Weekend
Geen bijzonderheden. Reisplannen even uitgesteld……. Louise is net terug van 10 dagen werk en zit er even doorheen. Ze heeft maandag een Skypegesprek met VSO Nepal.
Dus ga ik bij haar eten en ze maakt bloemkool met echte kaassaus, groenteratatouille én heeft er een bruin gebakken pistoletje bij. Heerlijk!! Dat is het voordeel van haar werk; ze moet regelmatig in Kigali of Huye zijn en daar kun je natuurlijk heel goed boodschappen doen. Nadeel is weer wel dat je dat dan ook allemaal mee de bus in moet nemen.
Volgens mij geniet ze ontzettend van het kletsen, koken voor twee én het zorgen voor iemand, waar ik dus van profiteer. Ze heeft lange aanstekers gekocht en daar krijg ik er één van! Hoeven we onze vingers niet meer te branden.
De rest van het weekend bestaat uit slapen, rommelen en lezen. Ik lees nu ongeveer 1 boek per 36 uur, pffff. Gooi er wat yoga en workouts tussendoor want van al dat hangen wordt mijn lijf vreselijk lui.

Maandag
Ontdekking van vandaag: je kunt natuurlijk ook tv kijken via BVN.nl. Achteraf is dat ontzettend logisch! Hoe kan het dat ik daar pas na 7 weken achter kom…….! Moet wel beetje zuinig omgaan met mijn internet, ook al is het hier niet duur. Maar mijn doel is om het allemaal wel van mijn allowance te bekostigen (behalve als ik het land door ga reizen; dan word ik toch weer even toerist, denk ik). Heerlijk om af en toe even een docu of nieuws te kijken. Ook al zijn dan weer niet alle programma’s beschikbaar: Maestro mag ik dan weer niet zien!

Dinsdag

Ik zou vandaag eigenlijk naar Kayonza, om mee te lopen met collega DTA Diana. Maar wordt wakker met hoofdpijn en dus cancel ik het maar. Was op mijn eigen verzoek, maar om nu heel vroeg te vertrekken en een uur met de bus heen en terug, zie ik even niet zitten.
Vandaag weer marktdag en dus ga ik er vroeg in de middag even heen. Dan is het nog rustig. Al een stuk van de markt af hoor ik een hoop geroezemoes. Er is iets aan de hand…… Achter de markt blijkt een vechtpartij aan de gang te zijn. Ik zie volwassen mannen elkaar slaan met stokken (wat een rotgezicht!) en een heleboel mensen er omheen. Bedenk even wat nu wijsheid is: terug lopen en bij Anna gaan zitten en wachten tot dit afgelopen is? Sta een tijdje van afstand te kijken, maar kan niet ontdekken wat er nu precies aan de hand is, het kan van alles zijn……..Stap dus toch maar de markt op en doe mijn inkopen. Als ik weer van de markt wegga, staat er nog steeds een hele groep mensen bij elkaar, maar lijkt de rust wel terug. Klets nog even wat met Anna en haar man en ga dan naar huis, ook al dreigt het te gaan regenen. Ben net op tijd binnen…….. iedereen staat al te schuilen, maar ik heb mijn regenjas aan en loop de laatste 300 meter gewoon in de stromende regen. Hollandse genen, zullen we maar zeggen?

Woensdag

Niet zoveel om handen hebben, houdt ook in dat je veel tijd hebt om na te denken. Eén van de issues is dat ik op elke marktdag op dezelfde plek een man voorbij loop, die zit te bedelen. Hij lijkt een oudere man, heeft geen benen meer en halve armen. Ik zie hem natuurlijk, maar doe alsof ik hem niet zie. Maar het houdt me wel bezig: wat is het verhaal van deze man? Ziekte, aangeboren, gevolg van de genocide? Heeft hij een gezin? Waar en hoe woont hij? Een tijdje geleden werd bij het voorbij lopen, achter mij door 2 vrouwen in het Engels opgemerkt, dat als je hem geld geeft, hij dat dan uitgeeft aan alcohol. Wat mij op zich niet verbaasd, dat zou een manier voor hem kunnen zijn om zijn pijn niet te voelen. Vermoed dat deze opmerking bewust in het Engels was zodat ik het zou horen, ik hoor verder nooit Engels om me heen tussen Rwandase mensen onderling. Wat zou er gebeuren al ik hem 50 Rwfr (5 cent) zou geven? Weet bijna wel zeker dat er dan heel veel mensen om geld zouden gaan vragen. Het is natuurlijk ook geen oplossing.
Ik heb al een paar keer ruzie gezien tussen mensen in het openbaar (meestal mannen), o.a. op het busplein hier. Heb me nooit onveilig gevoeld, maar het roept wel vragen op. Vaak staan er anderen om heen, die zich er niet echt mee bemoeien, maar er om lachen. Zie ook regelmatig een tienermeisje waarvan duidelijk is dat ze verstandelijk beperkt is. Zij heeft me ook al eens om geld gevraagd, waarop ik vriendelijk “Oya” (nee) heb geantwoord. Af en toe probeert ze te stelen van de kraampjes of daar te bedelen, wat erin resulteert dat iemand haar met een stok achterna komt om haar weg te jagen. Mijn neiging is zeker om er tussen te gaan staan, maar dat gaat niet. Ik kan daar de gevolgen niet van overzien. Ik weet van Louise dat ze op scholen, 1 op 1, in gesprek gaat met headteachers als ze ziet dat er lijfstraffen worden gehanteerd. En ze erop wijst dat we een policy hebben van childprotection en safeguarding. Dat lijfstraffen niet zijn toegestaan én dat er andere manieren zijn om kinderen te leren hoe zich te gedragen. Respect voor Louise! Ik durf die verantwoordelijkheid nog niet te nemen, misschien over een paar maanden als ik headteachers en hun scholen wat vaker heb gezien. Relaties moet je hier rustig opbouwen, hiërarchie speelt hier nog steeds een rol. Als DTA en internationale volunteer sta ik enigszins bovenaan de ladder, waar ik zelf nog erg aan moet wennen, maar de andere kant is ze het van vrouwen, zeker in de binnenlanden, niet gewend zijn om iets aan te nemen. Dus, rustig aan, stapje voor stapje ………
Kabarore is een grote plaats met 50.000 inwoners, waarin de gemeenschap, voor zover ik het kan zien, verdeeld is door verschillende kerken. Ik krijg hier geen zicht op wie bij wie hoort, waar het gezag ligt, wie de dorpsoudsten zijn, waar mensen naar toe kunnen voor hulp etc.
Mijn focus ligt op het onderwijs om te proberen daar stapjes te maken naar inclusief onderwijs, gelijke rechten voor jongens en meisjes én beter onderwijs voor iedereen, wat al een hele opgave is. Ook omdat ik 93 scholen moet begeleiden…… Maar dat maakt niet dat ik me dit soort dingen niet afvraag én daar graag ook invloed op zou willen hebben. Maar daarvoor moet je, denk ik, veel langer hier zijn.

Het verhaal van Esther, mijn SLF die 1 arm mist, weet ik inmiddels ook. Ze is als baby van 16 maanden met een wat ouder broertje, achtergelaten in de keuken. Daar is ze in het vuur gevallen, waardoor 1 arm is verschrompeld. Vanaf die tijd is die arm niet meer meegegroeid. In 2002 kreeg ze op de huid van die arm een vorm van kanker en hebben ze die arm moeten amputeren. Ze legt ook uit dat ze er inmiddels goed mee om kan gaan, voelt zich niet gehandicapt en doet alles zelf: kleren wassen, eten koken. En, zoals eerder verteld, in de weekenden een master Mathematics doet in Kigali. Wat een veerkracht en doorzettingsvermogen heeft deze meid! Wauw! Ik zie dat ze veel medicijnen moet slikken en dat mijn team haar gezondheid ook goed in de gaten houdt. Sinds vorige week heeft ze veel pijn in haar knieën…. Ik hoop maar dat daar niet iets ernstigs achter weg komt……..

Het is hier hollen of stilstaan!
Ineens tot over mijn oren in het werk doordat er halverwege de dag een paar mails binnenkomen om informatie te verzamelen en door te geven. En ik heb een training zitten schrijven voor de headteachers voor volgende week. Net weggestuurd naar mijn SLFs met de vraag om hun feedback. Het is zó anders dan ze gewend zijn. Met een energizer als start, stukje theorie over leertheoriëen, leerstijlen én de CPA approach in rekenen (concrete, pictorial, abstract)(van handelend rekenen met materialen, naar kijken naar een plaatje of een tekening maken, naar de formele som 8-5=3), headteachers aan het werk in groepen én demonstraties tussendoor van rekenmaterialen door mijn SLFS waarbij ze HTs moeten betrekken én een reflectie-opdracht. Heel benieuwd wat hun reacties gaan zijn. Of ze raken de kluts kwijt óf ze gaan de uitdaging aan. Morgen gaan we de demonstraties oefenen. Ben heel benieuwd! Noot: het kan ook maar zo zijn dat de hele bijeenkomst volgende week om de één of andere reden wordt gecanceld door het district, dat is hier gewoon de realiteit. Maar hoop het natuurlijk niet!

En ik heb een nieuw huisdier! Eigenlijk had ik die al, een gelukkig niet zo’n grote gekko. Ik had deze al af en toe gespot op mijn muren. Maar nu heeft dit idiote beest bedacht om ‘s avonds door mijn huiskamer te rennen. Ik schrik me iedere keer weer rot! Hij mag in mijn huis wonen, want het is natuurlijk een muskieteneter. Maar dat rondrennen vind ik niet zo heel erg jofel. Heb ook al een keer ’s nachts weer rechtsomkeert gemaakt omdat hij voor de deuropening van de wc zat. Mijn gestamp van een afstand heeft geen effect dus…….. ehm, ik kom over een uurtje wel terug…… knijp nog wel even alles bij elkaar. Ik weet namelijk niet of dat beest hard wegrent of juist op mijn voeten springt als ik langs hem loop. Probeer nog wel eens een foto van hem te maken, maar dan moet hij wel op een muur zitten…..

Uitschrijvingsperikelen
Stufi van Ilse is weer teruggedraaid naar thuiswonend, huh? Dat klopt niet!
Om een lang verhaal maar weer kort weg te schrijven: mijn uitschrijving naar het buitenland is niet goed gegaan, ik blijk nog in Emmeloord te wonen. Fout ligt bij de gemeente, nieuw systeem met storingen. Heel vervelend, want dat heeft gevolgen voor haar stufi én voor mijn verzekeringen en belastingen. Dus hou ik de mail van de gemeente roodgloeiend, want dit moet z.s.m. opgelost worden. Met kunst- en vliegwerk (heb hier namelijk geen printer en scanner) kan het met een foto van een eigen geschreven verklaring mét terugwerkende kracht alsnog geregeld worden. Dank aan het meedenkende en oplossingsgerichte personeelslid aldaar! En net voordat ik deze blog post stuurt Ilse een foto van het officiële uittreksel: vertrokken op 30-09-2019 naar Rwanda.

Donderdag
Genoten! Op een school, hier in de buurt, de hele ochtend met mijn SLFs, de training voor de headteachers doorgenomen en hun demonstraties geoefend. Geen van allen is er onzeker of zenuwachtig voor, ook al vraag ik nu wel wat anders dan ze gewend zijn. Maar ze vinden het allemaal zelf ook heel leuk. Tijdens een demonstratie van de één, duiken de anderen volop in een rollenspel en gaan uitdagende vragen stellen. Ik voeg hier en daar nog wat toe als tips zodat het een interactieve demonstratie wordt. Verwacht dat HTs zelf geen vragen gaan stellen, maar braaf luisteren. Daarom gooien we er in elke demonstratie een kort spel in met beetje competitie (wat ze hier heel leuk vinden).
Nu nog hopen dat het district op tijd de HTs gaat uitnodigen én locaties gaat vaststellen. Ik heb daar geen invloed op. FOO Theo belooft dat hij maandag naar het district gaat om het te regelen. Je kunt dat niet doen met een telefoongesprek of met een sms, dat moet persoonlijk, volgens hem. Ik vind dat natuurlijk veel te laat (2 dagen van tevoren) maar dat zal mijn Nederlandse regeldrift wel zijn? Dus maar duimen dat het allemaal goed komt?
Hoop het echt, want ik heb er ontzettend veel zin in.

Benieuwd hoe lang het duurt voordat er wéér een nieuw slot in de poort moet. Zowel Philip als Alexi hebben nu al weer problemen met hun sleutel om de poort binnen te komen. Als ik thuis ben, hoor ik hun gemorrel en kan ik ze vanaf de binnenkant met mijn sleutel erin laten. Maar ja, ik lig om 21.00 uur echt plat en ga er dan niet meer uit om ze binnen te laten. En ik ben natuurlijk ook niet altijd thuis.

Vrijdag
Pfffff, was bij het opstaan al moe….. waarvan zou je zeggen? Weet wel dat ik na gisteren ook heel moe thuis kwam, volgens mij gewoon reactie op ineens weer een dag op de motor en in actie met het team. Of ga ik nu toch richting cultuurshock fase 2: verwarring en desoriëntatie (nou nee) , groeiend gevoel van verschillend zijn (dat klopt wel aardig), psychologische isolatie. Dat is zeker waar, mensen zijn aardig maar ik weet niet hoe zij iets voelen en beleven en vragen levert een vaag antwoord op. Ik heb Louise nog in de buurt maar die communicatie gaat natuurlijk in het Engels en dan kan ik ook niet echt goed uitdrukken wat ik voel en bedoel. En zij staat ook anders in het volunteer gebeuren, wat niet erg is, maar wel gewoon zo is. Leve de Whatsapp en Gerjanne! Maar dat gaat via typen en dat mist dan ook zeker een stuk gevoel en beleving. Ik zit nu voor een groot deel in de wachtstand totdat het veldgebeuren weer echt gaat beginnen. Daar wacht ik op en ondertussen maargewoon blijven ademhalen.

De ochtend met mijn team viel ook niet mee. Iedereen heeft de hele ochtend teachers moeten bellen om te checken of ze het afgelopen jaar wel/niet betaald zijn voor transportkosten. Zo werkt het hier, als je teachers naar een training / oriëntatie haalt, worden hun transportkosten vergoed. Die declareren wij in Nederland natuurlijk ook. Die betalingen lopen vreselijk achter én er zijn in verschillende districten al teachers die weigeren nog een training o.i.d. bij te wonen daarom. Dat ondermijnt natuurlijk het BLF project en na veel en vaak gesprekken te hebben gevoerd met de instantie die dit moet regelen, moeten we nu een lijst indienen met onbetaalde bedragen. Dat moet natuurlijk weer gelijk en dus gaat mijn capacity-building ochtend weer verloren. De enige bijdrage die ik hieraan kan leveren, is mijn laptop laten gebruiken om de lijst te typen. Het zwembad ligt achter mij, bedenk dat ik de volgende keer maar gewoon ga zwemmen, terwijl de rest weer allerlei gegevens aan het verzamelen is. Maar dat kan ik natuurlijk niet maken en leidt de aandacht af, vrees ik. Er is weinig privacy in dit zwembad.

Op weg naar boven, naar het hotel Akagera, krijgen we bijna een kind onder de wielen. Tussen 2 huizen vandaan rent er ineens een kind schuin voor de motor. Iedereen die op de weg loopt, schrikt, roept of blijft staan. Het is te danken aan de snelle én koele reactie van mijn motodriver Augustin dat we hem niet raken. Bijsturen en flink op de rem, beetje slippen, gelukkig is het droog! Het manneke rent onverstoorbaar door, geeft geen krimp, het lijkt wel of hij het helemaal niet heeft gemerkt.
Hij rent alsof hij achterna gezeten wordt en verdwijnt tussen de huizen aan de overkant.

Toch maar weer een positieve vooruitblik
Morgen een dagje met Louise weg: gaan een district verderop, uur in de bus, zwemmen en een massage, wat andere shopjes in én ergens lunchen.
Er lijkt een heuse werkweek aan te komen: een vergadering met HTs die Selina heeft ingepland én ik ben welkom, dagje training ECMs (duimen dat die doorgaat!), dagje capacity-building én vrijdag een joined planning meeting in Kayonza.

In ieder geval fijn weekend voor jullie allemaal!

Noot: “the views expressed in this blog are the author’s own and do not necessarily reflect those of VSO”