Een andere vorm van bloggen! Er gebeurt van alles, had het al elke dag weggetikt op mijn telefoon, maar dat worden wel hélé lange verhalen! Heb bedacht dat ik het ga wegschrijven in rubrieken, zodat een ieder kan lezen wat hem interesseert. Hoor graag wat jullie er van vinden.

Werk/onderwijs
De afgelopen dagen stonden in het teken van korte én lange (pfff) sessies door verschillende mensen van de VSO-staf. Wel leuk om met ieder even individueel te kunnen zitten. En ook wel goed om per onderdeel nog meer info te krijgen: het concept van Building Learning Foundations, financiën, hygiëne en gezondheid, veiligheid en transport, monitoring en evaluatie, safe-quarding en child protection en ik vergeet er vast ook nog een paar. Ik moet in mijn huis een voorraad aanleggen voor 1-2 weken van water en voedsel, voor het geval dat. Telefoon 24/7 aan om altijd bereikbaar te zijn en zorgen voor opgeladen powerbanks voor het geval de stroom uitvalt. In elk district zijn er safehouses waar je bij emergencys zoals natuurgeweld of onrust naar toe moet. Niet schrikken; dit is in alle landen waar VSO werkt standaardprocedure.
Verrassing! Ik blijk 90 scholen onder me te hebben! En eigenlijk is het de bedoeling dat je ze allemaal ook bezoekt; dat kost me minstens 3 maanden om ze 1 keer te zien. Maar wellicht zitten ze dicht bij elkaar en kan ik er een paar op 1 dag doen? Het team wat ik moet aansturen, zijn er waarschijnlijk 6, zij hebben allemaal 15 scholen waar ze teachers trainen. Heb ook al begrepen dat er veel meetings zijn die 'very important' zijn. Als ambassadeur van VSO moet je het visitekaartje zijn en dat betekent veel belangrijke mensen ontmoeten, zoals de minister van Onderwijs.
Heb voordat ik wegging al gevraagd of ik eerst een paar dagen kan mee lopen met een andere DTA. Uitgelegd dat me dat waarschijnlijk veel tijd gaat besparen en dus sneller doorheb hoe het werkt. Is goed opgepakt, bij mijn eindgesprek komt de countrymanager er al op terug. Nu kijken of het ook echt uitgevoerd kan worden. Ik begin in een rustige tijd: half november zijn examens en gaan de scholen dicht tot januari. Dat geeft mij hopelijk de gelegenheid om o.a. Gerjanne (10 uur reizen) te bezoeken en misschien wat te reizen. En volgens mij krijg ik in die periode ook zelf weer trainingen, o.a. over inclusief onderwijs.
De afgelopen dagen zijn er in mijn hotel interviews gehouden om nieuwe nationale volunteers te werven. Het BLF-project heeft een verlenging gekregen (inclusief onderwijs) en dus zijn er nieuwe mensen nodig. Het is volle bak! Ze willen er 60 in een vacaturebank hebben én er zijn er meer dan 200 die willen. Er is geen voorselectie, al deze mensen krijgen een interview! Heb het assessment gezien, 8 kantjes met vragen, die in een persoonlijk gesprek worden besproken. Tijdrovend, hoor! Starten 's ochtends al om 08.00 uur, terwijl ik op mijn VSO-auto zit te wachten en zitten tot 's avonds 20.00 uur nog steeds in de tuin te interviewen. Het is me een raadsel hoe ze de selectie gaan maken: het is namelijk niet de bedoeling dat je antwoorden geeft, die out-of-the-box zijn, je moet wel de verwachte antwoorden produceren en dat doen ze dan ook. Louise en ik hebben vanmorgen bij het ontbijt één van de managers (Theophile) uitgedaagd om in het interview wel een creatieve vraag te stellen. Wat kun je doen met 10 stenen? Louise weet namelijk dat Rwandezen dan zeggen: stapelen. Verder komen ze niet. Om zich te laten overtuigen, vraagt Theophile of ik wel meer mogelijkheden weet: ik kom er op zo'n 10. Hij is stomverbaasd. Louise benadrukt dat er creatieve denkers nodig zijn. Dat is echt niet de cultuur hier. Er wordt alleen verteld wat je moet weten óf moet doen. Zelfinitiatief, zelf ontdekken, spelend leren, fouten mogen maken en oplossingen zoeken is nog steeds 'not done'. Executieve functies zijn hier nauwelijks ontwikkeld. Deze verandering gaat vast nog 1 of misschien wel 2 generaties duren.
Terwijl ik wacht op mijn VSO auto komen er allemaal VSO mensen binnenlopen. Ze weten allemaal wie ik ben, geven me een hand en begroeten me enthousiast. Ik heb de grootste moeite om ze te plaatsen, heb al zoveel mensen gezien.
Mijn trainingsweek wordt afgesloten met een eindgesprek met Philbert, de country manager. Hoe heb ik het gevonden, heb ik iets gemist, heb ik nog vragen? En ja, die heb ik. Ik heb nog geen VSO-card (nodig ter identificatie o.a. voor het ziekenhuis), simkaart, bankaccount, helm en waterfilter. Maar misschien komt dat pas volgende week? Zijn blik wordt wat donker, Aimable aan de overkant van de tafel wordt verzocht Theo te bellen en die komt gelijk opdraven met een notitieblok. Ik zie al dat hij op zijn hoede is. Philbert vraagt hem eerst of alles voor mij geregeld is, dan volgt een gesprek in het Kinyarwanda…… en vervolgens van alle kanten actie.
Theo en Albertine moeten gelijk aan de slag, Pascale moet met mij naar een fotograaf rijden, de helm moet uit de opslag in Kigali worden gehaald, bankpapieren worden uitgedraaid en die moet ik in het weekend invullen, aanvraag sim-card wordt gestart. Niemand is blij omdat het laat op de vrijdagmiddag is. Maar ik ben wel blij dat Philbert dit nu nog geregeld wil hebben!

Wonen/dagelijkse leven
Louise woont in mijn toekomstige woonplaats Kabarore. Een huis delen is niet gebruikelijk. Ze vertelt dat ik een groot huis krijg waarschijnlijk omdat in grote huizen elektriciteit en water beter geregeld zijn. Zelf heeft ze een huis met 3 slaapkamers, badkamer, woonkamer en "keuken". Keuken is gewoon een kamer waar je je kooktoestel en waterfilter neer zet en dat noem je dan de keuken. Het heeft geen kranen of gootsteen. Water moet uit de badkamer komen of van buiten. De inrichting is verder heel summier: 1 bed, eettafel met 3 stoelen, een woonkamer stoel, salontafel een boekenkastje, een tafel in de keuken (hoop ik, als aanrecht). Elektriciteit en water moet ik per maand zelf inkopen.
Met Theo ga ik vast wat inkopen doen. Heb in cash mijn 1e maandvergoeding gekregen (218000 Rwfr) en shopping money voor het huis (120000 Rwfr). Omrekenen is makkelijk, je haalt de laatste 3 nullen er af en dan heb je euro's. Helaas is het grootste briefgeld hier 5000 Rwfr. Ik heb dus echt een gigantische bundel aan briefjes gekregen! Berg het op verschillende plekken in mijn tas op. Ik ga beddengoed en wat keukeninrichting aanschaffen. De rest doe ik wel in Kabarore, daar is het goedkoper, op advies van Louise. Theo gaat mee, pik hem om 15.10 uur op met mijn driver en dan vertelt hij dat hij om 16.00 uur een meeting heeft met de countrymanager.... Mijn conclusie: ok, dan moeten we even snel. Zijn conclusie; nee hoor, ik ga met je mee en ga weg als het tijd is. Nou, dat dacht ik niet!! Ooit gewinkeld in Afrika? Grote shoppingmal: eerst moet je door een poortje en je tas door de scanner. Vervolgens naar de juiste afdeling en daar lever je je tas in. Die gaat in een kluisje en je krijgt de sleutel mee. Ik jaag Theo door de winkel, terwijl hij van alles aan mij vraagt: wil je dit? wil je dat? Nee, ik wil gewoon wat er op mijn lijstje staat! Maar soms heeft hij toch goede ideeën: wasteiltjes voor mijn was, spons voor de afwas, peper- en zoutvaatje, een bezem. Vervolgens naar de kassa: het hele gebeuren kost me 154147 Rwfr. Vervolgens gestuntel met al die briefjes! Had 100000 in mijn portemonnee gestopt, is dus niet genoeg. De bundel uit mijn telefoonhoesje erbij, nog niet genoeg. Vervolgens mijn tas uit de kluis, briefjes uit mijn brillenkoker. Voel me een behoorlijke kluns. Betalen, krijgt een kassabon in twee voud, dan doe je 5 stappen, je geeft 1 kassabon aan de inpakkers die vervolgens alles gaan controleren aan de hand van de bon. Je krijgt de bon weer terug, alles gaat in een grote doos die wordt afgeplakt met tape en dan op het hoofd van 1 van de jongens mee naar buiten naar de pick-up.
Het is best een grote doos en ik vraag me hardop af of die mee moet naar mijn hotelkamer. Theo bedenkt dat hij wel in de pickup kan blijven tot maandag. Bij de auto zegt Augustin, de driver, dat het niet kan, want hij moet er nog 3 dagen mensen mee vervoeren. Dus gaat hij mee naar het hotel waar hij dan wel in de opslag kan. Ondertussen gooien we Theo eruit die met een motorcycle naar kantoor vertrekt (het is dan 16.20 uur). Bij het hotel zegt het personeel dat het niet in de opslag kan (of die is er niet) en of het op mijn hotelkamer kan. Haha, ja joh, zet maar neer. Was ook een domme vraag!

Ontmoetingen/mensen
Verschillende drivers gehad met verschillende verhalen: Alexis, lange rustige stille man en de vaste driver van kantoor. Safari, driver van het project van Gerjanne en Louise; als hij je komt halen, bromt hij: Office, we go! Is net zo breed als hij lang is, bijna vierkant en echt een brombeer. Maar stopt bij elk zebrapad om voetgangers over te laten steken (geen voetgangerslichten hier). Toetert als ze niet opletten en gebaart: hup, oversteken! Geeft vaak voorrang aan andere auto's en dat levert hem een opgestoken duim op. Brombeer met een klein hartje, denk ik dan. Augustin is een vrolijke jonge jongen en de driver van BLF voor mijn district, praat heel goed Engels. Af en toe wordt er personeel achter hun bureau vandaan gehaald (omdat ze me zijn vergeten..... en ik Theo dan bel) en die moeten dan in hun eigen auto mij ophalen.
Pascale is gister achter zijn bureau vandaan getrokken om mij naar de fotograaf te rijden (die er niet was en dus heb ik maar een pasfoto afgegeven). Hij komt van Congo en heeft dus al zijn onderwijs in het Frans gehad. Engels praten is lastig voor hem. Dus doen we het als volgt: hij praat Frans en ik Engels. Zo begrijpen we elkaar en kunnen we toch praten.

Andere internationale volunteers: Gerjanne en Louise zitten bij een andere project van VSO en zijn deze week in mijn hotel voor trainingen. Ik had van tevoren al contact met ze. Zij hebben beiden een niet zo'n vlekkeloze start gehad en zijn dan ook heel blij dat het bij mij tot nu toe best goed verloopt. Hebben al veel ervaringen uitgewisseld, erg leuk! Het is nu zaterdag en zijn ook nu nog steeds bezig met training geven in de zaal onder mijn werkplek. Ik hoor af en toe geklap, veel zingen en lachen (Vader Jacob in het Frans o.a.) Mocht het vandaag niet af zijn, dan moeten ze morgen ook nog. Gerjanne is al 2 weken van huis voor meetingen en trainingen en Louise 1 week. Gewerkte dagen in het weekend compenseren ze wel op een ander moment, goed om te horen.
Louise komt uit de UK en vertrekt eind december. Haar drive: ze kan met haar pensioen niet rondkomen in Engeland en is dus op zoek naar een goedkoper land om in te leven. Ze ziet dit als tussenstap, uitvinden waar ze zou willen wonen. Doet nu het project van VSO op het gebied van spelend leren en vroege educatie. Maar is ook speltherapeut en wil hierna door om getraumatiseerde kinderen in vluchtelingenkampen te helpen. Heeft lijntjes uitstaan naar Myanmar en Ethiopië. Gerjanne is hier al 3 jaar en wil, als het kan, zeker nog niet weg. Is, zeker het 1e jaar, tegen veel dingen aangelopen, veel frustraties door het cultuurverschil, maar Rwanda is een prachtig land, zegt ze. Door alles wat ze allemaal vertelt, is het me wel duidelijk dat ze hier nu helemaal op haar plek zit. Ze heeft allerlei lijntjes uitgezet om toch op de één of andere manier hier te blijven wonen én werken. Ik heb het gevoel dat dat ook zeker gaat lukken.

En ik lever het pakketje van Jean-Claude af aan zijn vriend Noël. Heb hem gevraagd naar het hotel te komen om het op te halen. Leuk gesprek! Zij kennen elkaar al 27 jaar uit hun studietijd. Of ik iets mee terug wil nemen voor Jean-Claude? Ehm ja, maar ik blijf hier een jaar! Leg uit wat mijn doel hier is. Noël is landbouwadviseur en regelmatig in het district boven mij. We spreken af contact te houden: wellicht is er gelegenheid om op bezoek te komen in Gatsibo en hij gaat me een keer rondleiden in Kigali. Leuk!
Ik moet hier regelmatig zijn, heb ik al door.

Taal- cultuur-historie
Heb mijn eerste lessen Kinyarwanda gehad, tot grote verbazing van Louise en Gerjanne. Die hebben dat niet gehad. Ik denk dat het feit dat dit BLF project al langer loopt én groter is, in mijn voordeel is. De kinderziektes zijn er uit.
Mijn 1e les ging over begroetingen, Valenz is mijn leraar en komt van buiten VSO. De 2e dag moet ik lang op hem wachten. Ik heb tussen alle sessies door, met pijn en moeite, er 5 woordjes in weten te stampen...… Uiteindelijk komt hij niet opdagen tot groot ongenoegen van kantoor. Gisteren mijn laatste les: het lukt om de gemiste les én de les van vandaag er door te krijgen. In een uurtje. Ik zet zelf het tempo erin en kap het na 1 uurtje ook weer af. Anders blijft hij maar in herhaling vallen.
Maar hij leert me hoe ik een taxi kan nemen en legt het systeem van tellen uit.
En heb een dealtje met de jonge ober van het hotel: ik leer hem Nederlands en hij mij Kinyarwanda. Top joch: komt regelmatig checken of ik nog iets moet eten/drinken.

Donderdag was mijn bezoek aan het Kigali Genocide Memorial centre: a place for remembrance and learning. Wat een indrukwekkende plek! Om stil van te worden, sta regelmatig met tranen in mijn ogen. En ik zie af en toe ook bij andere bezoekers tranen rollen. Massagraven (hier zijn 250.000 mensen begraven), gedenktuinen, foto-exposities, gedenkkamers. De kinderkamers aan het eind halen me bijna onderuit...….. Wel fijn om in mijn eigen tempo met een audiotour in het Nederlands dit te bezoeken. Zoveel respect voor de Rwandese bevolking van nu, die ondanks alle trauma's het leven weer willen oppakken en in staat zijn om die mensen die hun ouders, opa's en oma's, broertjes en zusjes hebben vermoord, te vergeven. De jonge mensen waar ik mee ga werken, dragen allemaal de gevolgen van de genocide met zich mee. Wat een kracht!
Voor wie mee meer wil weten: www.kgm.rc. Ik koop in de shop nog een boek met verhalen over hoe nabestaanden omgaan met de gevolgen van de genocide: verhalen van hoop en verzoening. De Ubumuntu Humanity pin (zie de foto's) krijgt een plekje op mijn werkrugzak.

Kigali is de hoofdstad van Rwanda en het economische en bestuurlijke centrum van het land. Kigali is op enkele heuvels gebouwd en heeft nu ruim 2,5 miljoen inwoners. Kigali is opgebouwd rond vier geografische centra, die overeenkomen met voormalige dorpen Nyarugenge, Kanombe, Mutamba en Butamwa. Vanaf mijn werkplek in het hotel, heel fijn zo'n buitenkantoor!, kan ik, zo ver als ik kan kijken, 3 grote heuvels zien. Tot op de top van die heuvels zijn de huizen gebouwd.
De stad is megagroot, schoon en mooi aangelegd met grote rotondes, goede wegen en veel groen. Overal lopen mensen, vaak hand in hand. Dat betekent vriendschap; zowel jongens als meiden doen dit. Een koppel zal niet in hand in hand lopen. Veel kinderen in schooluniformen. Om bij mijn hotel te komen, moet je van een hoofdweg af. Dan kom je in een achterbuurt, althans zo doet het aan: kleine, slecht onderhouden winkeltjes en barretjes, een weg die bestaat uit rode aarde en flinke gaten. En dan na 700 meter ga je een hoek om en daar staat dan Hotel Lebanon. Een oase in dit stukje stad. Met prachtige uitzichten van de verschillende terrassen.

Vooruitblik
Heb het weekend vrij en blijf eerst maar eens in het hotel. Heb gezelschap met het eten van Louise en Gerjanne. Met name met Gerjanne kan ik hele gesprekken voeren, echt leuk. Morgen maar eens een poging wagen om mijn TEFL-cursus af te ronden. Ik moet alleen nog een lesplan met bijlagen inleveren. Tijdens het typen van deze blog kreeg ik al een mailtje van I-to-I Tefl hoe het ermee staat. Het zou zonde zijn om dit nu niet af te maken, na mijn hele zomervakantie ermee bezig geweest te zijn.

Maandag vertrek naar Gatsibo: huis "uitkiezen", zorgen dat ik een voorraad eten en drinken aanleg, leren hoe ik met mijn waterfilter om moet gaan en mijn gascoocker (en in noodgevallen moet het op een kolenstoof!). VSO field-office in Kayonze bezoeken (is weer een ander district) en vrijdag in ieder geval een grote meeting in het Akagera Hotel, in Kabarore, wat volgens mij uitzicht heeft op het Nationale Park Akegara. Inderdaad, Gerjanne, prachtig land!

Wie nog meer wil lezen over BLF; laatste persbericht van VSO over het project:
https://www.vsointernational.org/fighting-poverty/where-we-fight-poverty/rwanda/building-learning-foundations
(even kopiëren en plakken).

Noot:
The views expressed in this blog are the author's own and do not necessarily reflect those of VSO.