kigali zijn op de universiteit. Uiteindelijk zeg ik dat hij me moet sturen wat hij al heeft en dan echt stoppen en gaan slapen. Jean de Dieu heeft in zijn Whatsapp status: never give up! En dat klopt ook echt: hij geeft nooit op! Maar wel met gevolg dat hij zichzelf aan het uitputten is, niet luistert naar zijn lijf, slecht voor zichzelf zorgt qua voedsel en water én zijn gezin maar een paar weken in het jaar ziet. Hij gaat overstag en stuurt me wat klaar is. Het is dan 00.39 uur.

Zaterdag
Vanmorgen zag ik dat hij me om 04.30 uur een berichtje heeft gestuurd dat hij in de bus naar Kigali zit. Dat is hooguit 2,5 uur slaap! En hij heeft een examen vandaag……….
Ik werk vandaag de hele dag nog verder aan de data. Stuur het echt pas in als ik er zeker van ben dat er geen fouten in zitten. Ze hebben niets aan een lijst die niet klopt (lekker eigenwijs!). Maar David staat erop dat wat klaar is, vandaag wordt ingestuurd. Kwestie van voldoen aan een deadline, ongeacht of de gegevens kloppen. Komende week de update er dan maar achteraan.

En tot slot: terwijl ik dit aan het typen ben, krijg ik bezoek. De overbuurman, Isaiah, komt kennis maken. Ik heb hem al heel even ontmoet in het voorbijgaan ontmoet, toen ik op weg ging naar Kigali om naar Gerjanne te reizen. Heel gesprek, erg leuk! Hij spreekt goed Engels, heeft Frans en Engels gestudeerd op de universiteit en daar ook 1 jaar les gegeven. Al gaandeweg het gesprek wordt het me duidelijk dat deze man veel belangrijke functies heeft gehad. Hij weet wat mijn werk hier is, hij is namelijk ook Director of Studies én onderwijsinspecteur geweest. Hij is zelfs Vice Mayor van Social Affaires geweest, wat een hele hoge positie in Rwanda is. Het is belangrijk om dit soort contacten in je netwerk te hebben. Er wordt me veel duidelijk: de hiërarchie hier is als volgt: het land Rwanda met zijn regering, daaronder de provincies (Eastern, Western, South, North provincies en Kigali), dan de districts, daaronder de sectors. Tot dusver wist ik dat. Daarbinnen heb je dan cels, ik woon in 1 van de 4 cellen van Kabarore, daarbinnen weer gemeenschappen (groepen van 20 families die in hetzelfde gebied wonen) en dan de families zelf. Isaiah is ook hoofd van een cel, maar niet van mijn cel. Het hoofd van mijn cel woont blijkbaar naast mij (zit wel een weg tussen). Isaiah verbaast zich dat ik die nog niet heb ontmoet. Is hij nog niet op bezoek geweest, vraagt hij? Vermoed zomaar dat hij dit wel even gaat regelen. Struikelblok is, denk ik, dat het hoofd van mijn cel waarschijnlijk geen of weinig Engels spreekt. Ik moet toch ook maar mijn Frans gaan opfrissen…………
En haha, ik heb een verkeerd beeld van mijn achterburen. Het verhaal van Alexis klopt wel, maar van Philip niet. Die blijkt niet mijn achterbuurman te zijn, dat is Francois, hoofd van het Healthcenter hier in Kabarore. Die zie ik hier inderdaad regelmatig binnen stappen en dan groeten we elkaar wel. Maar ik heb eigenlijk nooit een echt gesprek met hem gehad. Philip is hier heel vaak (vaker dan Francois) maar Isaiah denkt dat hij de huisjongen is, die wast, schoonmaakt en kookt en op het huis past als Francois er niet is. Zijn familie woont namelijk ergens anders en daar is hij ook regelmatig.
In ieder geval is Isaiah iemand die belangrijk voor mij kan zijn om in mijn netwerk te hebben.
We wisselen telefoonnummers uit. Ik kan hem altijd bellen als ik hulp nodig heb, zegt hij. Zelfs midden in de nacht.

Ik ga mijn datalijst afmaken, mijn maandelijkse rapport en maandelijks plan schrijven.
Morgen een dagje ontspannen, hoop ik! En maandag weer naar Kayonza voor meeting met David, Elie en Emanuelle. Heel benieuwd hoe de rest van de week er dan uit gaan zien; er staat van alles te gebeuren, maar niets is zeker……….