Zondag
Gistermiddag met Louise wat boodschappen gedaan en geprobeerd geld te pinnen voor de safaridriver en parkentrance. Als foreign residence betaal ik minder dan de buitenlandse toerist, dat is dan weer goed geregeld. Geld pinnen ging niet door, alle geldautomaten in Kabarore waren leeg. Dan morgen maar in Kayonza proberen. Ze heeft weer lekker gekookt én ik heb bij haar geslapen. Want….. om 03.00 uur ging alweer de wekker. Flink ontbijtje met havermout en krenten én koffie. Om 04.00 uur in het pikkedonker naar het centrum gelopen waar al een bus stond te wachten. Weer een bus van International, maar was niet zo vol. Er lag een hele familie met 4 kleintjes in te slapen. Vanaf de grens met Tanzania. Bij elke stop kijkt het kleine meiske wat alleen op een stoel zit even lodderig op en zakt weer weg. Wie weet hoe lang ze al in de bus zitten én hoe lang ze nog moeten.
Driver Damascene stond al op ons te wachten! Dat is al een goed begin!
Gauw daar geld gepind en toen kon onze safari dag beginnen. Foto’s heeft iedereen al kunnen bewonderen. Gewoon met mijn telefoon genomen, maar ze zijn goed gelukt!
We waren bijna het park uit toen we nog op de kudde olifanten stuitte. Damascene was al aan het plannen om voor de uitgang nog weer om te draaien en verder te gaan zoeken. Maar was niet nodig: ze stonden ineens pal voor onze neus. Auto omgedraaid en toen rustig achteruit om heel dichtbij te komen. En om gas te kunnen geven, als het niet goed zou gaan, denk ik dan zelf. Door het achterraam van de auto zie je natuurlijk niet zoveel én dus kreeg ik de opdracht om achterstevoren uit mijn eigen raam te gaan hangen om foto’s te maken. Heb ik gedaan, flitste nog even door mijn hoofd dat ik nu mijn telefoon niet moest laten vallen: iets waar je anders nooit over nadenkt, maar dat plopt dan ineens op. Ze waren akelig dichtbij, een paar armlengtes, denk ik. Het grote olifantenhoofd kon ik bijna aanraken voor mijn gevoel. Gaaf!!

En…….. mijn huisdier is terug, helaas……. Mijn avocado leek ontploft, er zat ineens een groot gat in en restjes schil lagen op mijn aanrecht. Vreemd! Totdat ik in mijn ooghoek iets zag bewegen en even later de muis (geen muisje nu) door mijn woonkamer zag schieten. Sorry, muis, heb na mijn safari gelijk muizengif gehaald. Verschrikkelijk giftig spul wat in Nederland al jaren verboden is, volgens mij. Aangezien hij toch al aan de avocado was begonnen, heb ik nu gif op 3 stukken gesmeerd en die liggen nu verspreid door mijn huis. Helaas ook in mijn slaapkamer want daar zag ik muizenkeutels liggen. Verdenkhem er nu van een rat te zijn. Waren wel hele grote keutels ………………

Maandag
Ik tune vandaag even uit. Gevolg van te weinig slaap in combi met vrouwengedoe. Had gisteren al een bericht naar DEM David gedaan en geopperd om de meeting van vandaag via de mail te doen. Nu moet iedereen naar Kayonza reizen, voor mij is dat 1 uur, voor Elie 2 uur én voor David 3 uur. Terwijl we alleen maar 1 rapport hoeven samen te stellen waar maar weinig in staat omdat we geen schoolvisits hebben gedaan. Collega DTA Diana (Rwanda) stuurde me vrijdag een bericht dat ze met onmiddelijke ingang is gestopt bij BLF en vandaag begint met een baan op een internationale school in Kigali. Supergaaf voor haar! Alleen is er ergens iets niet goed gegaan, denk ik. Ze was zo gedreven! En nu ineens dit. Elie en ik leveren ons eigen rapportper mail aan en het enige wat David moet doen, is het samenvoegen. Zonde van de tijd en kosten.
Maar…….. hij leest mijn bericht niet. Dus dan toch maar de reis ondernemen, alleen ben ik bij het wakker worden nog steeds hondsmoe en voelen mijn spieren loodzwaar. Dus gooi ik gauw nog een bericht uit naar David en Elie, dat ik thuisblijf. Helaas zit Elie op dat moment al in de bus. Die maakt zich er verder niet druk over, hij komt uit dit land en weet hoe het gaat.
David reageert pas na 09.00 uur, heeft mijn eerste bericht nu gelezen en zegt dat ik gelijk heb. Of ik nu toch gekomen ben, vraagt hij? Dat betekent dat hij er zelf dus nog niet is! Arme Elie, zit hij nu in zijn eentje in Kayonza?

Maar ik heb mijn dagje bijtanken weer echt even nodig, merk ik. Via Youtube luister ik naar van alles en nog wat, lekker meezingen. En het maakt emoties los. Muziek roept herinneringen en gevoelens op. Relativeren, nuchter blijven denken en omdenken is hier nodig én dat lukt me ook. Maar af en toe even emotie voelen is ook nodig om bij mezelf te blijven. Don’t worry, ik heb iedereen in mijn hart én ik zit hier nog steeds met overtuiging om voor een tijdje iets te kunnen betekenen in het onderwijs, hoe klein ook. Koppen thee, kleine beetjes eten, want mijn darmen zijn ook van slag.

Dinsdag
Flutdagje……. Het enige wat ik vandaag te doen heb, is achter mijn SLFs aan appen, want die moeten nog weer gegevens achterhalen voor een lijst die voor donderdag ingeleverd moet zijn. Dit gaat weer over onbetaalde transportkosten. Ik krijg antwoorden als, ja……… er zijn wel wat PLCs niet betaald, maar ze weten niet welke…….. Uitzoeken jongens, sorry! En dat is een heel gedoe voor ze want HTs zijn niet op school óf hebben hun telefoon niet aanstaan. En ik heb een kopie nodig van de deelnemerslijst waar alle gegevens van de aanwezigen op vermeld staan. Die moet ik dan weer overtypen in de lijst die ik heb. Hels karwei, want die achternamen zijn echt verschrikkelijk (TWIHAYIMATA óf UWANYIRIGIRA) en het handschrift van de HTs is abominabel slecht. Bij sommige namen maak ik er zelf maar wat van, als hun telefoonnummer er maar bij staat, ook al zijn die ook slecht te lezen..
Ben blij als Louise even langskomt om spullen te droppen, ze is nu echt aan het afronden. Krijg van alles: lakens, muskietennet, een bak met verschillende kruiden (yes!), heel veel flipcharts en markers en kosteloos materiaal. Er komt nog meer, zegt ze. Ik ben er blij mee en tegelijk is het ook dubbel., want ze is straks weg. Ik hoop maar dat ik het vanaf januari te druk heb om haar echt te missen.
Nog een berichtje van mijn FOO Theo: morgen inchecken in Silent Hotel in Kayonza. We hebben reviewmeeting over het VSO jaar, dan nachtje slapen (yeah, warme douche!) én dan een Umuganda event (klussenochtend) in het kader van International Volunteersday met de gouverneur van de Eastern Province. Wat voor Umuganda het precies is, weet ik nog niet. Er zal ergens een klus gedaan moeten worden: bomen planten o.i.d. ? VSO shirt aan, want VSO volunteers moeten goed zichtbaar zijn.

Woensdag
En…… weer verder met mijn lijst totdat ik om 12.00 uur de bus moet gaan halen naar Kayonza. Het bussysteem werkt hier verder prima. Als je een kaartje krijgt, betekent het ook dat je een stoel hebt. Van staan in de bus is geen sprake. Ik moet alleen 3x verkassen, ik begin bijna vooraan, bij een volgende stop moet ik helemaal voorin en bij de 3^e stop moet ik weer naar helemaal achterin klimmen. Whatever….. als ik maar in Kayonza kom.
Daar nog weer een heel stuk lopen naar het hotel en halverwege moet ik schuilen voor de regen.
Maar de meeting was best leuk en waardevol. Weer een hoop nieuwe mensen. We blikken terug op het afgelopen jaar. En worden voorbereid op morgen: International Volunteersday.
We gaan een stuk land vlak maken zodat er een huis op gebouwd kan gaan worden voor kwetsbare mensen uit de community. Prima!! Hoop dat het niet regent ……….
Geniet van een heerlijke warme douche. Gelukkig heb ik een handdoek van mezelf in mijn tas gepropt. Op mijn bed ligt namelijk een nogal klamme handdoek van het hotel. Alle handdoeken worden elke dag gewassen en te drogen gelegd in de tuin (zie foto). Maar ja, als het dan regent drogen die dingen niet. En dus krijg je een vochtige handdoek op je bed. Bij het ophangen van mijn kleren komt het kledingrekje van de muur en de electriciteitskabels zijn ook niet zo netjes weggewerkt. Maar ,,,,,,,,heerlijk geslapen! In mijn eigen lakenzak, voor de zekerheid.
Ik vertel dit om ook maar even aan te geven dat al die hotels van VSO geen luxe hotels zijn, maar een soort van budgethotels. We reizen wat af met zijn allen door de grote afstanden en dat kost natuurlijk geld, beetje besparen daarop is prima. Het eten moet goed zijn én de douches warm, wat inderdaad heel prettig is.

Donderdag
Zo’n gave dag vandaag! International Volunteersday!
Bij het ontbijt kon ik eindelijk even rustig bijkletsen met FOO Theo. Hij is 38 (26 geloof je ook, hoor) en heeft 2 kinderen, een meisje van 13 en een jongen van 9. En net als Elie hebben hij en zijn vrouw besloten dat er niet meer kinderen bij gaan komen. Wij zijn volwassen, zegt hij, het is niet verantwoord om nog meer kinderen in deze wereld te laten komen. Het is zijn 2^e jaar als FOO én ik ben nog steeds blij met hem. Hiervoor deed hij iets in de financiële wereld. Maar deze gast zit zó vol energie, deze baan is hem op het lijf geschreven. Stressvol en hij is heel vaak erg moe, maar…. zich ook bewust van welke risico’s er zijn om in Rwanda te leven qua hygiëne, voeding, beweging, goed voor jezelf zorgen. Een goed voorbeeld voor anderen.

Na het ontbijt staat er 1 busje klaar om ons naar de juiste plek te brengen. Ik heb nog lang in de ontbijtzaal zitten praten met DEM Jean Claude en FOO Aimable en nu pas ik niet meer in de volle bus. Met Theo, Aimable, Violet (zeer gedreven SNECO – Special Needs Coördinator) van het district van Elie en Joseph (die met dove mensen werkt) stap ik in het busje van het hotel. Een oud barrel, maar daarover later meer.
Heel blij dat ik Joseph ontmoet, ook van het district van Elie. Want…….. ik heb van Sabine (mijn zeer slechthorende leerling van groep 5) en haar ouders haar “oude” hoortoestellen meegekregen. Die ga ik aan Elie geven, zodat Joseph die bij Elie op kan halen. Samen met zijn groep gaat hij kijken of deze bruikbaar zijn voor één van de leerlingen waar ze mee werken. Hij gaat me op de hoogte houden of dit gaat lukken. Zou heel mooi zijn!

We moeten een half uurtje rijden ongeveer, maar het blijkt nog lastig te zijn om precies de goede plek waar we aan de slag moeten te vinden. We stoppen onderweg 2x, vragen de weg, maar niemand weet wat we bedoelen. Vanaf een zijweg langs de Universiteit van Rwanda voor Education zie ik dat voor de huizen langs een diepe geul wordt gegraven. En dat gaat kilometers door, veel mensen en kinderen zijn er mee bezig. Dit blijkt nodig te zijn om een waterleiding aan te leggen om het water naar het huis te brengen dat gebouwd gaat worden. Uiteindelijk keren we om, we zijn er voorbij gereden. Een stuk land met bomen en begroeiing is de plek waar het huis moet komen. De gemeenschap heeft voor gereedschap gezorgd, maar wij zijn met veel mensen. Niet alleen VSO van de Eastern Province, maar ook studenten van de Universiteit.
Met zijn allen delen we het gereedschap en wisselen we af. Met je handen kun je ook nog veel doen.
In een uurtje is het terrein kaal op wat boomstronken na. Daarna volgen er speeches en veel dansen en zingen, zo gaaf!!!
Terug zijn de studenten ook in ons busje gestapt, we zitten er nu met zijn 15-en in. En dat trekt deze bus niet…….. hij maakt een raar geluid, en komt maar amper vooruit. Stoppen dus? Nee hoor, gewoon de hele tijd in het slakkengangetje doorrijden. Theo stapt op een gegeven moment uit en gaat duwen en wonder boven wonder krijgt het barrel ineens gang en moet hij er als een gek er achteraan rennen. Maar dat duurt maar even en dan geeft het geval het weer op. Dus allemaal eruit, en er wordt wat gerommeld aan draden en kabels. Daarna doet hij het weer een tijdje.
Ondertussen geef ik mijn telefoonnummer aan een student van de universiteit en aan een leraar. Heb ze gewaarschuwd me niet te bellen maar Whatsappen mag. Verhaal opgehangen dat als je me belt dat je dan veel geld kwijt bent, omdat het een Nederlands nummer is en daarvoor moet je dus extra betalen bij bellen. Maar….. met Emanuelle, de student, spreek ik af dat hij me met foto’s op de hoogte houdt van het bouwen van het huis. Zij gaan daar als studenten mee verder.
Bij de universiteit gooien we ze er uit en het barrel gaat van opluchting beter rijden. Maar ook dat duurt niet lang. Met horten en stoten komen we uiteindelijk weer bij het hotel.

Dan is er lunch en ik klets met Elie en 2 van zijn SLFs over van alles en nog wat: de cultuur en geschiedenis van Rwanda en hun persoonlijk leven. Dan is het tijd om weer terug te reizen. De VSO pick up moet naar het district van Elie. Om daar te komen, moet je door Kabarore rijden, waar Tharcille en ik wonen. En ook Esthers huis ligt op de route. Alleen…….. het team van Nyagatare is met 7 man aanwezig + Tharcille, Esther en ik. En Theo en driver Augustin maakt 12 mensen. Dat is teveel.. Elie kan wat mij betreft gewoon instappen met zijn team en dan reis ik met mijn SLFs met de bus. Nta kibazo (geen probleem). Maar Elie wil niet zonder mij reizen en mijn beide dames zitten al pontificaal in de pick up. Dus besluiten we samen om te gaan lopen en met de bus te reizen. Dat levert flinke protesten op. Maar wij gaan echt niet beslissen wie er dan uit die auto moeten. Driver Augustin is heel zeker van, Elie en ik moeten in de pickup en hij haalt ons terug. Er moeten mensen die auto uit, zegt hij.
Priority is het Nyagatare team. Ja, maar daar maak ik geen deel van uit én ik wil geen voordeelpositie. Daar is natuurlijk weer niemand het mee eens, ik hoor in die pickup. Pfffff, jongens!
Augustin lost het op door Tharcille en Esther naar het busstation te rijden en komt dan terug om het Nyagatare team en mij op te pikken. En natuurlijk geniet ik wel van het rijden in de pickup truck.

Thuiskomen in mijn huis voelt ook weer fijn! Kopjes thee en biscuitjes, mijn blogs en foto’s bijwerken, Facetimen met Jasper die aan een nieuwe baan is begonnen. Dag met een gouden randje.

Morgen nog een dagje capacity-building met mijn team. Laatste weekend met Louise en volgende week naar mijn SIG training in Kigali. SIG staat voor Social Inclusion and Gender. Weet nu alleen dat ik hem moet doen, maar niet wanneer ik moet gaan reizen én waar de training is. Dat hoor ik vast zondagavond of zo…………..

Alvast fijn (Sinterklaas)weekend!

Noot: “the views expressed in this blog are the author’s own and do not necessarily reflect those of VSO”